Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2021/13429 Esas 2022/1109 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Kadastro Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Kadastro Tespitine İtiraz

Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, müdahilin davasının reddine, davacının davasının kabulüne karar verilmiş olup, hükmün müdahil, davalı Hazine vekili, ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece dosya incelendi, gereği düşünüldü.
K A R A R
Mahkemenin verdiği önceki karar ... tarafından bozulmuş olup, bozma ilamında özetle; “ komşu taşınmazlara revizyon gören tapu kaydının tüm tesis ve tedavülleri ile haritası getirildikten sonra mahallinde yöntemince uygulanarak kapsamının belirlenmesi, dava konusu taşınmazın tümü ya da bir bölümünün sözü edilen tapu kaydının kapsamında kaldığı saptandığı takdirde tapuda kayıtlı taşınmazlar üzerinde sürdürülen zilyetliğin süresi ne olursa olsun hukukça değer taşımayacağı, esasen tapuda kayıtlı taşınmazların tescil davasına konu olamayacağının düşünülmesi, dava konusu taşınmazın tümü ya da bir bölümü tapu kaydının kapsamı dışında kaldığı takdirde kayıt kapsamı dışında kalan taşınmaz ya da taşınmaz bölümleri yönünden yeterli biçimde zilyetlik araştırması yapılması, bu konuda taşınmazın öncesinin kime ait olduğu kimden kime kaldığı, zilyetliğin başlangıç günü, süresi ve sürdürülüş biçimi hakkında yerel bilirkişi ve tanıklardan olaylara dayalı ayrı ayrı bilgi alınması ve sonucuna göre karar verilmesi” gereğine değinilmiştir. Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda; müdahil ...’ın davasının reddine, davacı ...'ın davasının kabulüne, çekişmeli 204 ada 55 parsel sayılı taşınmazın adına tesciline karar verilmiş; hüküm, müdahil, davalı Hazine vekili ve ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dosya içeriğine, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre müdahil ...’ın temyiz itirazları yerinde değildir.
Davalı Hazine vekili ve ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin temyiz incelemesine gelince;
Mahkemece ... bozma ilamına uyulduğu halde, bozma gerekleri tam olarak yerine getirilmemiştir. Bozma ilamına uyulmakla, taraflar yararına usuli müktesep hak oluşur. Bu hakkın zedelenmemesi için bozma gereklerinin tam ve eksiksiz olarak yerine getirilmesi gerekir. Hükmüne uyulan bozma ilamında, çekişmeli taşınmaza komşu taşınmazlara revizyon gören tapu kaydının yöntemince uygulanması ve kapsamının tayin edilmesi, tapu kaydı kapsamında dışında kalması halinde ise davacı lehine kazandırıcı zamanaşımıyla iktisap koşullarının oluşup oluşmadığı yönünde zilyetlik araştırması yapılması gereğine değinilmiştir.
Tapu kaydının revizyon gördüğü taşınmazlar Tapu Müdürlüğünden sorularak dosya arasına getirtilmiş, buna göre; tapu kaydının revizyon gördüğü tüm taşınmazların dava konusu taşınmaza komşu taşınmazlarla birlikte geniş bir alanı kapsayan taşınmazlara da revizyon gördüğü anlaşılmaktadır. Ne var ki Mahkemece tapu kaydının keşif yerinde uygulanması sırasında, revizyon gördüğü tüm taşınmazlarla birlikte bütün olarak değil, sadece dava konusu taşınmaza komşu 204 ada 28 ve 39 parsel sayılı taşınmazlar esas alınarak uygulama yoluna gidilmiştir. Öte yandan, zilyetlik yönünden yapılan araştırma ve inceleme de yeterli bulunmamaktadır. Keşif yerinde alınan beyanlarda davacının uzun süreli zilyetliğinden bahsedilmiş; ancak ziraat bilirkişi raporuna eklenen fotoğraflarda zilyetliğin ne suretle olduğu anlaşılamamış, bilirkişi raporunda ise taşınmazın niteliğini açıklamaktan uzak “tarım arazisi olarak kullanılabilecek bir toprak yapısına sahiptir” demekle, beyanlar ile bilirkişi raporu çeliştiği halde, çelişkili hususlar giderilmemiştir. Bu şekilde eksik inceleme ve araştırmaya dayalı olarak hüküm verilemez.
