BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 40. Hukuk Dairesi 2019/2693 Esas 2021/1522 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
40. HUKUK DAİRESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
DOSYA NO: 2019/2693
KARAR NO: 2021/1522
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 15. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 03/07/2018
NUMARASI: 2016/427 (E) 2018/687 (K)
DAVANIN KONUSU: Destekten yoksun kalma tazminatı ve manevi tazminat
KARAR TARİHİ: 27/10/2021
Yukarıda yazılı İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf yasa yoluna başvurulması üzerine Dairemiz Heyetince yapılan müzakere sonucunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacılar ... ve ... vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili davacı işleten ...'na ait, sürücüsü müvekkili davacı ...'nın yönetimindeki ... plakalı otomobille 12/9/2010 günü seyir halinde bulundukları sırada aracın her iki yanından süratle geçen iki araç dolayısıyla davacı sürücünün direksiyon hakimiyetini kaybederek, korkuluklara çarpması sonucu meydana gelen trafik kazasında, müşterek kızları ...'nın öldüğünü, davacı ...'nın davalı sigorta şirketiyle 2/7/2010 günü Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (ZMSS) ve kasko sigortası poliçelerini düzenlendiğini belirterek, belirsiz alacak davası niteliğinde davacı ... için 500,00 TL, davacı ... için 500,00 TL maddi tazminatın davalıdan avans faizi ile birlikte tahsiline, davacı ... için 25.000,00 TL, davacı ... için 25.000,00 TL manevi tazminatın davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir; 02/03/2012 günü sunduğu dilekçi ile davacı ... için talep ettiği maddi tazminat miktarını 47.637,41 TL'ye, davacı ... için talep ettiği maddi tazminat tutarını 52.821,55 TL'ye yükseltmiştir. Davalı ... Sigorta AŞ vekili cevap dilekçesinde özetle; ... plakalı aracı ZMSS ve İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası (İMSS) poliçesiyle sigortalandığını, manevi tazminat taleplerinin ZMSS poliçesi kapsamı dışında bulunduğunu, davacıların hiçbir koşul altında müvekkili şirketten tazminat talep etmekte hakları bulunmadığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir. İlk derece mahkemesince; davanın kısmen kabulüne, davacı ... için 25.000,00 TL manevi, 25.000,00 TL maddi tazminatı, davacı ... için 25.000,00 TL manevi, 25.000,00 TL maddi tazminatın davalıdan tahsiline hükmolunmuştur. Bu karara karşı istinaf kanun yoluna başvuran davalı vekili dilekçesinde özetle; tam kusurlu olan davacı ... ile aracın işleteni konumunda bulunan davacı ...'ın tazminat hakları bulunmadığını, kasko sigortasında yer alan İMSS'nin trafik sigortasının uzantısı niteliğinde olup, trafik sigortasının teminatlarının tüketilmesi halinde devreye gireceğini, ilk derece mahkemesince sözlü yargılama geçtikten sonra usule aykırı biçimde davacıya ıslah talebinde bulunabilmesi için süre tanındığını, oysa yargılamanın geldiği aşama itibarıyla ıslah hakkı bulunmadığını, yerel mahkemenin temerrüt faizi işletilmesi kararının hukuki temeli olmadığını belirterek ilk derece mahkemesi hükmünün bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun (HMK) 355'inci maddesi uyarınca ileri sürülen istinaf nedenleri ve kamu düzenine ilişkin konularla sınırlı yapılan inceleme sonunda: