MAHKEMESİ:ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Dava dilekçesinde 104.715,00 TL ecrimisilin faiz ve masraflarla birlikte davalı taraftan tahsili istenilmiştir. Mahkemece davanın 99.926,49 TL için kısmen kabulüne dair verilen hükmün temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılması davacı ve davalı vekilleri tarafından istenilmekle; taraflara yapılan tebligat üzerine duruşma için tayin olunan günde temyiz eden Davalı vek.Av. ...geldi. Davacı vek.Av. ...geldi. Gelen vekillerin sözlü açıklamaları dinlendikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için saat 14.00’e bırakılması uygun görüldüğünden, belli saatte dosyadaki bütün kağıtlar okunarak, tetkik hakiminin açıklamaları dinlenip, gereği düşünüldü.
Y A R G I T A Y K A R A R I
Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü.Davacı vekili; Müvekkili idarenin, ... ilçesi ...Mah. ... Caddesinde bulunan 2113 ada, eski 2 parsel, yeni 21 parsel sayılı 1299 m2"lik taşınmazın tamamının maliki olduğunu, davalının hiçbir akdi ve kanuni sebebe dayanmaksızın mezkur taşınmazın 120 m2"lik kısmını demir atölyesi olarak kullanmak suretiyle işgal ettiğini, belirterek 01.07.2003-31.03.2010 tarihleri arasında terakküm eden 104.715,00TL işgal tazminatının kademeli faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili; müvekkilinin ... Cami Yaptırma ve Yaşatma Derneği"nin kiracısı olduğunu, ... Cami Yaptırma ve Yaşatma Derneği"nin ise davaya konu taşınmaz üzerinde bulunan camiyi ve cami altında bulunan dükkanları yaptıran dernek olduğunu, tüm kira bedellerini makbuz karşılığı ve kira sözleşmesine istinaden ... Cami Yaptırma ve Yaşatma Derneği"ne ödediğini , ayrıca istenen bedelin çok fahiş olduğunu belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile, 99.926,49TL"nin işgal tazminatının dönemleri itibariyle işletilecek faizi ile birlikte tahsiline karar verilmiş, hüküm taraf vekillerince temyiz edilmiştir.Yasa kurallarının, birer bağlayıcı ve üstün hukuk kuralları olan Anayasa hükümleriyle birlikte ve onlarla çelişmeyecek biçimde yorumlanması esastır. Bir yasa kuralı, değişik biçimlerde yorumlanabiliyorsa, bunlardan Anayasaya en uygun olanının benimsenip uygulanması gerekir. Anayasanın 35. maddesi, mülkiyeti kişinin temel hakları arasında saymıştır. O nedenle, bu hakkın kısıtlanmasına ancak sınırlandırmanın kaçınılmaz olduğu zorunlu ve istisnai durumlarda başvurulmalıdır. Yapılan yorum adil olmalı, hak ve nasafet kurallarına uygun bulunmalıdır. Yasa kuralları haksızlığa vasıta olacak şekilde yorumlanıp uygulanmamalı, eylemle önlem arasında adil olmayan bir dengesizlik yaratmamalı, yasa koyucunun amacı ile uyum içinde olmalı, yorum yapılırken yasanın sözlerine de uygun olmasına özen gösterilmelidir. Yorum bahanesiyle yasal metnin kapsamı genişletilemez ve sınırları aşılamaz. Çünkü Hakim yasanın üzerinde olamaz (HKG. 26.1.2000; 1052/10).633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun"un 35 maddesine göre: "Cami ve mescitler Diyanet İşleri Başkanlığı"nın izni ile ibadete açılır ve Başkanlıkça yönetilir. Hakiki ve hükmi şahıslar tarafından yapıldığı halde izinli veya izinsiz olarak ibadete açılmış bulunan cami ve mescitlerin yönetimi üç ay içinde Diyanet işleri Başkanlığı"na devredilir. Diyanet