MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL
KANUN YOLU: TEMYİZ


Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay"ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Yargıtay bozma ilamında özetle; "öncelikle tapu kaydında yazılı iktisap sebebindeki temlik cetveli, komisyon kararı, parsellere ilişkin pafta ve dağıtıma esas diğer belgelerin onaylı örneklerinin bulundukları yerden getirtilmesi, yerel bilirkişiler ile taraf tanıklarının taşınmaz başında yapılacak keşifte dinlenilerek ve kök tapu kaydı uygulanarak, tapu kaydının hududunda yazılı parsellerin sınırlarının ve bu parsellerin temlik edildiği belirtilen kişilerin (ölmüş iseler mirasçılarının) belirlenmeye çalışılması, bu şekilde dava konusu taşınmazın dağıtımdaki durumunun belirlenmesi, nizalı taşınmaz dağıtım sırasında kimseye temlik edilmemiş ise davacı ve miras bırakanın taşınmaz üzerindeki zilyetlik durumlarının araştırılması ve hasıl olacak sonuca göre hüküm kurulması, öte yandan, davacının miras bırakanı ... 12.08.1991 tarihinde vefat ettiğine ve dava konusu taşınmazın kadastro tespiti 16.05.2007 tarihinde yapıldığına göre miras bırakan ... ile dava dışı diğer mirasçıları bakımından da 3402 sayılı Kadastro Kanunu"nun 14. maddesi gereğince miktar araştırması yapılması" gereğine değinilmiştir. Mahkemece, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda davanın kabulüne, çekişmeli 130 ada 18 parsel numaralı taşınmazın tapu kaydının iptali ile aynı yer 130 ada 12 parsel sayılı taşınmaz ile birleştirilerek davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiş; hüküm, davalı Hazine temsilcisi tarafından esasa, davacı vekili tarafından ise yargılama gideri ve vekalet ücretine yönelik olarak temyiz edilmiştir.
Mahkemece bozma ilamına uyulduğu halde, bozma ilamının gerekleri tam olarak yerine getirilmemiştir. Bozma ilamına uyulmakla taraflar yararına usuli kazanılmış hak oluşur. Bu hakkın zedelenmemesi için bozma ilamının gereklerinin tam ve eksiksiz olarak yerine getirilmesi gerekir. Dava konusu 130 ada 18 parsel sayılı taşınmaz, davacı adına tespit edilen 118 ada 12 parsel sayılı taşınmaza revizyon gören tapu kaydının kuzey hududunun çay okuması nedeni ile gayrisabit hudutlu kabul edilmesi nedeni ile miktarı kadarı 130 ada 12 parsel olarak davacı adına tespit edildikten sonra kayıt fazlası Hazine adına tespit edildiğine göre öncelikle dayanak tapu kaydının haritası getirtilmeli, kaydın haritası yoksa veya dava konusu taşınmazı kapsamıyor ise tapu kaydının tesis tarihinden itibaren tespit tarihine kadar 20 yıllık süre geçtiğinden zilyetlik araştırması yapılması gerekmekte ise de; mahkemece yapılan araştırma yetersizdir. Her ne kadar bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sırasında temlik cetveli, komisyon kararı ve dağıtıma esas belgeler Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü’nden istenilmiş, Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğünce bahsedilen belgelerin bulunmadığı cevabı doğrultusunda dayanak tapu kaydının haritasının ve temlik cetvelinin bulunmadığı kabul edilmiş ise de; mahkeme yazısında Teşrin-i Sani 1941 tarih 215 sıra numaralı tesis tapu kaydı belirtilmeksizin kaydın tedavül gördüğü 15.01.1960 tarih 29 sıra numaralı tapu kaydı belirtilerek temlik cetveli ve ilgili belgeler istenilmediğinden yapılan araştırma yetersiz olduğu gibi zilyetlik hususunda yapılan araştırma da yetersizdir. Zilyetlik araştırması yapılırken, taşınmazın niteliğini ve üzerinde sürdürülen zilyetliğin şeklini ve süresini en iyi belirleme yöntemi hava fotoğraflarının incelenmesi olduğu halde hava fotoğraflarından yararlanılmamış ve nizalı taşınmazın sınırında dere bulunduğu halde keşfe jeolog bilirkişi götürülmemiş, taşınmazın niteliğinin, üzerinde sürdürülen zilyetliğin şeklinin ve süresinin ne olduğunun tespiti yönünden hüküm vermeye elverişli olmayan yetersiz ve soyut nitelikteki ziraatçı bilirkişi raporu ile yetinilmiş, çekişmeli taşınmaz üzerinde davacı lehine zilyetlikle kazanım şartlarının oluşup oluşmadığı somut olarak ortaya konulmadan hüküm kurulması cihetine gidilmiştir. Bu şekilde eksik araştırma ve incelemeye dayalı olarak hüküm verilemez.
