Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2021/6284 Esas 2022/1110 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 13. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : Kadastro Tespitine İtiraz

Taraflar arasında ... Kadastro Mahkemesinde görülen dava sonucunda verilen hükme karşı davacı-davalı Hazine vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine ... Bölge Adliye Mahkemesi 13. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiş olup, bu kez davacı-davalı Hazine vekili tarafından Bölge Adliye Mahkemesi kararı temyiz edilmiş olmakla; dosya incelendi, gereği düşünüldü:
K A R A R
Kadastro sırasında ... İlçesi ... Köyü çalışma alanında bulunan 351, 1037, 1038, 1039, 1040, 1047, 1048, 1049, 1410, 1411, 1412, 1519, 1520 ve 1521 parsel sayılı 10.100, 9600, 21.700, 10.300, 10.600, 4400, 5300, 6700, 5850, 4650, 4300, 14.100, 6100, 11.100 metrekare yüzölçümündeki taşınmazlar Asliye Hukuk Mahkemesinde dava konusu olduklarından söz edilerek malik hanesi açık bırakılmak suretiyle tespit edilmiştir. Davacı ..., ... tarafından davalılar ... ve arkadaşları aleyhine Asliye Hukuk Mahkemesinde açılan tescil davası ile davacı ... tarafından davalı Hazine aleyhine açılan ve Hazine’nin müdahil olduğu tescil davası, davaya konu olan parseller hakkında tutanak düzenlenmiş olması nedeniyle Kadastro Mahkemesine aktarılmıştır. Kadastro Mahkemesinde, çekişmeli parsel tutanakları ile aktarılan dava dosyası birleştirilerek yapılan yargılama sonunda; davacı ... ve Hazine'nin davasının reddine, davacı ...'nin davasının pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine, davacı ...'in açmış olduğu davanın kabulü ile çekişmeli 351, 1037, 1038, 1039, 1040, 1047, 1048, 1049, 1410, 1411, 1412, 1519, 1520 ve 1521 parsel sayılı taşınmazların kadastro tespitlerindeki belirlenen vasıf ve miktarları ile taşınmazların ayrı ayrı her biri 57.480.192.000 pay kabul edilerek hüküm yerinde gösterilen paylarla Hacı ... mirasçıları adına tesciline karar verilmiş, hükmün davacı-davalı Hazine vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine ... Bölge Adliye Mahkemesi 13. Hukuk Dairesi tarafından istinaf başvurusunun 6100 sayılı HMK'nin 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiş; davacı-davalı Hazine vekili tarafından temyiz isteminde bulunulmuştur.
Mahkemece, 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14. maddesinde öngörülen zilyetlikle mülk edinme şartlarının gerçekleştiği kabul edilmek suretiyle yazılı şekilde hüküm kurulmuş ise de; dava konusu taşınmazların tespiti davalı oldukları söz edilerek malik haneleri açık bırakılmak suretiyle yapılmıştır. Tespitten önce davacılar tarafından açılan tescil davası görevsizlik kararı ile Kadastro Mahkemesine aktarılmıştır.
Hal böyle olunca çekişmeli taşınmazların tespiti 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 5. maddesi hükmüne göre yapıldığından bu şekilde tespiti yapılan taşınmazların 30 günlük askı ilanının Kadastro Mahkemesince yapılması zorunludur. Ancak Kadastro Mahkemesince yöntemine uygun şekilde 30 günlük askı ilanı yapılmamıştır. O halde öncelikle çekişmeli taşınmazlarla ilgili, 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 11. ve 27. maddesi hükmünde öngörülen şekilde yöntemine uygun askı ilanı yapılmalı, askı ilan süresi içerisinde taşınmazın tespitine karşı davacılardan başka itiraz eden bulunduğu takdirde davada itiraz edenlerin de taraf olacağı düşünülmeli ve yasada öngörülen süre dolduktan sonra davaya bakılmalıdır.