Dava, trafik kazasından kaynaklanan destekten yoksun kalma tazminatı ve manevi tazminat istemine ilişkindir. Somut uyuşmazlıkta, tartışılması gereken hukuki sorun; davacı işleten ...'na ait, sürücüsü davacı ...'nın yönetimindeki ... plakalı otomobille 12/9/2010 günü seyir halindeyken meydana gelen tek taraflı trafik kazasında müşterek çocukları ...'nın ölümü nedeniyle İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası ve Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası poliçelerini düzenleyen davalı sigorta şirketinden manevi tazminat ve destekten yoksun kalma tazminatı talep edip edemeyeceklerine ilişkindir. ZMSS, poliçede tanımlanan motorlu aracın işletilmesi sırasında bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına veya bir şeyin zarara uğramasına sebebiyet vermesinden dolayı 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa (KTK) göre işletene düşen hukuki sorumluluğu, zorunlu sigorta limitlerine kadar temin eden zarar sigortalarındandır. Görülmektedir ki ZMSS, araç işleteninin üçüncü kişilere verdiği zararlardan doğan sorumluluğunu sigorta güvencesi kapsamına almaktadır. Eş söyleyişle, işleten ZMSS ile üçüncü kişilere verdiği zararlardan dolayı “kendi sorumluluğunu” sigorta ettirmektedir. Bu hüküm uyarınca, işletenin sorumlu tutulduğu hallerde, zorunlu trafik sigortacısının da sorumluluğu ortaya çıkmakta; işletenin sorumlu tutulamadığı hallerde, sigortacısının da sorumluluğu söz konusu olmamaktadır. Şu hale göre, sigortacının sorumluluğundan bahsedebilmek için, zorunlu trafik sigortası yapılan aracın üçüncü kişilerin zararına neden olacak bir kazaya karışması ve bu kazada sigortalı araç işleteninin sorumluluğunun bulunması gerekir. Diğer yandan gerek KTK'nin 92'nci maddesinin 1'inci fıkrasının "g" bendi, gerekse ZMSS poliçesinin akdedildiği tarihte yürürlükte bulunan Karayolları Motorlu Araçlar Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarının Teminat Dışında kalan hallerine ilişkin A-3'üncü maddesinin "e" bendi uyarınca manevi tazminat talepleri, ZMSS teminatı dışındadır. Ferdi Kaza Sigortası Genel Şartlarında (FKSGŞ) öngörülen koşullar içinde, sigortalıyı sigorta müddeti içinde maruz kalacağı kazaların neticelerine karşı temin eden can sigortası türünden meblağ sigortası olan ferdi kaza sigortaları, meblağ sigortası olması itibarıyla da, ölüm halinde limit kadar olmak üzere maktu; yaralanma halinde ise yapılan tedavi giderleri bakımından buna ilişkin limiti geçmemek üzere ve yapılan harcama kadar nispi; sürekli sakatlık halinde ise sakat kalma oranı ve sakatlığın derecesine göre limitin belli oranı olmak üzere sigorta bedelinin ödenmesini gerektirir. Meblâğ sigortasında sigortacı, sigorta ettirilen kişinin zarara uğraması durumunda, somut zarar ne olursa olsun, sigorta sözleşmesinde belirlenen tutarı (meblâğı), başka bir deyişle, sigorta poliçesinde yazılı olan “sigorta bedelini” eksiksiz ve tam ödemek zorundadır. İMMS ise, motorlu araç işleteninin, bu aracın işletilmesinden dolayı 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu (KTK) ve genel hükümlere göre oluşan ve ZMSS limiti üzerinde kalan hukuki sorumluluğunu sigorta poliçesinde yazılı azami hadlere kadar sigorta güvencesi altına alan bir sigorta sözleşmesidir. Bu sözleşme, ZMSS 'nin güvencesini yeterli bulmayan işletenler