Hal böyle olunca, sağlıklı bir sonuca varılabilmesi için Mahkemece öncelikle çekişmeli taşınmaza ait temin edilebilen en eski ve yeni tarihli ortofoto ve uydu fotoğrafları ile Harita Genel Müdürlüğünün web sitesinin harita sorgulama sayfasına girilerek, taşınmazın bulunduğu köyü/mahalleyi kapsayacak şekilde hangi yıllara ait hava fotoğrafı bulunduğu araştırılıp belirlenmek ve (denetimin sağlanması bakımından) ilgili sayfanın çıktısı dosya içerisine konulmak suretiyle, buradan elde edilen verilere göre dava tarihi olan 1997 yılından 15-20-25 yıl öncesine (bulunmadığı takdirde bu tarihlere en yakın tarihlere) ait farklı dönemlerde çekilmiş en az üç adet stereoskopik hava fotoğrafı tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Müdürlüğünden getirtilerek ve bu hava fotoğrafları kullanılarak üretilmiş memleket haritaları ile temin edilebilen en eski ve yeni tarihli uydu fotoğrafları da dosya arasına konulmalı, ayrıca 25.05.1939 tarihli ve 17 sıra numaralı tapu kaydının revizyon gördüğü dava dışı taşınmazları ve bu taşınmazlara dıştan komşu taşınmazları da bir arada gösterecek şekilde geniş kapsamlı birleşik harita Kadastro Müdürlüğünden getirtilmeli, bundan sonra dıştan komşu taşınmazların tespit tutanakları ve dayanakları kayıtlar davalı iseler dava dosyaları getirtilmeli, dayanılan kaydın dava dışı başka taşınmazlara revizyon gördüğü ve davalı olduğu saptandığı takdirde usulün 45 ve onu izleyen maddeleri hükmü uyarınca, dava dosyalarının birleştirilip birleştirilmeyeceği yönü üzerinde durulmalı, vurgulanan bu olgunun dava ekonomisi ve sözü edilen tapu kaydının kapsamının sağlıklı biçimde belirlenebilmesi için zorunlu olduğu özellikle dikkate alınmalı, daha sonra yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan 3 kişilik yerel bilirkişi kurulu ve taraf tanıkları ile 3 kişilik ziraat bilirkişisi kurulu, jeodezi ve fotogrametri mühendisi ve fen bilirkişisi hazır olduğu halde yeniden keşif icra edilmeli, tapu kaydının dayanağı haritası varsa kapsamı haritasına göre belirlenmeli, tapu kaydının dayanağı haritanın ölçeği ile kadastro paftasının ölçeği eşitlenmeli, haritalar yerel bilirkişi yardımı uzman bilirkişi eliyle yerine uygulanmalı, uygulamada haritalarda tarif edilen belli poligon ve röper noktalardan yararlanılmalı, aksi halde tapu kaydı sınır yerleri esas alınarak yerine uygulanmalı, 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 20. maddesi hükmü uyarınca dayanılan tapu kaydı az yukarıda vurgulandığı gibi haritası yoksa sınır yerleri esas alınarak yerel bilirkişi yardımı, uzman bilirkişi eliyle yerine uygulanmalı, uygulamada kaydın revizyon gördüğü dava dışı taşınmazlar özellikle göz önünde tutulmalı, sözü edilen tapu kaydında tarif edilen sınır yerlerinden yerel bilirkişice bilinemeyen sınır yerleri bulunduğu takdirde bu konuda taraflara tanık dinletme olanağı sağlanmalı, tapu kaydının güney sınırında bulunan yolun kadim olup olmadığının gerektiğinde askeri haritalardan da yararlanılmak suretiyle belirlenmeli, uzman bilirkişiye kayıtlarda tarif edilen sınır yerleri düzenleyeceği haritada ayrı ayrı işaret ettirilmeli, uygulamaya ilişkin yerel bilirkişi ve tanık sözleri, dıştan komşu taşınmazların tespit tutanağı içeriği ve dayanakları kayıtlarla denetlenmeli, bu yolla dava konusu 204 ada 55 parsel sayılı taşınmazın anılan tapu kaydının kapsamında kalıp kalmadığı duraksamasız saptanmalı, dava konusu taşınmazın tümü ya da