Danıştay 10. Daire 2021/744 Esas 2021/1098 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2021/744
Karar No : 2021/1098

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı

VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'nin … tarih ve E:… sayılı kararın temyiz edilmemiş sayılmasına ilişkin kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 15/07/2016 tarihinde gerçekleştirilen darbe teşebbüsünün ardından yayımlanan 675 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kamu görevinden çıkarıldıktan sonra 22/02/2018 tarihinde eşi ile birlikte gözaltına alınan davacı tarafından; arama, el koyma ve gözaltı işlemleri sırasında kanunlara aykırı davranılarak hak ihlallerine sebebiyet verildiğinden bahisle 1.571.000,00 TL manevi tazminatın ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; 15/07/2016 tarihinde gerçekleştirilen darbe teşebbüsünün ardından yayımlanan 675 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kamu görevinden çıkarıldıktan sonra 22/02/2018 tarihinde eşi ile birlikte gözaltına alınan davacı tarafından; arama, el koyma ve gözaltı işlemleri sırasında kanunlara aykırı davranılarak hak ihlallerine sebebiyet verildiğinden bahisle 1.571.000,00 TL manevi tazminatın ödenmesi istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmakta ise de bu davanın görüm ve çözümünde 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'ndaki ilgili hükümler gereğince adli yargı merciinin (ağır ceza mahkemesi) görevli olduğu gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 15. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi hükmü uyarınca davanın görev yönünden reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; davacı tarafından yapılan 21/10/2019 tarihli istinaf başvurusunda mali duruma ilişkin eklenen belgelerin incelenmesinden kanunda aranılan şartlar gerçekleşmediğinden 19/02/2020 tarihli kararlar ile adli yardım isteminin reddine ve istinaf başvurusuna konu … İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
Bu karara karşı yapılan temyiz başvurusu üzerine … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:… sayılı kararıyla, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 48. maddesinin altıncı fıkrası uyarınca temyiz masraflarının verilen süre içinde tamamlanmadığı gerekçesiyle kararın temyiz edilmemiş sayılmasına karar verilmiştir.


TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI : Davacı tarafından, Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, davacının temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
USUL YÖNÜNDEN
MADDİ OLAY :
Davacı tarafından, 1.571.000,00 TL manevi tazminatın ödenmesine karar verilmesi istemiyle açılan davada, Mahkeme tarafından yukarıda özetlenen gerekçeyle davanın görev yönünden reddine karar verilmiştir. Söz konusu karara karşı davacı tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuş olup, istinaf dilekçesine mali durumuna ilişkin olarak muhtardan alınan fakirlik il muhaberi de eklenerek adli yardım talebinde bulunulmuş, istinaf harç ve posta ücreti yatırılmamıştır. İstinaf Dairesi tarafından adli yardım istemi reddedilmiş, yatırılmayan istinaf harç ve posta ücretinin tamamlatılması yoluna gidilmeden davacının istinaf başvurusu reddedilmiştir. Davacı tarafından bu karara karşı 20/05/2020 tarihli dilekçe ile Danıştay'a temyiz yoluna başvurulmuş dilekçede adli yardım talebi yenilenmiştir. İstinaf Dairesi tarafından 02/06/2020 tarihli müzekkere ile temyiz harç ve posta ücretinin tamamlatılması aksi halde temyiz isteminden vazgeçilmiş sayılacağı davacıya bildirilmiştir. Bu karar üzerine davacı tarafından 15/06/2020 tarihli dilekçe ile tutuklu olduğu için geliri olmadığı, iki kızının bakıma muhtaç olduğu, kendinin ve ailesinin ihtiyaçlarını bile karşılayamadığı belirtilerek adli yardım talebinin kabul edilmesi istemi yinelenmiştir. Fakat … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'nce … tarih ve E:… sayılı karar ile verilen süre içerisinde harç ve posta ücreti yatırılmadığından kararın temyiz edilmemiş sayılmasına, 2577 sayılı Kanun'un 48. maddesi 6. fıkrası uyarınca yedi gün içinde Danıştay'a temyiz yolu açık olmak üzere karar verilmiştir. Bu kararın 11/11/2020 tarihinde tebliğ edilmesi üzerine davacı tarafından 16/11/2020 tarihli Danıştay Başkanlığı'na hitaplı dilekçe ile mali durumuna ilişkin belge sunmasına rağmen adli yardım isteminin gerekçesiz reddedildiği, süresinde temyiz isteminde bulunulmasına rağmen harç ve posta ücreti tamamlanmadığından kararın temyiz edilmemiş sayılmasına karar verildiği, temyiz isteminin işleme konulmadığı, harç ve posta ücreti yatırılması şartı arandığı, tutuklu olduğundan çalışamadığı, gelirinin ve yargılama giderlerini karşılayacak maddi gücünün olmadığı belirtilerek adli yardım isteminin kabul edilerek temyiz başvurusunun işleme konulması talep edilmiştir.

İLGİLİ MEVZUAT VE HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 31. maddesinin 1. fıkrasının atıfta bulunduğu 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun "Adli yardımdan yararlanacak kişiler" başlıklı 334. maddesinin 1. fıkrasında; kendisi ve ailesinin geçimini önemli ölçüde zor duruma düşürmeksizin, gereken yargılama veya takip giderlerini kısmen veya tamamen ödeme gücünden yoksun olan kimselerin, iddia ve savunmalarında, geçici hukuki korunma taleplerinde ve icra takibinde, taleplerinin açıkça dayanaktan yoksun olmaması kaydıyla adli yardımdan yararlanabilecekleri; ''Adli yardım talebi'' başlıklı 336. maddesinde; adli yardımın, asıl talep veya işin karara bağlanacağı mahkemeden, icra ve iflas takiplerinde ise takibin yapılacağı yerdeki icra mahkemesinden isteneceği; talepte bulunan kişinin, iddiasının özeti ile birlikte, iddiasını dayandıracağı delilleri ve yargılama giderlerini karşılayabilecek durumda olmadığını gösteren mali durumuna ilişkin belgeleri mahkemeye sunmak zorunda olduğu hükme bağlanmıştır.
Kişilerin adli yardımdan yararlanabilmesi için anılan Kanun hükmünde öngörülen şartların mevcut olması gerektiği ve adli yardımın, asıl talep veya işin karara bağlanacağı mahkemeden isteneceği ve o mahkeme tarafından karara bağlanacağı açıktır.
Davacının temyiz dilekçesinde adli yardım talebinde bulunduğu ve dilekçesine mali durumuna ilişkin olarak muhtardan alınan 06/12/2018 tarihli fakirlik il muhaberini eklediği görüldüğünden, temyiz istemi hakkında karar verecek merciin Danıştay olduğu, adli yardım talebinin de Danıştay tarafından değerlendirilmesi gerektiğinden bu aşamada Kanunda belirtilen adli yardım kabul koşulları oluştuğundan, davacının adli yardım isteminin kabulüne karar verilmiştir.
Bu itibarla İstinaf Merciince temyiz dilekçesi incelenmek suretiyle usulüne uygun ise dosyanın tekemmülü sağlanmak suretiyle Dairemiz'e gönderilmesi gerekirken kararın temyiz edilmemiş sayılmasına dair verilen temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi kararında hukukî isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:… sayılı kararın temyiz edilmemiş sayılmasına ilişkin kararının BOZULMASINA,
3. Bölge İdare Mahkemesi tarafından temyiz ilk incelemesi yapılıp, tekemmülü sağlandıktan sonra Dairemize gönderilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'ne gönderilmesine, 11/03/2021 tarihinde kesin olarak oy birliğiyle karar verildi.