tarafından ek olarak yapılmaktadır. İMMS kapsamının başlangıç noktası, ZMSS limitinin üzerinde kalan kısımdır. Kapsamın sonu ise İMMS limitidir. İMMS Poliçesi Genel Şartlarının 1'inci maddesine göre, sigortacının sorumluluğu ZMSS poliçesi limitinin üzerinde kalan miktardan başlayıp, İMMS teminat limiti ile sona ermektedir. Bu limitin tesbitinde, ZMSS 'nin hiç yapılmaması veya teminat miktarlarının yeni limitlere getirilmemesi halinde, Hazine müsteşarlığınca tesbit olunan yeni tarife limitleri esas alınır. Bu durumlarda dahi, İMMS'nin sorumluluğu ZMSS limitini aşan kısım için söz konusudur. Davacı ile davalı ... Sigorta AŞ arasında akdedilen "Motorlu Kara Taşıt Araçları Karma Sigorta Poliçesi" başlıklı ihtiyari mali mesuliyet teminatını içeren poliçenin akdedildiği tarihte ve halen yürürlükte olan Motorlu Kara Taşıtları İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası Poliçe Genel Şartlarının (İMSSPGŞ), "Sigorta Teminatının Kapsamı" başlıklı 1'inci maddesi uyarınca "sigortacı, işbu poliçede gösterilen aracın kullanılmasından doğan ve Karayolları Trafık Kanununa ve Umumi Hükümlere göre aracın işletenine terettüp eden hukuki sorumluluğu ve bu poliçe teminat kapsamında olmak şartıyla Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası hadlerinin üzerinde kalan kısmını, poliçede yazılı hadlere kadar temin eder. İşbu sigorta, sigorta ettirenin haksız taleplere karşı müdafaasını da temin eder." Dosyaya sunulan poliçelerin incelenmeisnde, davacı işleten ... ile davalı ... Sigorta AŞ arasında 2/7/2010 başlangıç, 2/7/2011 bitiş tarihli ZMMS ve kasko sigortasının akedildiği, kasko sigorta poliçesinde 50.000,00 limitli İMSS ve 5.000,00 TL limitli ferdi kaza sigortası teminatı verildiği; açıklamalar ve özel koşullar bölümünde yer alan manevi tazminat klozunda İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası Genel Şartlarından (İMSSGŞ) belirtilen manevi tazminat taleplerinin bedeni zararlar limitleri ile teminat kapsamına dahil edildiği, ferdi kaza klozunda ise araç gerek hareket halinde gerekse park halinde iken aracın bakımı yapılırken veya araca inilip binilirken meydana gelecek bir kaza sonucunda poliçede detayları belirtilen araçta seyahat eden ve poliçede adedi belirtilen sürücü, yardımcıları ve yolcularını ölüm ve sürekli sakatlık hallerine karşı, poliçede belirtilen sigorta bedeline kadar ilişik Ferdi Kaza Sigortası Genel Şartları (FKSGŞ) dahilinde temin edeceği belirtilmiştir.Somut uyuşmazlık yukarıda yapılan açıklamalar ışığında değerlendirildiğinde; davacı ... ve davalı ... Sigorta AŞ tarafından akdedilen kasko sigortasında verilen İMSS teminatı, araç işleteninin üçüncü kişilere verdiği zararlardan doğan ve ZMSS poliçesi limitinin üzerinde kalan miktardan başlayıp İMMS teminat limiti ile sona eren tutarı teminat altına almaktadır. Yukarıda da açıklandığı gibi kural olarak manevi zararlar bu teminat kapsamı dışında olmakla birlikte, davacı işleten ... ile davalı ... Sigorta AŞ arasında akdedilen kasko poliçesi kapsamında teminata dahil edilen İMSS ile manevi tazminat talepleri de bedeni zarar limitleri ile teminat kapsamına dahil edilmiştir. Burada teminat altına alınan manevi zarar davacı işleten ...'nın uğrayacağı manevi zarar olmayıp adı geçen davacının işleten olduğu otomobilin üçüncü kişilere verdiği