İşleri Başkanlığı"nca buralara imkanlar nispetinde kadro tahsis edilir. Kadro tahsis edilinceye kadar buralarda görev yapanların mesleki ehliyetleri ile ilgili esas ve usuller yönetmelikle düzenlenir."Görüldüğü üzere sözü edilen düzenleme, ne (cami yaptırma ve yaşatma dernekleri"ne ilişkin) tüzel kişilerin varlıkları ve ne de bu kişilerin veya gerçek kişilerin cami inşa ettikleri özel mülkiyetlerine dahil taşınmazların mülkiyetinin devri veya niteliğinin değiştirilmesi ile ilgili bulunmamaktadır. Yukarıdaki hüküm tamamen bunların dışında sadece ve ancak cami ve mescitlerle ilgili olarak oluşturulmuş bir yönetim varsa bunun üç ay içinde Diyanet İşleri Başkanlığı"na devredilmesi ile ilgili bulunmaktadır. Nitekim aynı maddedeki "Diyanet İşleri Başkanlığı"nca buralara imkanlar nispetinde kadro tahsis edilir" cümlesi, bu düşünceyi çok daha belirgin olarak açıklamaktadır.Böylece özel mülkiyete tabi taşınmaz üzerinde inşa edilen cami ve mescitlerin yönetimi ve yönlendirilmesi ile ilgili olarak cami veya mesciti inşa eden gerçek veya tüzel kişinin ilgisi kesilmiş ve fakat taşınmaz üzerindeki diğer birimlere (dükkanlara) ilişilmemiştir. Bu yönde kesinleşmiş bir mahkeme ilamı bulunmadığı sürece aksine bir yorum ile sonuca gidilmesi mülkiyet hakkının özünü zedelediği gibi yukarıdaki yorum kurallarının topuna birden aykırı düşer.Bu nedenle kiraya konu taşınmaz mal halen davacı üzerinde kayıtlı bulunmaktadır. Bir hakkı dava etmek yetkisi (o haktan dolayı davacı olmak sıfatı) ise o hakkın hamiline aittir, ilkesi uyarınca davacının mülkiyet hakkına dayalı olarak ecrimisil talep etmesi yasaya uygundur.
Ancak, davacı taşınmazın zemin maliki olup, üzerindeki bina kiraya veren derneğe ait olmakla, işgal tazminatının zemin arsası üzerinden hesaplanması gerekirken dükkan olarak belirlenmesi doğru görülmemiştir.Ayrıca, hakim tarafların iddia ve savunmalarıyla bağlı olup (HUMK.md.74), fazlasına hükmedemez düzenlemesi gözetilmeden, davacı vekilinin dava dilekçesine ekli hesap pusulasına ekli cetvele göre, 2004-2005-2006-2007-2008 yıllarında talep aşılarak hesap yapılması yasaya aykırıdır.
Bunların dışında, davalı vekili bilirkişi raporuna itirazında zamanaşımı def’inde bulunmuş olup, davacı vekili savunmanın genişletilmesi itirazında bulunmadığı halde, yanılgılı değerlendirme ile ilk itiraz olarak kabulü ile süresinde ileri sürülmediği gerekçesiyle reddi de doğru değildir.O halde, davalının zamanaşımı def’i nazara alınarak dava tarihinden geriye doğru 5 yıl için kira esasına göre ecrimisil belirlemek üzere, emsal arsa kira sözleşmeleri resen araştırılarak, emsal rayice ve taşınmazın brüt alanına göre, ilk dönem kira bedeli somut emsallerle karşılaştırılarak belirlenmek, sonraki yıllar için ise özel nedenler yoksa ÜFE artış oranından az olmamak üzere artırılmak suretiyle toplam ecrimisil talep aşılmadan saptanarak sonucuna göre hüküm kurulmalıdır. Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, taraf vekillerinin temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA ve Yargıtay duruşmasında vekille temsil edilen davalı ve davacı için 900"er TL vekalet ücretinin taraflara verilmesine, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine,19.01.2012 gününde oybirliğiyle karar verildi.