Mahkemece bu olgular gözardı edilerek işin esası hakkında hüküm kurulması isabetsizdir. Öte yandan, taşınmazların niteliğini ve zilyetlik durumu tespiti amacıyla hava fotoğraflarından yararlanılmamış, taşınmazların niteliğini ve çekişmeli 1039 ve 1040 parsel sayılı taşınmazların güney sınırını çevreleyen 1202 sayılı mera parseli bulunduğu halde aralarında ayırıcı unsur olup olmadığını tespit etmekten uzak soyut nitelikle ziraat bilirkişi raporuna itibar edilmiş, bu parseller yönünden usulünce mera araştırması yapılmamıştır. Eksik incelemeye dayalı olarak hüküm kurulamaz.
Hal böyle olunca Mahkemece 30 günlük askı ilanının yapılmasından sonra doğru sonuca ulaşılabilmesi için öncelikle varsa mera tahsis kararı, ekleri ve haritaları ile Harita Genel Müdürlüğü web sitesinin hava fotoğrafı sorgulama sayfasına girilerek, taşınmazların bulunduğu köyü/mahalleyi kapsayacak şekilde hangi yıllara ait hava fotoğrafı bulunduğu araştırılıp belirlenmek ve (denetimin sağlanması bakımından) ilgili sayfanın çıktısı dosya içerisine konulmak suretiyle buradan elde edilen verilere göre dava tarihinden 15-20-25 yıl öncesine (bulunmadığı takdirde bu tarihlere en yakın tarihlere) ait farklı dönemlerde çekilmiş en az üç adet stereoskopik hava fotoğrafı tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Müdürlüğü'nden getirtilmeli, bu hava fotoğrafları kullanılarak üretilmiş memleket haritaları ile temin edilebilen en eski ve yeni tarihli uydu fotoğrafları getirtilerek dosya arasına konulmalıdır. Bundan sonra mahallinde 3 kişilik ziraat mühendisi ile fen, jeodezi veya fotogrametri uzmanı harita mühendisinden oluşacak bilirkişi heyetleri, yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler ile aynı nitelikteki komşu köylerde ikamet eden yerel bilirkişiler ve taraf tanıkları eşliğinde taşınmaz başında yeniden keşif yapılmalıdır. Yapılacak keşifte tanık ve komşu köylerden seçilen mahalli bilirkişilerden komşu mera parseli hakkında varsa mera tahsis kararı ve haritaları uygulanıp kapsamları belirlenmeli, mera tahsisi yoksa, mera parseline komşu olan çekişmeli taşınmazların öncesinin geleneksel biçimde kullanılan kadim mera olup olmadığı, davaya konu taşınmazlar ile mera parselleri arasında ayırıcı nitelikte unsur bulunup bulunmadığı, geçmişte ne durumda bulundukları, kime ait oldukları, kimden nasıl intikal ettiği, kim tarafından, ne zamandan beri, ne suretle kullanıldığı, öncesinin mera, yaylak veya kışlak olup olmadığı, zaman içinde taşınmazların sınırlarında mera yönünde genişleme olup olmadığı hususları, tutanaklara dayanak vergi kayıtlarının taşınmazları kapsayıp kapsamadığı; taşınmazların mera vasfında olmadığının tespiti halinde taşınmazların öncesinde ne olduğu, ilk olarak kim tarafından ve ne şekilde kullanılmaya başlandığı, kim veya kimler tarafından imar ve ihya edildiği, imar-ihyanın ne zaman tamamlandığı, kullanımın kim veya kimler tarafından ve ne şekilde sürdürüldüğü tek tek ve olaylara dayalı olarak sorulup saptanmaya çalışılmalı, beyanlar arasında doğabilecek çelişkiler gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle yöntemince giderilmelidir. Mera parseline komşu olmayan çekişmeli taşınmazlar yönünden ise, dinlenilecek yerel bilirkişiler ve taraf tanıklarından taşınmazların öncesinin ne olduğu, taşınmazlar üzerinde zilyetlik bulunup bulunmadığı, varsa kim