zaralar dolayısıyla ortaya çıkan manevi zarardır. Diğer yandan işleten hiçbir şekilde sahibi veya işleteni olduğu aracın ZMSS'sinden yararlanamayacağı gibi, gerek ZMSS, gerekse İMSS sürücünün kusurundan kaynaklanan işletenin sorumluluğunu poliçede gösterilen limit kapsamında teminat altına aldığı gözetildiğinde, davalı sürücü ...'nın kendi kusuruyla ortaya çıkan zarardan da davalı sigorta şirketinin sorumlu tutulmasına olanak bulunmamaktadır. Bu itibarla ZMSS ve İMSS'den ötürü davacılar lehine manevi tazminata ve destekten yoksun kalma tazminatına hükmolunamayacaktır. Bununla birlikte davacı ... ile davalı ... Sigorta AŞ tarafından akdedilen kasko sigortasına dahil edilen ferdi kaza teminatı nedeniyle davacıların müşterek çocuğu ...'nın ölümünden dolayı, poliçede gösterilen 5.000,00 TL üzerinden, nüfus kayıtlarından anlaşılan 1/2 miras payları oranında tazminata hükmedilmesi gerekirken, yazılı biçimde hüküm kurulması yerinde görülmemiştir. Diğer yandan, 26/09/2017 tarihli duruşmada, tahkikat aşamasında son verilerek sözle yargılama aşamasına geçilmesine karar verilmiş ise de, aynı ara kararıyla davacılardan ...'nın ekonomik ve sosyal durumunun araştırılması için kolluğa yazı yazılmasına karar verildiği böylece tahkikat aşamasının sona erdiğine ilişkin ara kararının hüküm ifade etmediğinin anlaşılması karşısında, davalı vekilinin ileri sürdüğü tahkikat aşamasının bitmesinden sonra ıslah yapıldığına ilişkin istinaf nedeni yerinde görülmemiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere: A-Davalı ... Sigorta AŞ vekilinin istinaf başvurusunun kabulüne, yukarıda esas ve karar numarası belirtilen ilk derece mahkemesi kararının, HMK'nin 353/1-b/2'nci maddesi gereğince düzeltilerek yeniden esas hakkında karar verilmek üzere kaldırılmasına, Buna göre: 1-Davacı ... tarafından, ... sigorta AŞ'ye karşı açılan manevi tazminat davasının reddine, 2-Davacı ... tarafından, ... sigorta AŞ'ye karşı açılan manevi tazminat davasının reddine, 3-Davacı ... tarafından, ... sigorta AŞ'ye karşı açılan maddi tazminat davasının kısmen kabulüne, 2.500,00 TL maddi tazminatın, davanın açıldığı 15/04/2016 gününden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı ... Sigorta AŞ'den tahsil edilerek, davacı ...'na verilmesine, 4-Davacı ... tarafından, ... sigorta AŞ'ye karşı açılan maddi tazminat davasının kısmen kabulüne, 2.500,00 TL maddi tazminatın, davanın açıldığı 15/04/2016 gününden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı ... Sigorta AŞ'den tahsil edilerek, davacı ...'na verilmesine, 5- Manevi tazminat davası bakımından Harçlar Kanunu uyarınca, reddine karar verilen dava sayısınca alınması gereken (59,40x2) 118,80 TL karar ve ilam harcının, davacılardan tarafından peşin yatırılan ve manevi tazminat talebine isabet eden 170,72 TL karar ve ilam harcından mahsup edilerek, hazineye gelir kaydına, 6-Maddi tazminat davası bakımından Harçlar Kanunu uyarınca, alınması gereken 341,55 TL karar ve ilam harcının, peşin yatırılan ve maddi tazminat talebine isabet eden 3,48 TL, ıslah ve tamamlama harcı olarak yatırılan 1.699,00 TL olmak üzere toplam 1.702,48‬ TL karar ve ilam harcından mahsup edilerek, bakiye 1.360,93‬ TL karar ve ilam harcının talep halinde davacılara geri verilmesine, 7- Davacılar tarafından peşin yatırılan ve hükmolunan