Mahkemesi : (İş) Mahkemesi


Davacı, genel sağlık sigortası prim tahakkukuna yönelik Kurum işleminin iptalini istemiştir.
Mahkemece, ilâmında belirtildiği şekilde davanın, esası konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Hükmün, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ...... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından 19.06.2012 tarihli yazı ile, 5510 sayılı Yasa"nın 60’ıncı maddesinin birinci fıkrasının g bendi kapsamında 21.02.2012 tarihinden itibaren genel sağlık sigortalısı olarak tescil işlemi yapılan, aynı Kanunun 80.-81. maddeleri uyarınca, gelir durumuna göre 35,46 TL tutarında prim tahakkuk ettirilen davacı iş bu dava ile bu işlemin iptalini istemiş; mahkemece, dava konusu işlem 01.07.2012 tarihi itibariyle ortadan kalktığından bahisle dava konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir. Davalı Kurum"dan gelen yazılardan; 25.01.2012 tarihinde sonuçlanan gelir testi ile davacının 21.02.2012-01.07.2012 tarihleri arasında 5510 sayılı Yasa"nın 60’ıncı maddesinin birinci fıkrasının g bendi kapsamında genel sağlık sigortası primi ödeyenler statüsünde kabul edildiği, 02.07.2012-27.07.2012 tarihleri arasında 5510 sayılı Yasa"nın 4/1-a maddesi kapsamında kabul edildiği, 10.08.2012 tarihinde sonuçlanan gelir testi ile de 5510 sayılı Yasa"nın 60’ıncı maddesinin birinci fıkrasının c bendi kapsamında tescilinin güncellendiği anlaşılmaktadır.
5510 sayılı Yasanın 60. maddesinin birinci fıkrasının c bendinde, “Yukarıdaki (a) ve (b) bentlerine göre sigortalı sayılmayanlardan; 1) Harcamaları, taşınır ve taşınmazları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak, Kurumca belirlenecek test yöntemleri ve veriler kullanılarak tespit edilecek aile içindeki geliri kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden az olan vatandaşlar,… genel sağlık sigortalısı sayılır.” hükmü yer almaktadır.
5510 sayılı Yasa"nın 60. maddesinin birinci fıkrasının g bendinde, “Yukarıdaki bentlerin dışında kalan ve başka bir ülkede sağlık sigortasından yararlanma hakkı bulunmayan vatandaşlar, genel sağlık sigortalısı sayılır.” hükmü yer almaktadır.
5510 sayılı Yasa"nın 61. maddesinin f bendinde, “ (g) bendinde sayılanlar; diğer bentlere göre genel sağlık sigortalısı olmadıkları veya diğer bentlere göre genel sağlık sigortasından yararlanma haklarının sona erdiği tarihten itibaren bu bent kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılırlar ve Kurumca re"sen tescil edilirler.” hükmü yer almaktadır.
5510 sayılı Yasa"nın 87. maddesinin birinci fıkrasının b ve c bentlerinde, “Bu Kanunun uygulanmasında kısa ve uzun vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası ve isteğe bağlı sigorta bakımından;...
b) 4"üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine tabi olanlar ile bu kapsamda sayılan kişilerden sosyal güvenlik destek primine tabi olanlar, isteğe bağlı sigortalı olanlar ve 60"ıncı maddenin birinci fıkrasının (d) ve (g) bentlerinde sayılan kişilerin kendileri,
c) 60"ıncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde sayılan kişiler için primi yılı merkezi yönetim bütçesinden karşılanmak üzere ilgili kamu idareleri,…
prim ödeme yükümlüsüdür.” hükmü yer almaktadır.
