Danıştay 13. Daire 2019/37 Esas 2021/953 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2019/37
Karar No : 2021/953

DAVACI : ... Elektrik Perakende Satış A.Ş.
VEKİLİ : Av. ...
DAVALI : ... Kurumu
VEKİLİ : Av. ..., Av. ...

DAVANIN KONUSU :
30/11/2018 tarih ve 30611 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan ... tarih ve ... sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (Kurul) kararı ile anılan kararın ekinde yer alan Perakende Satış Sözleşmesinin (PSS) 9. maddesinin dördüncü, altıncı, yedinci, sekizinci fıkralarının ve 23. maddesinin üçüncü fıkrasının iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Davalı idarenin PSS'yi hazırlayarak 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nda yer verilmeyen bir yetkiyi kullandığı, PSS'nin 9. maddesiyle tedarik şirketlerinin hak arama hürriyetlerinin kısıtlandığı, bugüne kadar yapılmış sözleşmelere müdahale edildiği, alacakların tahsili açısından aynı durumda olan diğer şirketler ile tedarik şirketleri arasında uygulama açısından eşitsizliğin yaratıldığı, borçlarını ödemeyen abonelere sürekli elektrik hizmetinin sunulmasının hukuka aykırı olduğu, sözleşme ilişkilerine müdahalenin ancak Kanun ile yapılabileceği, PSS'nin dava konusu edilen maddelerinin dürüstlük kuralına aykırı olduğu ve Türk Borçlar Kanunu’nun sözleşme özgürlüğü ilkesine aykırılık teşkil ettiği ileri sürülmüştür.

DAVALININ SAVUNMASI :
Öncelikle, usûle ilişkin olarak, davanın süre açısından incelenmesi, süresinde açılmayan davanın süre aşımı nedeniyle reddedilmesi gerektiği; esasa ilişkin olarak ise, 4628 sayılı Kanun’un 5. maddesinin 6. fıkrasının (c) bendinde, “Tüketicilere güvenilir, kaliteli, kesintisiz ve düşük maliyetli elektrik enerjisi hizmetinin verilmesini teminen gerekli düzenlemeleri yapma” yetkisinin Kurul’a verildiği, Kanun’un 9. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinde Elektrik Piyasası Dairesi Başkanlığı’na tüketici şikâyetlerini inceleme görev ve yetkisi verildiği, 6446 sayılı Kanun’un 1. maddesinde yer verilen Kanun’un amacı ve 4. maddesinde yer verilen “Piyasada faaliyet gösterecek tüzel kişilerin faaliyetlerinde uymaları gereken usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir” kuralı ile 10. maddesinde yer verilen “Toptan ve perakende satış faaliyetleri, üretim şirketleri ile tedarik lisansı kapsamında kamu ve özel sektör tedarik şirketleri tarafından, bu Kanun ve bu Kanun’a göre çıkarılan yönetmelikler uyarınca yürütülür” kuralı gereği Kurul’un perakende satış sözleşmesi düzenleme yetkisi bulunduğu, dava konusu PSS'nin taslak hâlinin görüşe açıldığı, PSS'nin dava konusu maddelerinin Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği'nin 35. maddesine uygun hazırlandığı, davaya konu PSS ile elektriğin kesilmesinden önce ikinci bildirimin hem yazılı hem de kalıcı veri saklayıcılarından (e-posta, kısa mesaj) en az birisi ile gönderilmesi koşulu getirilmesinde kamu yararı olduğu ve PSS'nin perakende şirketlerinin alacağına kavuşmasını engelleyen bir düzenleme içermediği, aksine şirketlerin alacaklarını güvence altına aldığı belirtilerek dava konusu PSS'nin iptali istenen maddelerinin hukuka uygun olduğu savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'İN DÜŞÜNCESİ : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI ...'UN DÜŞÜNCESİ :
Dava; 30/11/2018 tarih ve 30611 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan ... tarih ve ... sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (Kurul) kararı ile anılan kararın ekinde yer alan Perakende Satış Sözleşmesinin 9. maddesinin 4., 6.,7., 8. fıkralarının ve 23. maddesinin 3. fıkrasının iptali istemiyle açılmıştır.
