Danıştay 6. Daire 2021/1831 Esas 2021/3700 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/1831
Karar No : 2021/3700

KARAR DÜZELTME İSTEMİNDE
BULUNAN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Grup Otel Petrol Ürünleri İnşaat Taah. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:.., K:… sayılı kararının onanmasına dair Danıştay Altıncı Dairesinin 02/12/2020 tarih ve E:2019/10531, K:2020/11961 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Isparta İli, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde yapılan inşaata ait yapı ruhsatının iptali istemiyle açılan davada … Bölge İdare Mahkemesince verilen yürütmenin durdurulmasına karar verildiğinden bahisle 05/01/2012 tarihinden itibaren inşaat faaliyetinin durdurulmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Isparta Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının, kapatılan Danıştay Ondördüncü Dairesinin 06/04/2017 günlü, E:2017/685, K:2017/2120 sayılı kararı ile bozulması üzerine bozma kararına uyularak, söz konusu taşınmaza ilişkin yapı ruhsatının dayanağı 1/1000 ölçekli imar planının yargı kararları ile iptali üzerine söz konusu ruhsat ayakta olmakla birlikte dayanaksız kaldığının da ortada olduğu, belirtilen hususlar nazara alınarak somut olay irdelendiğinde; davanın konusunun faaliyet durdurma olduğu açık olduğundan ve davalı idarece öncelikle dava konusu yapı için verilen ruhsatın iptal edilip (zira son durum itibariyle … gün ve … sayılı yapı ruhsatının yürürlükte olduğunun kabulü ile) akabinde durdurma işlemi tesis edilmesi gerekirken süreç beklenmeksizin doğrudan faaliyet durdurma yönünde tesis edildiği sonucuna varılan dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle iptaline karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Davalının temyiz başvurusu üzerine Danıştay Altıncı Dairesince, temyize konu karar hukuk ve usule uygun bulunmuş ve kararın onanmasına karar verilmiştir.

KARAR DÜZELTME TALEP EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, imar planının yargı kararıyla iptaline karar verilmesi nedeniyle inşaat ruhsatının dayanaksız kalmasından dolayı tesis edilen işlemin usul ve yasaya uygun olduğu ileri sürülerek Danıştay Altıncı Dairesince verilen kararın düzeltilmesi istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'NUN DÜŞÜNCESİ : Karar düzeltme isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı Kanunun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi hükmüne uygun bulunduğundan, karar düzeltme isteminin kabulü ile Danıştay Altıncı Dairesinin 02/12/2020 tarih ve E:2019/10531, K:2020/11961 sayılı kararı kaldırılarak uyuşmazlık yeniden incelendi:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY : Isparta İli, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı imar planında resmi kurum alanında bulunan taşınmaz, 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı değişikliğine ilişkin … günlü, … sayılı Isparta Belediye Meclisi kararı ile "Turizm Tesis Alanına" dönüştürülmüş, bu değişikliğe istinaden anılan parselde otel inşaatı yapılmasına yönelik davacı şirkete … günlü, …sayılı yapı ruhsatı verilmiştir.
Söz konusu yapı ruhsatının iptali istemiyle açılan davada Isparta İdare Mahkemesince 16.09.2011 tarihinde verilen yürütmenin durdurulması isteminin reddine ilişkin karara karşı yapılan itiraz sonucunda, … Bölge İdare Mahkemesinin … günlü, E:… sayılı kararıyla, itiraz kabul edilerek yürütmenin durdurulmasına karar verildiği, bu karar uyarınca dava konusu işlemin tesis edilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 138. maddesinin son fıkrasında "Yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır; bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez" hükmüne yer verilmiş, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunun 28. maddesinin 1. fıkrasında ise, "Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idare, gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecburdur. Bu süre hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemez" hükmü yer almıştır.
Diğer yandan; 3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinde "Uygulama İmar Planı", "tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan" olarak tanımlanmış; 20. maddesinde; "Yapı: a) Kuruluş veya kişilerce kendilerine ait tapusu bulunan arazi, arsa veya parsellerde, b) Kuruluş veya kişilerce, kendisine ait tapusu bulunmamakla beraber kamu kurum ve kuruluşlarının vermiş oldukları tahsis veya irtifak hakkı tesis belgeleri ile, imar planı, yönetmelik, ruhsat ve eklerine uygun olarak yapılabilir" düzenlemesine yer verilmiştir.