tarafından, hangi tarihte ve ne zaman başladığı, zilyetliğin sürdürülüş biçimi, kimden kime ve nasıl intikal ettiği hususları etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, tutanaklara dayanak vergi kayıtlarının uygulaması yapılmalıdır. Jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişiye hava fotoğrafları üzerinde stereoskopik olarak, temin edilebilecek en eski tarihli uydu fotoğrafları üzerinde de inceleme yaptırılarak; çekişme konusu taşınmazların önceki ve şimdiki niteliği, arazinin ekonomik amaca uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle kullanılıp kullanılmadığı ve kullanımın hangi tarihten itibaren olduğu, imar-ihyanın tamamlanıp tamamlanmadığı, kullanıma ara verilip verilmediği hususlarında rapor düzenlettirilmeli, zirai bilirkişi kurulundan çekişmeli taşınmazlar üzerinde ekonomik amaca uygun zilyetlik bulunup bulunmadığı, ekonomik amaca uygun zilyetlik varsa hangi tarihten beri ve hangi tasarruflar ile sürdürüldüğü, çekişmeli taşınmazlar ile mera parselinin toprak yapısı ve niteliği hususunda fark bulunup bulunmadığı, mera parseli ile doğal ya da yapay ayrıcı unsur olup olmadığı, çekişmeli taşınmazların (mera parseline komşu olanlar yönünden) meradan açma olup olmadığını irdeleyen, çekişmeli taşınmazların niteliğini, kullanım durumunu ve zilyetlik süresini kesin olarak belirleyen rapor hazırlattırılmalı, diğer çekişmeli taşınmazlar yönünden de çekişmeli taşınmazlar üzerinde ekonomik amaca uygun zilyetlik bulunup bulunmadığını, ekonomik amaca uygun zilyetlik varsa hangi tarihten beri ve hangi tasarruflar ile sürdürüldüğünü irdeleyen, çekişmeli taşınmazların niteliğini, kullanım durumunu ve zilyetlik süresini kesin olarak belirleyen rapor hazırlattırılmalı, çekişmeli her taşınmazın dört hududunu gösterir şekilde ve hangi taşınmaza ait olduğuna dair gerekli açıklamanın yapıldığı fotoğraflar raporlara eklenmeli, fen bilirkişisinden keşfi takibe imkan verir kroki ve rapor düzenlemesi istenmeli, vergi kayıtlarının taşınmazı kapsayıp kapsamadığı, zilyetlikle kazanma şartlarının davacı taraf lehine oluşup oluşmadığı kesin olarak belirlenmeli, davacı taraf yönünden norm miktar sınırlamasına dikkat edilmeli, bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece bu yönler göz ardı edilerek yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsiz olduğu gibi kabule göre de; tescil kararı verilen paylar toplamı ile payda birbirine eşit değildir. Kadastro hakimi doğru, infazı kabil ve infaz sırasında tereddüt oluşturmayacak şekilde karar vermekle yükümlü olup, pay payda eşitliği sağlanacak şekilde hüküm oluşturulmalıdır. Mahkemece bu hususlar göz ardı edilerek hüküm kurulması isabetsiz olup, temyiz itirazları açıklanan nedenle yerinde bulunduğundan kabulüyle hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı-davalı Hazine vekilinin temyiz itirazları yerinde görüldüğünden kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesinin istinaf isteminin esastan reddine dair kararının KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesi hükmünün 6100 sayılı HMK'nin 371. maddesi uyarınca BOZULMASINA, HMK'nin 373/1. maddesi gereği kararın bir örneğinin ... Bölge Adliye Mahkemesi (13.) Hukuk Dairesine, dosyanın ise İlk Derece Mahkemesi ... Kadastro Mahkemesine gönderilmesine 11.02.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.