4628 sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un 4. maddesinde, "Kurum, tüzel kişilerin yetkili oldukları faaliyetleri ve bu faaliyetlerden kaynaklanan hak ve yükümlülüklerini tanımlayan Kurul onaylı lisansların verilmesinden, işletme hakkı devri kapsamındaki mevcut sözleşmelerin bu Kanun hükümlerine göre düzenlenmesinden, piyasa performansının izlenmesinden, performans standartlarının ve dağıtım ve müşteri hizmetleri yönetmeliklerinin oluşturulmasından, tadilinden ve uygulattırılmasından, denetlenmesinden, bu Kanunda yer alan fiyatlandırma esaslarını tespit etmekten, piyasa ihtiyaçlarını dikkate alarak serbest olmayan tüketicilere yapılan elektrik satışında uygulanacak fiyatlandırma esaslarını tespit etmekten ve bu fiyatlarda enflasyon nedeniyle ihtiyaç duyulacak ayarlamalara ilişkin formülleri uygulamaktan ve bunların denetlenmesinden ve piyasada bu Kanuna uygun şekilde davranılmasını sağlamaktan sorumludur." hükmüne yer verilmiş; 5. maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendinde, "Tüketicilere güvenilir, kaliteli, kesintisiz ve düşük maliyetli elektrik enerjisi hizmeti verilmesini teminen gerekli düzenlemeleri yapmak." Kurul'un görevleri arasında sayılmış; 9. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi ile de, "Bu Kanun ve diğer kanunlarla Kuruma verilen elektrik piyasası ile ilgili düzenleme, rekabet şartlarını oluşturma, tüketici haklarının korunması ile tüketici şikayetlerinin incelenmesi çalışmalarını yapmak...." görevi Elektrik Piyasası Dairesi Başkanlığına verilmiştir.
6446 sayılı Kanunun "Amaç" başlıklı 1. maddesinde, "Bu Kanunun amacı; elektriğin yeterli, kaliteli, sürekli, düşük maliyetli ve çevreyle uyumlu bir şekilde tüketicilerin kullanımına sunulması için, rekabet ortamında özel hukuk hükümlerine göre faaliyet gösteren, mali açıdan güçlü, istikrarlı ve şeffaf bir elektrik enerjisi piyasasının oluşturulması ve bu piyasada bağımsız bir düzenleme ve denetimin yapılmasının sağlanmasıdır." hükmü yer almış; 3. maddesinin birinci fıkrasının (j) bendinde, "Gerçek veya tüzel kişiler arasında özel hukuk hükümlerine tabi olarak, elektrik enerjisi ve/veya kapasitesinin alınıp satılmasına dair yapılan ve Kurul onayına tabi olmayan ticari anlaşmalar" "İkili anlaşma" olarak tanımlanmış; 4. maddesinin 2. fıkrasında, piyasada faaliyet gösterecek tüzel kişilerin faaliyetlerinde uymaları gereken usul ve esasların yönetmelikle düzenleneceği ifade edilmiş, 10. maddesinin birinci fıkrasında ise, toptan ve perakende satış faaliyetlerinin, üretim şirketleri ile tedarik lisansı kapsamında kamu ve özel sektör tedarik şirketleri tarafından, bu Kanun ve bu Kanuna göre çıkarılan yönetmelikler uyarınca yürütüleceği kurala bağlanmıştır.
Nitekim, yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine dayalı olarak, serbest, serbest olmayan ve son kaynak tedariki kapsamındaki tüketicilere elektrik enerjisi ve/veya kapasite satışı ile buna ilişkin hizmetlerin sunulmasında tüketici, tedarikçiler ve/veya dağıtım şirketleri arasındaki iş ve işlemlere esas asgari standart, usul ve esasların belirlenmesi amacıyla Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği 30/05/2018 tarih ve 30436 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır.
Anılan Yönetmeliğin 4. maddesinin birinci fıkrasının (u) bendinde "Perakende satış sözleşmesi", "Bağlantı anlaşması mevcut olan kullanım yeri için, görevli tedarik şirketi ile tüketiciler arasında ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde, perakende satış tarifesi veya son kaynak tedarik tarifesinden elektrik enerjisi ve/veya kapasite temini ile hizmet alımına yönelik olarak yapılan faaliyetlere ilişkin koşul ve hükümleri kapsayan sözleşmeyi,…ifade eder." şeklinde tanımlanmıştır.
Aynı Yönetmeliğin 23. maddesinin 1. fıkrası ise, "Perakende satış sözleşmesi, görevli tedarik şirketlerinin görüşleri alınmak suretiyle bu Bölüm hükümleri uyarınca standart sözleşme olarak Kurul tarafından belirlenir ve Kurul onayı alınmaksızın bu sözleşmede değişiklik yapılamaz. Standart sözleşme, görevli tedarik şirketleri ile Kurumun internet sitesinde yayımlanır…" hükmünü içermektedir.
Bu çerçevede, davaya konu ... tarih ve ... sayılı Kurul Kararı ile belirlenen Perakende Satış Sözleşmesi 30/11/2018 tarih ve 30611 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.
