Yargıtay 14. Hukuk Dairesi 2013/74 Esas 2013/2126 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi

Davacı tarafından, davalı Hazine aleyhine 15.03.2011 gününde verilen dilekçe ile geçit irtifakı kurulması istenmesi, birleştirilen davada davacı ... tarafından davalılar ... vd. aleyhine 01.08.2011 gününde verilen dilekçe ile geçit irtifakı kurulması istenmesi, birleştirilen davada davacı ... tarafından davalılar Hazine, ... ve ... aleyhine 23.06.2011 gününde verilen dilekçe ile geçit irtifakı kurulması istenmesi, birleştirilen davada davacı ... tarafından davalılar Hazine ve ... aleyhine 20.06.2011 gününde verilen dilekçe ile geçit irtifakı kurulması istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda, davanın kabulüne dair verilen 07.10.2011 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalılar Hazine vekili, ... vekili vd. tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, Türk Medeni Kanununun 747. maddesi gereğince geçit hakkı kurulması isteğine ilişkindir.
Davalılar, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, davanın kabulüne karar verilerek 538 sayılı parsel lehine 536 ve 537 parseller aleyhine zorunlu geçit irtifakı kurulmasına karar verilmiştir.
Hükmü, davalılar ..., ..., ..., ... ve davalı Hazine vekili temyiz etmiştir.
Bu tür davalar ülkemizde arazi düzenlenmesinin sağlıklı bir yapıya kavuşmamış olması ve her taşınmazın yol ihtiyacına cevap verilmemesi nedeniyle zorunlu olarak açılmaktadır, Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan
taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine “mutlak geçit ihtiyacı” veya “geçit yoksunluğu”, ikincisine de “nispi geçit ihtiyacı” ya da “geçit yetersizliği” denilmektedir.
Türk Medeni Kanununun 747/2 maddesi gereğince geçit isteği, önceki mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun komşuya, bu şekilde ihtiyacın karşılanmaması halinde geçit tesisinden en az zarar görecek olana yöneltilmelidir. Zira geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı olmakla birlikte, özünü komşuluk hukukundan alır. Bunun doğal sonucu olarak yol saptanırken komşuluk hukuku ilkeleri gözetilmelidir. Geçit ihtiyacının nedeni, taşınmazın niteliği ile bu ihtiyacın nasıl ve hangi araçlarla karşılanacağı davacının sübjektif arzularına göre değil, objektif esaslara uygun olarak belirlenmeli, taşınmaz mülkiyetinin sınırlandırılması konusunda genel bir ilke olan fedakârlığın denkleştirilmesi prensibi dikkatten kaçırılmamalıdır.
Somut olaya gelince, geçit davalarında uygulanan fedakarlığın denkleştirilmesi ilkesi gereğince en kısa ve ekonomik yerden bu arada yüz ölçümü daha büyük taşınmazlardan geçit kurulması gerekir. Daha önce (1) nolu alternatif olarak gösterilen seçeneğin doğusunda kalan 541 ve devamındaki 38 sayılı parsellerden geçilerek güneydeki genel yola ulaşacak şekilde geçit kurulup kurulamayacağı değerlendirilmemiştir. Mahkemece (1) nolu alternatiften geçit kurulması talebi 6831 Sayılı Kanununun 2/B maddesi gereğince orman sınırları dışına çıkartılan yerlerden olduğundan bahisle reddedilmiş ise de dosya içerisinde bulunan tapu kaydına göre sonraki tarihlerde bu parsel Hazine adına tarla vasfı ile tescil edilerek özel mülkiyet haline gelmiştir
Bu durumda mahkemece yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda yeniden inceleme yapılarak en uygun yerden geçit kurulmasına karar verilmelidir. Bu sebeple eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde yatıranlara iadesine 13.02.2013 tarihinde oybirliği ile karar verildi.