karar ve ilam harcından mahsup edilen 341,55 TL karar ve ilam harcının, davalıdan tahsil edilerek davacılara verilmesine, 8-Davacılar tarafından sarfedilen 500,00 TL bilirkişi ücreti, 102,40 TL posta ve tebligat gideri olmak üzere toplam 602,40 TL yargılama giderinin kabul ve ret oranına göre (%3,32 kabul, %96,68‬ ret) hesaplanan 19,99 TL yargılama giderinin davalı ... Sigorta AŞ'den tahsil edilerek, davacılara verilmesine, bakiye yargılama giderinin davacılar üzerinde bırakılmasına, 9-Maddi tazminat davasında; dairemizin karar tarihinde yürürlükte bulunan Asgari Ücret Tarifesinin (AAÜT) 13/2-4'üncü maddesi uyarınca, kabulüne karar verilen maddi tazminatın tutarına göre belirlenen 2.500,00 TL vekâlet ücretinin davalı ... Sigorta AŞ'den alınarak, kendisini vekille temsil ettiren davacı ...'na verilmesine, 10-Maddi tazminat davasında; dairemizin karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT 13/2-4'üncü maddesi uyarınca, kabulüne karar verilen maddi tazminatın tutarına göre belirlenen 2.500,00 TL vekâlet ücretinin davalı ... Sigorta AŞ'den alınarak, kendisini vekille temsil ettiren davacı ...'na verilmesine, 11-Maddi tazminat davasında; dairemizin karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT)13/3'üncü maddesi uyarınca, reddine karar verilen maddi tazminat talebi ile davacı lehine hükmolunan vekalet ücretine göre belirlenen 2.500,00 TL vekâlet ücretinin davacı ...'ndan alınarak, vekille temsil edilen davalı ... Sigorta AŞ'ye verilmesine, 12-Maddi tazminat davasında; dairemizin karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT 13/3'üncü maddesi uyarınca, reddine karar verilen maddi tazminat talebi ile davacı lehine hükmolunan vekalet ücretine göre belirlenen 2.500,00 TL vekâlet ücretinin davacı ...'ndan alınarak, vekille temsil edilen davalı ... Sigorta AŞ'ye verilmesine, 13-Manevi tazminat davasında; dairemizin karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT 10/3'üncü maddesi uyarınca belirlenen 4.080,00 TL maktu vekâlet ücretinin davacı ...'ndan alınarak, vekille temsil edilen davalı ... Sigorta AŞ'ye verilmesine, 14-Manevi tazminat davasında; dairemizin karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT 10/3'üncü maddesi uyarınca belirlenen 4.080,00 TL maktu vekâlet ücretinin davacı ...'ndan alınarak, vekille temsil edilen davalı ... Sigorta AŞ'ye verilmesine, 15-Gider avansından artan miktarın HMK'nin 333'üncü maddesi uyarınca ilk derece mahkemesince kendiliğinden yatıran tarafa iadesine,
B-İSTİNAF İNCELEMESİ BAKIMINDAN; 1-İstinafa başvurusunda bulunan davalı ... Sigorta AŞ tarafından peşin olarak yatırılan istinaf karar harcının, istem halinde ilk derece mahkemesi tarafından iadesine, 2-İstinaf aşamasında davalı ... Sigorta AŞ tarafından sarfedilen, 98,10 TL istinaf başvuru harcı, 48,25 TL posta ve tebligat gideri olmak üzere toplam 146,35‬ TL yargılama giderinin davacılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davalı ... Sigorta AŞ'ye verilmesine, 3-İstinaf incelemesi duruşmalı yapılmadığından, vekâlet ücretine hükmedilmesine yer olmadığına, 4-İstinaf için yatırılan gider avansından artan kısmın yatıran taraflara iadesine, Dair, dosya üzerinden yapılan inceleme sonunda HMK'nin 362/1-a maddesi uyarınca kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.27/10/2021