Perakende Satış Sözleşmesinin 9. maddesinin iptali istenilen 4., 6.,7. ve 8. fıkra hükümleri aşağıdadır:
"(4) Tüketicinin, fatura bedelini son ödeme tarihine kadar ödememesi hâlinde Şirket tarafından tüketiciye hem yazılı olarak hem de kalıcı veri saklayıcılarından en az biri ile ikinci bildirimde bulunulur. İkinci bildirimde tüketiciye bildirimin yapıldığı tarihten itibaren en az 5 iş günü ödeme süresi tanınır. Söz konusu bildirimde tüketicinin ödeme yükümlülüğünü belirtilen sürede yerine getirmemesi hâlinde elektrik enerjisinin kesileceği de bildirilir. Geçmiş dönem borçları için en az 5 iş günü ödeme süresine uymak ve elektriğin kesileceğine ilişkin bilgilendirmeyi sağlamak şartıyla ikinci bildirim fatura ile de yapılabilir. Kalıcı veri saklayıcılarından en az biriyle ve yazılı olarak bildirimde bulunulmamış kullanım yerinin elektriği kesilemez. Tüketici ikinci bildirimde belirlenen süre içerisinde de ödeme yapmazsa, Şirket tüketicinin elektriğinin kesilmesi amacıyla TEİAŞ ve/veya ilgili dağıtım şirketine bildirimde bulunur. Şirket’in bildirimde bulunabilmesi için bildirim anında, tüketicinin ödemeleri yapmamış olması gerekir. Şirket’in TEİAŞ veya ilgili dağıtım şirketine elektriğin kesilmesi bildiriminde bulunmasından sonra, tüketicinin yükümlülüklerini yerine getirmesi hâlinde bu durum Şirket tarafından TEİAŞ veya ilgili dağıtım şirketine aynı gün içinde bildirilir."
"(6) Borcun zamanında ödenmemesi nedeniyle elektrik enerjisi kesilmiş olan tüketicinin, kesme tarihinden itibaren 30 gün içerisinde, birikmiş borçlarını gecikme zamlarıyla birlikte peşin ödeyerek veya Şirket tarafından belirlenen takvim dâhilinde ödemeyi taahhüt ederek Şirkete başvurması hâlinde, yeni bir perakende satış sözleşmesi yapılmaksızın, tüketicinin elektrik enerjisi, Yönetmelik hükümleri çerçevesinde yeniden bağlanır."
"(7) Tüketicinin birikmiş borçlarını gecikme zamlarıyla birlikte 30 gün içinde ödememesi veya Şirket tarafından belirlenen takvim dahilinde ödemeyi taahhüt etmemesi hâlinde Şirket borcun güvence bedelinden mahsup edileceğini tüketiciye yazılı ya da kalıcı veri saklayıcılarından en az birini kullanarak bildirir. Mahsup tarihine kadar işlemiş olan gecikme zammı ile birlikte toplam fatura bedeli güncellenmiş güvence bedelinden mahsup edilir. (a) Güncellenmiş güvence bedeli, son ödeme tarihinden itibaren uygulanan gecikme zammını içeren toplam fatura bedeline eşit veya yüksek ise güncellenmiş güvence bedelinden fatura bedeli mahsup edilir. Şirket mahsup edilen güvence bedeli ile bu bedelin tüketici tarafından ödendiği tarihten itibaren kullanım yerinin elektriğinin bağlanacağını kalıcı veri saklayıcılarından en az biri ile ya da yazılı olarak tüketiciye aynı gün içerisinde bildirir. (b) Güncellenmiş güvence bedeli, son ödeme tarihinden itibaren uygulanan gecikme zammını içeren toplam fatura bedelinden düşük ise güncellenmiş güvence bedelinden toplam fatura bedeli mahsup edilir. Şirket tüketiciye aynı gün içerisinde yazılı olarak ve kalıcı veri saklayıcılarından en az biri ile güncellenmiş güvence bedelinin toplam fatura bedelini karşılamadığını, fark bedelin bildirim tarihinden itibaren 15 gün içerisinde ödenmesi gerektiğini, borcun ödenmemesi durumunda sözleşmenin feshedilebileceğini ve muaccel hale gelmiş borcun yasal yollarla tahsiline gidilebileceğini bildirir. Aynı bildirimde mahsup edilen güvence bedeli ile bu bedelin tüketici tarafından ödendiği tarihten itibaren kullanım yerinin elektriğinin bağlanacağı belirtilir."