bir bölümünün sözü edilen tapu kaydının kapsamında kaldığı saptandığı takdirde tapuda kayıtlı taşınmazlar üzerinde sürdürülen zilyetliğin süresi ne olursa olsun hukukça değer taşımayacağı, esasen tapuda kayıtlı taşınmazların tescil davasına konu olamayacağı düşünülmelidir. Dava konusu taşınmazın tümü ya da bir bölümü tapu kaydının kapsamı dışında kaldığı takdirde kayıt kapsamı dışında kalan taşınmaz ya da taşınmaz bölümleri yönünden yeterli biçimde zilyetlik araştırması yapılmalı, yerel bilirkişi ve tanıklardan, dava konusu taşınmazın evveliyatının ne olduğu, evveliyatı itibariyle taşlık, kayalık, çalılık gibi imar-ihyaya muhtaç yerlerden olup olmadığı böyle yerlerden ise imar-ihyalarının ne zaman tamamlandığı ne zamandan beri, kim tarafından ve ne şekilde zilyet edildikleri etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, beyanları arasında oluşabilecek çelişkiler gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle yöntemince giderilmeye çalışılmalı; jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişiye belirtilen tarihlerde çekilmiş stereoskopik çift hava fotoğraflarının stereoskop aletiyle incelemesi yaptırılmalı, temin edilebilen en eski ve dava tarihine en yakın tarihli uydu fotoğrafları değerlendirilmeli, değerlendirme yapılırken davalı taşınmazın güneyindeki yolun mevcudiyeti harita üzerinde denetlenmeli, böylelikle çekişmeli taşınmazın önceki ve şimdiki niteliğinin, imar-ihyaya muhtaç yerlerden olup olmadığının, imar-ihyaya muhtaç yerlerden ise buna en erken ne zaman başlanıldığının ve tamamlandığının, arazinin ekonomik amacına uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle zilyetliğine ne zaman başlanıldığının belirlenmesine çalışılmalı, tanık ve yerel bilirkişi ifadeleri de bilimsel esaslara ve maddi bulgulara dayanılarak hazırlanan söz konusu bilirkişi raporlarıyla denetlenmeli, taşınmazın kadastro paftasındaki konumları bilgisayar programı aracılığıyla ölçekleri eşitlenmek suretiyle uydu ve hava fotoğraflarına aktarılmalı; ziraatçi bilirkişi kurulundan, taşınmazların öncesi ve zirai faaliyete konu olup olmadığı, hangi tarihte imar-ihyasına başlandığı, hangi tarihte tamamlandığı, üzerlerindeki zilyetliğin hangi tasarruflar ile sürdürüldüğü hususlarında somut verilere ve bilimsel esaslara dayanan, önceki raporları da irdeleyen, taşınmazın değişik yönlerinden çekilmiş renkli fotoğraflarının eklendiği ayrıntılı ve gerekçeli rapor düzenlemeleri istenilmeli; fen bilirkişisinden, keşfi takibe ve denetlemeye imkan veren rapor ve kroki aldırılmalı; bundan sonra toplanan ve toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna uygun bir karar verilmelidir. Mahkemece bozma gerekleri yerine getirilmeden karar verilmesi isabetsiz olup, temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde bulunduğundan kabulü ile hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı Hazine vekili ve ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin temyiz itirazları yerinde olduğundan kabulüyle, Yerel Mahkeme hükmünün 6100 sayılı HMK'nin Geçici 3. maddesi yollamasıyla uygulanacak olan 1086 sayılı HUMK'un 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, taraflarca HUMK'un 440/I maddesi gereğince ... ilamının tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine, peşin harcın istek halinde temyiz eden davalı ... Başkanlığı ve asli müdahile iadesine, 11.02.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.