Hal böyle olunca; doğru sonuca ulaşılabilmesi için Mahkemece öncelikle, dayanak kaydın geldisi olan Teşrin-i Sani 1941 tarih 215 sıra numaralı tapu kaydı belirtilerek temlik cetveli, komisyon kararı, parsellere ilişkin pafta ve dağıtıma esas diğer belgelerin onaylı örnekleri Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğünden getirtilmeli, ayrıca tespit tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ait stereoskopik hava fotoğrafları tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Müdürlüğünden getirtilip dosya bu şekilde ikmal edildikten sonra, mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler ve taraf tanıkları ile üç kişilik ziraat bilirkişi kurulu, jeoloji mühendisi, jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi ve teknik bilirkişinin katılımı ile keşif yapılmalı ve yapılacak bu keşifte, 3402 sayılı Kadastro Kanunu"nun 20. maddesi hükmü uyarınca davacı tarafın dayandığı tapu kaydının dayanağı harita mevcut ise, yerel bilirkişi yardımı ve uzman teknik bilirkişi eliyle yöntemince yerine uygulanmalı, dayanak tapu kaydının haritasının bulunmaması ya da dava konusu taşınmazı kapsamadığının belirlenmesi halinde, keşif sırasında dinlenilecek yerel bilirkişi ve tanıklardan, taşınmazın geçmişte ne durumda bulunduğu, ilk olarak ne zaman ve nasıl kullanılmaya başlandığı, kime ait olduğu, kimden nasıl intikal ettiği, imar-ihyaya konu edilip edilmediği, edilmiş ise ihyanın ne zaman başlayıp bitirildiği hususları etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, mahalli bilirkişi ve tanık sözleri komşu parsel tutanak ve dayanakları ile denetlenmeli, dinlenen mahalli bilirkişi ve tanık beyanlarının çelişmesi halinde gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle çelişki giderilmeye çalışılmalı; ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan, çekişmeli taşınmazın toprak yapısını ve niteliğini, zirai durumunu, üzerinde sürdürülen zilyetliğin şeklini ve süresini, taşınmaz üzerindeki bitki örtüsünü, taşınmazın imar-ihyaya konu olup olmadığını ve imar-ihyanın tamamlandığı tarihi belirtir nitelikte, komşu parsellerle karşılaştırmalı değerlendirmeyi ve taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş fotoğraflarını da içerir önceki ziraatçı bilirkişi raporunu da irdeleyen, bilimsel esaslara ve somut verilere dayalı, ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; fen bilirkişisinden, keşfi takibe ve denetlemeye elverişli rapor ve kroki düzenlemesi istenilmeli; jeolog bilirkişisinden, taşınmazın sınırında bulunan derenin aktif dere olup olmadığı, çekişmeli taşınmazın dere yatağında kalıp kalmadığı ya da dereden kazanılıp kazanılmadığı ve taşınmazın derenin aktif etkisi altında olup olmadığı hususlarına ilişkin rapor alınmalı; jeodezi ve fotogrametri mühendisinden ise hava fotoğrafları üzerinde uygulama yaptırılarak, taşınmazın önceki ve şimdiki niteliğinin, imar-ihyaya en erken ne zaman başlanıldığının ve tamamlandığının, arazinin ekonomik amacına uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle zilyetliğine ne zaman başlanıldığının belirlenmesine çalışılmalı; çekişmeli taşınmazın ve çevresinde bulunan komşu taşınmazların nitelikleri hususundaki mahkeme hakiminin gözlemi keşif zaptına aynen yansıtılmalı; keşifte dinlenen tanık ve yerel bilirkişi ifadeleri bilimsel esaslara ve maddi bulgulara dayanılarak hazırlanan söz konusu bilirkişi raporlarıyla denetlenmeli ve bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek, dava konusu taşınmaz üzerinde davacı yararına kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği ile iktisap koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediği belirlenmeli ve sonucuna göre karar verilmelidir. Mahkemece bu yönler göz ardı edilerek yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsiz olup, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde bulunduğundan kabulüyle hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan temyiz karar harcının talep halinde temyiz eden davacıya iadesine, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 26.10.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.