Dava konusu taşınmazın bulunduğu alanın "Turizm Tesis Alanına" dönüştürülmesine ilişkin … günlü, … sayılı Isparta Belediye Meclisi kararı ile onanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin yapıldığı tarihte yürürlükte olan ve 02/11/1985 tarih ve 18916 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin 3. maddesinde, uygulama imar planı; onaylı halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olan ve nazım imar planına uygun olarak hazırlanan ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve esaslarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren ve 1/1000 ölçekte düzenlenen raporuyla bir bütün olan plan, plan değişikliği; Plan ana kararlarını, sürekliliğini, bütünlüğünü, teknik ve sosyal donatı dengesini bozmayacak nitelikte, bilimsel, nesnel ve teknik gerekçelere dayanan, kamu yararının zorunlu kılması halinde yapılan plan düzenlemeleri, onbirinci bendinde imar planı; belde halkının sosyal ve kültürel gereksinimlerini karşılamayı, sağlıklı ve güvenli bir çevre oluşturmayı, yaşam kalitesini artırmayı hedefleyen ve bu amaçla beldenin ekonomik, demografik, sosyal, kültürel, tarihsel, fiziksel özelliklerine ilişkin araştırmalara ve verilere dayalı olarak hazırlanan, kentsel yerleşme ve gelişme eğilimlerini alternatif çözümler oluşturmak suretiyle belirleyen, arazi kullanımı, koruma, kısıtlama kararları, örgütlenme ve uygulama ilkelerini içeren pafta, rapor ve notlardan oluşan belge olarak tanınlanmıştır.
14/06/2014 tarihli, 29030 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren, Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinde; Uygulama imar planının; nazım imar planı ilke ve esaslarına uygun olarak yörenin koşulları ve planlama alanının genel özellikleri, yapının kullanım amacı ve ihtiyacı, erişilebilirlik, sürdürülebilirlik ve çevreye etkisi dikkate alınarak; yapılaşmaya ilişkin yapı adaları, kullanımları, yapı nizamı, bina yüksekliği, taban alanı katsayısı, kat alanı kat sayısı veya emsal, yapı yaklaşma mesafesi, ön cephe hattı, ifraz hattı, kademe hattı, ada ayrım çizgisi, taşıt, yaya ve bisiklet yolları, ulaşım ilişkileri, parkları, meydanları, kentsel, sosyal ve teknik altyapı alanlarını, gerektiğinde; parsel büyüklükleri, parsel cephesi ve derinliği, arka cephe hattı, yol kotu ve bu kotun altındaki kat adedi, bağımsız bölüm sayısı gibi yapılaşma ve uygulamaya ilişkin kararları, uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren ve varsa kadastral durumu işlenmiş olarak 1/1.000 ölçekte onaylı halihazır haritalar üzerinde, plan notları ve ayrıntılı raporuyla bir bütün olarak hazırlanan planı, ifade ettiği belirtilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; imar planında resmi kurum alanında bulunan dava konusu taşınmazın bulunduğu alanın, 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı değişikliğine ilişkin … günlü, … sayılı Isparta Belediye Meclisi kararı ile "Turizm Tesis Alanına" dönüştürüldüğü, bu değişikliğe istinaden anılan parselde otel inşaatı yapılmasına yönelik … günlü, … sayılı yapı ruhsatının verildiği, söz konusu imar planı değişikliği işlemi ile anılan yapı ruhsatının iptali istemiyle … Odası … Şubesi tarafından ayrı ayrı dava açıldığı, yapı ruhsatının iptali istemiyle açılan davada … İdare Mahkemesince … tarihinde verilen yürütmenin durdurulması isteminin reddine ilişkin karara karşı yapılan itiraz üzerine, …Bölge İdare Mahkemesinin … günlü, E:… sayılı kararıyla, itiraz kabul edilerek yürütmenin durdurulmasına karar verilmiş, bu karar üzerine davalı idare tarafından 05/01/2012 tarihinden itibaren inşaat faaliyetinin durdurulmasına ilişkin dava konusu işlem tesis edilmiştir. Yapı ruhsatının dayanağı olan plan değişikliği işlemine karşı açılan davada, … İdare Mahkemesinin …. günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla söz konusu işlemin iptaline karar verildiği, Dairemizin 11/02/2016 günlü, E:2015/34, K:2016/546 sayılı kararıyla anılan kararın onandığı ve karar düzeltme isteminin de reddi üzerine anılan kararın kesinleştiği, diğer taraftan, otel inşaatı yapılmasına yönelik davacıya verilen … günlü, … sayılı yapı ruhsatının iptali istemiyle açılan davada