Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2021/13931 Esas 2022/1256 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş olup hükmün davalılardan ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; dosya incelendi, gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava dilekçesinde, davacıların mülhak vakıf olan Şehit ...Vakfı'nın galle fazlasından yararlanmaya müstehak vakıf evladı olduğunun tespiti istenmiştir.
... 1. Asliye Hukuk Mahkemesince davanın kabulüne dair verilen ilk karar davalı ... vekilince istinaf edilmiş, ... Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar vermiş, bu son kararın davalı ... vekilince temyizi üzerine, Dairemizce 14.06.2018 tarihli ve 2018/891 Esas, 2018/18697 Karar sayılı ilam ile Bölge Adliye Mahkemesinin istinaf isteminin esastan reddine dair kararı kaldırılarak, İlk Derece Mahkemesi kararının ... Mahkemeleri için yetkisizlik kararı verilmek üzere bozulmasına karar verilmiştir.
Bozma ilamına uyularak dosyanın gönderildiği ... 19. Asliye Hukuk Mahkemesince yapılan yargılama sonunda davanın kabulüne dair verilen karar, davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, mülhak vakfın galle fazlasına müstehak vakıf evladı olduğunun tespiti istemine ilişkindir.
5737 sayılı ... Yasası’nın 3. maddesine göre mazbut ..., bu kanun uyarınca Genel Müdürlükçe (...) yönetilecek ve temsil edilecek ... ile mülga 743 sayılı Türk Kanunu Medenisinin yürürlük tarihinden önce kurulmuş ve 2762 sayılı ... Kanunu gereğince ... Genel Müdürlüğünce yönetilen ... olarak tanımlanmıştır.
... Kanunu ve ... Yönetmeliğine göre, mazbut ve mülhak vakıflarda vakfedenin soyundan gelen ve bu nedenle vakfın gelirinden (gallesinden) yararlanma hakkına sahip olan kişiler için öncelikle dava açılması ve bu haklarının dava ile tespit edilmesi aranmıştır. Uygulamada bu dava, vakıflarda evladiye davaları, vakıf evladı ya da galleye müstehak evlat olduğunun tespiti davası şeklinde isimlendirilmiştir. Belirtmek gerekir ki vakıf evladı kavramı daha çok, vakfedenin çocukları ya da alt soyundan gelenler için kullanılan bir kavram olup, vakfedenin akrabaları ya da vakıftan yararlanan ismi ile belirtilmiş kişileri kapsamamaktadır.
Vakfın geliri üzerinde hak sahibi olduğuna ilişkin davayı, vakfiye uyarınca galleden yararlanma hakkı olan, yani vakfeden ile soy bağı olan ya da soy bağı olmasa bile galleden kendisine pay özgülenen diğer kişiler açabilir.
Bir vakıftan galle fazlasının alınabilmesi için açılan davada öncelikle vakfeden ile soybağının ispatlanması, sonra da vakfiyede öngörülen şartların gerçekleşmesi gerekir. Yani bu tür davalarda incelenecek ilk husus; davacı ile vakfeden arasında iddia edildiği üzere kan bağı yolu ile soybağı mevcut olup olmadığı, eğer soybağı kurulabiliyorsa ikinci aşamada vakfiyelerde galle fazlası için öngörülen şartların somut olayda davacı yönünden gerçekleşip gerçekleşmediğinin araştırılması olacaktır.
Dosya içerisindeki bilgi ve belgelerden; galle fazlasına müstahak olduğunun tespiti istenen davacıların dava konusu vakıf ile soybağına dayanak olarak davacıların nüfus kayıtları ile bağ kurulabilen akrabaları ... ve arkadaşlarının ...Vakfının evladı olduğuna dair ... 7. Asliye Hukuk Mahkemesinin 28.12.2011 tarihli ve 2006/78-2011/447 E-K sayılı ilamı olduğu, ... bu ilamın dayanağının ise Sokullu ...'nın mirasçıları tespitine dair ... Asliye Hukuk Hâkimliğinin 11.05.1960 tarihli ve 124/121 E-K sayılı veraset ilamı olup, ... bu veraset ilamının iptali için ... tarafından ... 5. Sulh Hukuk Mahkemesine açılan davada Mahkemece, 11.06.2015 tarihli ve 2005/975-2015/974 E-K sayılı karar ile ... Genel Müdürlüğünün aktif husumet ehliyeti yokluğundan ret kararı verildiği, dosyanın temyiz edilmesi sonucu ise ... 14. Hukuk Dairesinin 14.05.2019 tarihli ve 2018/5259 Esas, 2019/4364 Karar sayılı ilamı ile ... Genel Müdürlüğünün açılan davada aktif husumet ehliyetinin olduğu kabul edilerek taraf teşkili sağlandıktan sonra davanın esasının incelenmesi gerektiğinden bahisle hükmün bozulduğu anlaşılmaktadır.
Bu durumda, davacıların dava konusu vakıf ile soybağı kurmalarına dayanak yapılan veraset ilamının iptali için açılan dava sonucu verilecek karar eldeki davayı etkileyeceğinden, Mahkemece ... 5. Sulh Hukuk Mahkemesinin 2005/975-2015/974 E-K sayılı dosyası üzerinden açılan veraset ilamının iptaline dair davanın sonucu beklenerek oluşacak sonuç doğrultusunda bir karar verilmesi gerektiğinden, hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle yerel mahkeme hükmünün açıklanan nedenlerle İlk Derece Mahkemesi kararının 6100 sayılı HMK'nin 371. ve 373. maddeleri uyarınca BOZULMASINA, HUMK'un 440/III-1, 2, 3 ve 4. bentleri gereğince ilama karşı karar düzeltme yolu kapalı bulunduğuna,
peşin harcın istek halinde karar düzeltme isteyene iadesine 16.02.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.