7. Hukuk Dairesi
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 10.12.2012 ve 22.03.2011 gününde verilen dilekçeler ile geçit hakkı kurulması talebi üzerine bozma ilamına uyularak yapılan duruşma sonunda; asıl ve birleştirilen davanın kabulüne dair verilen 10.03.2020 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı ... vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Asıl ve birleştirilen dava, Türk Medeni Kanununun 747. maddesi gereğince geçit hakkı kurulması istemine ilişkindir.
Asıl ve birleştirilen davada davacı vekili, müvekkilinin maliki olduğu 202 ada 3 parsel sayılı taşınmaz lehine, davalılara ait taşınmazlar aleyhine geçit hakkı kurulmasını talep etmiştir.
Davalılar, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece davanın reddine dair verilen ilk kararın davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Yargıtay 14. Hukuk Dairesinin 2015/10609 E-2018/2775 K sayılı ilamıyla, “Davacının maliki olduğu 202 ada 3 parsel sayılı taşınmazın genel yola çıkışının bulunmadığı, mutlak geçit ihtiyacı içinde olduğu sabittir. Geçit davalarında uygulanan fedakarlığın denkleştirilmesi ilkesi gereğince yüzölçümü daha büyük olan taşınmaz aleyhine geçit kurulması gerekir. Dosya içerisindeki tapu kayıtları, pafta sureti ile bilirkişi raporu ve krokilerine göre lehine geçit kurulması istenilen 202 ada 3 parsel sayılı taşınmazın güney batısındaki 202 ada 6 sayılı parselin yüzölçümünün, aleyhine geçit hakkı istenilen diğer tüm parsellerden daha büyük olduğu açıkça anlaşılmaktadır. Bu durumda 202 ada 6 parsel üzerinden genel yola ulaşacak şekilde geçit kurulup kurulamayacağı araştırılmalı, mümkün ise belirtilen yerden, mümkün olmadığı takdirde bilirkişi tarafından belirlenen tüm alternatifler değerlendirilerek uygun yerden geçit hakkı kurulmasına karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.” gerekçesiyle bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucunda; asıl ve birleştirilen davanın kabulüne 202 ada 3 parsel sayılı taşınmaz lehine 202 ada 14 parsel sayılı taşınmaz aleyhine geçit hakkı kurulmasına karar vermiştir.
Hükmü, davalı ... vekili temyiz etmiştir.
Bozma ilamında da değinildiği üzere, saptanan geçit nedeniyle yükümlü taşınmaz malikine ödenmesi gereken bedel taşınmazın niteliği gözetilerek uzman bilirkişiler aracılığı ile objektif kıstaslar esas alınarak belirlenmelidir. Saptanacak bedel de hükümden önce depo ettirilmelidir. Hemen belirtmek gerekir ki, bedelin saptanmasından sonra hüküm tarihine kadar taşınmazın değerinde önemli derecede değişim yaratabilecek uzunca bir süre geçmiş veya bedel tespitinden sonra yörede taşınmazın değerini artıracak değişiklikler meydana gelmiş olabilir. Bu gibi durumlarda mülkiyet hakkı kısıtlanan taşınmaz malikinin mağduriyetine neden olmamak ve diğer tarafın hakkın kötüye kullanılması sonucunu doğuracak olası davranışlarını önlemek için hüküm tarihine yakın yeni bir değer tespiti yapılmalıdır.
Somut olaya gelince, mahkemece 28.11.2018 tarihli bilirkişi raporu esas alınarak geçit bedeli belirlenmiş ise de aleyhine geçit hakkı kurulan taşınmazda bulunduğu anlaşılan duvarın bedeli tespit edilmemiştir. Geçit irtifakı tesis edilen davalı ...’a ait 202 ada 14 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki duvarın, geçit irtifakı nedeniyle yıkılması gerekmektedir. Fedakarlığın denkleştirilmesi ilkesi gereği geçit irtifakına konu taşınmazda oluşan tüm zararların lehine geçit hakkı tesis edilen tarafça karşılanması gerektiğinden mahkemece bilirkişiden ek rapor alınarak duvar bedelinin ve geçit bedelinin hüküm tarihine yakın bir tarih itibariyle belirlenmesi ve toplamlarının depo ettirilmesi gerekir. Mahkemece açıklanan bu husus gözardı edilerek yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, bu sebeple kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı ... vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan temyiz harcının yatırana iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 02.11.2021 tarihinde oy birliği ile karar verildi.