5510 sayılı Yasa"nın 80. maddesinde “60"ıncı maddenin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılanlar için Kurumca belirlenecek test yöntemleri ve veriler kullanılarak tespit edilen aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarı; asgari ücretin üçte birinden asgari ücrete kadar olduğu tespit edilen kişiler için 82"nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutarının üçte biri, asgari ücretten asgari ücretin iki katına kadar olduğu tespit edilen kişiler için 82"nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutar, asgari ücretin iki katından fazla olduğu tespit edilen kişiler için 82"nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutarının iki katı prime esas asgari kazanç tutarı olarak esas alınır.” hükmü yer almaktadır.
633 sayılı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı"nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 11. maddesininin h bendinde” Sosyal yardıma hak kazanılmasında ve genel sağlık sigortalılığının tespitinde esas alınacak gelir tespit testlerine ilişkin usul ve esasları belirlemek, bu testleri...... ve ..... işbirliği yaparak uygulamak.” görevi Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının............ ...."nün görevleri arasında sayılmıştır.
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, 2012/7 sayılı genelgesi ile yasanın verdiği bu görev nedeni ile gelir testi nasıl yapılacağını belirtmiştir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunun 1"inci maddesine göre mahkemelerin görevi, ancak kanunla düzenlenir. Göreve ilişkin kurallar, kamu düzenindendir. Anılan Kanunun 114/1-b maddesi gereğince yargı yolunun caiz olması dava şartı olup, 115"inci maddesine göre Mahkeme, dava şartlarının mevcut olup olmadığını, davanın her aşamasında kendiliğinden araştırır. Taraflar da dava şartı noksanlığını her zaman ileri sürebilirler.
5510 sayılı Kanunun 101"inci maddesine göre, “Bu Kanun"da aksine hüküm bulunmayan hallerde, bu Kanun hükümlerinin uygulanmasıyla ilgili ortaya çıkan uyuşmazlıklar iş mahkemelerinde görülür.”
Dava konusu somut olayda; davacının, 01.07.2012 tarihinden önce 5510 sayılı Yasa"nın 60’ıncı maddesinin birinci fıkrasının g bendi kapsamında genel sağlık sigortası primi ödeyenler statüsünde prim ödeme yükümlüsü kabul edilip edilmediği Kurumdan sorulmalı, Kurumun prim ödeme yükümlüsü kabul etmesi halinde davanın konusuz kalmayacağı gözetilmelidir. Sigortalıların genel sağlık sigortası primlerinin tahakkuk ve
tahsil edilmesi görevi davalı Kuruma aittir. Ne var ki primlerin tahakkuk ve tahsil edilebilmesi için prime esas gelir testinin usulünce yapılıp kesinleşmiş olması gerekecektir. Davalı Kuruma genel sağlık sigortası prim miktarının belirlenmesinde esas alınacak gelir testi yapma hususunda görev verilmemiş, aksine 633 sayılı KHK ile genel sağlık sigortalılığının tespitinde esas alınacak gelir testlerine ilişkin usul ve esasları belirlemek ve bu testleri.......... Vakıflarıyla işbirliği yaparak uygulamak görevi ........Bakanlığına bırakılmıştır. Dolayısıyla gelir testi uygulamasından kaynaklanan davalarda, 5510 sayılı Yasa"nın uygulanmasını gerektirir herhangi bir yasal düzenleme olmadığından gelir testinin iptali için açılan davaların çözüm yerinin idari yargı olduğu açıktır. Ancak uyuşmazlığın gelir testinin kesinleşmesinin ardından tahakkuk edecek prim tutarı ve tahsile ilişkin olması durumunda 5510 sayılı Yasa kapsamında yargılama ve değerlendirme yapılacağından iş mahkemesi görevli olacaktır. Bu nedenle, gelir testine ilişkin idari prosedürün kesinleşip kesinleşmediği belirlenmeli, kesinleşmemiş ise bekletici mesele yapılmalı, kesinleşmenin ardından davaya konu prim tahakkuk işlemi hakkında inceleme yapılarak sonucuna göre bir karar verilmelidir.
Açıklanan maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin, eksik inceleme ve araştırmayla yazılı biçimde karar verilmiş olması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalılar vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 19.03.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.