ise, … İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla dava konusu işlemin iptaline karar verildiği, bu kararın, Dairemizin 28/12/2016 günlü, E:2015/2226, K:2016/9539 sayılı kararı ile ehliyet yönünden bozulması üzerine … İdare Mahkemesince bozmaya uyularak … tarih ve E:… K:… sayılı kararı ile davanın ehliyet yönünden reddine karar verildiği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta; davacı otele verilen yapı ruhsatının dayanağı imar planı değişikliğinin iptali istemiyle açılan davada yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda hazırlanan bilirkişi raporunda, plan müellif raporunda her iki imar planında değişiklik yapıldığına ilişkin bir husus yer almadığı gibi meclis kararında da onaylanmış üst ölçekli 1/5000 ölçekli nazım imar planının olmadığı, yine dava dosyasına sunulan … (dava konusu parselin yeri) ile … (eşdeğer alan ayrılan) plan değişikliğine konu paftaların, Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin Ek-2 de verilen lejant ve plan çizim normlarına uygun çizilmediğinden, imar mevzuatına, şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve plan yapım usul ve tekniklerine aykırılık taşıdığı gibi plan hiyerarşisi ve kademelenmesinin de bozulduğu, imar planı değişikliğine konu olan “Ticaret” alanı ile “Sosyal Donatı Alanı”nı kapsayacak şekilde plan müellifince düzenlenmiş gerekçeli rapor olmadığı gibi lejant ve plan çizim normlarına göre hazırlanarak Belediye Meclisince onaylanan üst ölçekli nazım imar planı olmadığı için plan hiyerarşisinin de bozulduğu, belirtilen bu görüşler doğrultusunda üst ölçekli plana dayanmadan ve yetkili plan müellifince eşdeğer alana ilişkin gerekçeli görüş olmadan ve plan hiyerarşisi sağlanmadan, Isparta Belediye Meclisi’nin … tarih ve … sayılı kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinde; 3194 sayılı İmar Kanununa, ilgili yönetmeliklere, şehircilik ilkeleri ve planlama esaslarına aykırılık olduğu gibi, plan bütünlüğünde sağlanmış olan plan hiyerarşisi ve kademelenmesi de bozulduğu, görüş ve kanaatine yer verildiği, anılan bilirkişi raporu Mahkemesince hükme esas alınarak dava konusu imar planı değişikliği işleminin iptaline karar verildiği görülmüştür.
Bu durumda, yukarıda özetine yer verilen yargı kararının gerekçesindeki plan hazırlanma sürecindeki hukuka aykırılıklarla birlikte, planların onaylanması aşamasındaki usulsüzlüklerin de yer aldığı hususları ile uyuşmazlık birlikte değerlendirildiğinde; hukuka aykırılığı yargı yerince saptanarak yürütmesinin durdurulmasına ve iptaline karar verilen imar planı değişikliğine istinaden düzenlenen yapı ruhsatına dayalı olarak devam eden inşai faaliyetin, davacı yönünden herhangi bir hak mağduriyetinin yaşanmasının önüne geçilmesi ve ilerleyen süreçte idare aleyhine herhangi bir tazminat yükümlülüğünün doğmaması amacıyla ve 2577 sayılı Kanunun 28. maddesi uyarınca, yargı kararının gereklerinin gecikmeksizin uygulanması kapsamında, yürütmesi durdurulan planlara göre inşa edilmekte olan yapının mevcut durumu tespit edilerek, inşai faaliyetlerinin durdurulması yönünde tesis edilen işlemde hukuka aykırılık, dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Öte yandan; imar mevzuatı uyarınca yapılar, ancak yürürlükte olan plan hükümlerine uygun olarak inşa edilebileceğinden, hukuka aykırılığı yargı kararıyla saptanmış olan planlara göre düzenlenen yapı ruhsatının iptal edilmemiş olmasının, yapıların inşai faaliyetlerinin durdurulmasına engel teşkil etmeyeceği açıktır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin iptaline ilişkin …İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 11/03/2021 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.


KARŞI OY (X):
Danıştay Dava Daireleri ile İdari veya Vergi Dava Daireleri Kurullarının temyiz üzerine verilen kararları hakkında ancak 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesinde yazılı nedenlerle kararın düzeltilmesi istenebilir. Kararın düzeltilmesi dilekçesinde öne sürülen hususlar ise adı geçen yasa maddesinde yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından kararın düzeltilmesi isteminin reddi gerektiği oyuyla Dairemiz kararına katılmıyorum.