"(8) Tüketicinin işbu sözleşmeden kaynaklanan borcu nedeniyle, başka bir perakende satış sözleşmesine konu kullanım yerindeki elektriği kesilemez."
Perakende Satış Sözleşmesinin iptali istenilen 9. maddesinin yukarıda alıntısına yer verilen fıkraları ile yine iptali istenilen 23. maddesinin 3. fıkrası Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliğinin perakende satış sözleşmesi kapsamında zamanında ödenmeyen borçlara ilişkin hükümleri düzenleyen 35. maddesi çerçevesinde hazırlanmıştır.
Yönetmeliğin 35. maddesinde perakende satış sözleşmesi kapsamında zamanında ödenmeyen borçlarla ilgili düzenlemelere yer verilmiştir. Buna göre, tüketici elekterik enerjisi tüketimine ilişkin ödemeleri faturada belirtilen son ödeme tarihine kadar yapmazsa şirket tüketiciye ikinci bildirimde bulunacak, bu bildirimde hem tüketiciye borcunu ödemesi için en az 5 iş günü ödeme süresi tanınacak, hem de bu süre içinde borcunu ödemezse elektriğin kesileceği bildirilecektir. Tüketici bu süre içinde de borcunu ödemezse tedarik şirketinin bölgedeki dağıtım şirketine tüketicinin elektriğini kesmesini bildirmesinin ardından bildirim tarihinden itibaren en geç 5 iş günü içinde tüketicinin elektriği dağıtım şirketince kesilecektir. Bundan önceki mülga Yönetmelikte de bu hususa ilişkin olarak buraya kadar aynı hükümlere yer verilmiş ve yazılı bildirimin yanı sıra tüketiciye ayrıca e-posta, kısa mesaj gibi diğer haberleşme kanallarıyla bildirimde bulunulması şirketin takdirine bırakılmış iken, dava konu Yönetmelik ile mülga Yönetmelikten farklı olarak ikinci bildirimin hem yazılı hem de kalıcı veri saklayıcılarından (e-posta, kısa mesaj) en az birisi ile gönderilmesi koşulu getirilmiştir.
Elektriğin kesilmesinin perakende satış sözleşmesine taraf olan tüketicinin hem günlük hem de ticari hayatını büyük ölçüde etkileyeceği dikkate alındığında, elektriğin kesilmesinden önceki ikinci bildirimden tüketicinin zamanında haberdar edilmesi önem arz etmektedir. Dolayısıyla, tüketici şikayetleri de göz önünde bulundurulduğunda yazılı bildirimle birlikte e-posta, kısa mesaj yoluyla da bildirim yapılmasında kamu yararı bulunduğu açıktır.
Tüketicinin borcunu fatura son ödeme tarihinde ödememesi hâlinde Yönetmeliğin 35. maddesinin altıncı fıkrası ve Perakende Satış Sözleşmesinin 9. maddesinin dördüncü, altıncı ve yedinci fıkraları uyarınca görevli tedarik şirketi tarafından ikinci bildirimden sonra tüketicinin elektriği kesilmekte ve tüketici 30 gün içinde birikmiş borçlarını gecikme zamlarıyla birlikte ödemezse veya tedarikçi tarafından belirlenen takvim dahilinde ödemeyi taahhüt etmezse tedarikçi Yönetmeliğe uygun şekilde tüketiciyi bilgilendirmek suretiyle borcu güvence bedelinden mahsup edecektir. Zaten güvence bedeli tüketicinin elektrik enerjisi tüketim bedelini ödememesi ihtimaline karşılık olarak borcuna mahsup etmek üzere alınmakta ve Yönetmeliğin 26. maddesinde güvence bedelinin nasıl hesaplanacağı düzenlenmektedir.
Güvence bedeli borcu karşılarsa görevli tedarik şirketi zaten gecikme zamları da dahil alacağına kavuşmuş olacaktır. Güvence bedeli alacağı karşılamaya yetmezse tüketicinin görevli tedarik şirketinin bildirim tarihinden itibaren 15 gün içinde kalan borcu ödemesi gerekecektir, kalan borcu bu süre içinde ödemezse görevli tedarik şirketi perakende satış sözleşmesini feshedebilecektir. Hem güvence bedelinin borcu karşıladığı hem de karşılamadığı durumda elektriğin bağlanması için tüketicinin tüm borcu ödemiş olması yeterli olmayacak aynı zamanda mahsup edilen güvence bedelini görevli tedarik şirketine ödemesi gerekecektir. Bahse konu güvence bedelini ödemediği sürece tüketicinin elektriği kesik kalacak ve tüketicinin yeni borç yaratma riski bulunmayacaktır. Hatta Yönetmeliğin 26. maddesi kapsamında borcunu zamanında ödemediği için perakende satış sözleşmesi feshedilen tüketici tekrar yeni perakende satış sözleşmesi yaptığında ödemesi gereken güvence bedeli de daha fazla olacaktır. Bu nedenlerle davacının iddia ettiği gibi alacağına kavuşamaması ve dolayısıyla mali durumuna zarar verecek bir durum söz konusu değildir. Aksine söz konusu hükümler görevli tedarik şirketinin alacaklarını güvence altına aldığından, dava konusu düzenlemelerde dayanak mevzuat hükümlerine aykırılık bulunmamaktadır.
Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliğinin 4. maddesinin birinci fıkrasının (u) bendinde perakende satış sözleşmesi tanımlanmış olup tüketici her kullanım yeri için ayrı perakende satış sözleşmesi yapmak zorundadır. Yönetmeliğin 25. maddesinin birinci fıkrası, “(1) Görevli tedarik şirketi, kullanım yerinin değişmesi ve/veya perakende satış sözleşmesinin sona ermesi veya sözleşmenin feshi hâlinde, tüketicinin elektrik enerjisi tüketim bedelini ödememesi ihtimaline karşılık olarak, borcuna mahsup etmek üzere güvence bedeli talep eder.” hükmünü; 29. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi, “Tespit edilen nakit güvence bedeli, güncelleme oranı kullanılarak güncellenir. Güncelleme yapılmasını takiben, tüketicinin sonlandırılan perakende satış sözleşmesi kapsamında görevli tedarik şirketine olan tüm borçların ödenmesinden sonra varsa güncellenmiş güvence bedelinin bakiyesi, sözleşmenin sona erme tarihinden itibaren en geç 5 iş günü içerisinde şirket veznesi, posta, elektronik fon transferi veya havale gibi tüketicinin talep ettiği ödeme şekline göre iade edilir. İade için, borcun ödenmesi dışında, herhangi bir koşul ileri sürülemez ve belge istenemez.” hükmünü içermektedir. Böylece Yönetmeliğin hem 25. maddesinin birinci fıkrası hem de 35. maddesinin beşinci fıkrası kapsamında görevli tedarik şirketi tarafından tüketicinin bir perakende satış sözleşmesinden doğan güvence bedeli alacağından aynı sözleşmeden doğan borçlarının mahsup edilmesine imkan tanınarak bu borçlar teminat altına alınmıştır.
Ayrıca Yönetmeliğin 21. maddesinin beşinci fıkrası ile 35. maddesinin dokuzuncu fıkrası hükümleri dikkate alındığında, Yönetmelikte, her kullanım yeri için ayrı bir perakende satış sözleşmesi imzalanması kuralından hareketle farklı perakende satış sözleşmelerine konu borçlar aynı tüketiciye ait olsa bile bir perakende satış sözleşmesinden doğan borçların başka bir perakende satış sözleşmesine konu kullanım yerindeki hak ve yükümlülükleri etkilemeyeceği esası benimsenmiştir. Zira görevli tedarik şirketleri tüketicinin birden çok perakende satış sözleşmesi bulunması hâlinde, borcun ait olduğu kullanım yeriyle birlikte veya onun yerine tüketicinin günlük ve olağan hayat akışını bozacağını bildiği ve fakat borcu bulunmayan kullanım yerinin elektriğini kesmeyi tercih edebilecektir. Diğer taraftan görevli tedarik şirketinin bir tüketicinin ticarethanesinden kaynaklanan elektrik borcu nedeniyle hiçbir elektrik borcu bulunmayan meskeninin elektriğini kesilmesini istemesinin dürüstlük kurallarına da aykırı düşeceği açıktır.
Perakende Satış Sözleşmesinin "Mahkemelere Başvuru" başlıklı 23. maddesinin iptali istenilen 3. fıkrasında, "Tüketicilerin zamanında ödenmeyen borçlarına ilişkin olarak yasal yollara başvurabilmek için elektriğin fiilen kesilmesi ve güvence bedelinin muaccel borçlara mahsup edilmiş olması zorunludur. Bu hükme aykırı olarak yasal yollara başvurulması hâlinde, yapılan işlemler sonlandırılır. Oluşan masraf ve giderler tüketiciden talep ve tahsil edilemez." düzenlemesine yer verilmiştir.
Söz konusu düzenlemenin mahkeme önüne gelecek dava sayısını azaltmaya yönelik olduğu, düzenlemenin yasal takibe başlanmasına tamamen engel oluşturmadığı, bunu sadece belli koşullara bağladığı dikkate alındığında, mahkemeye başvurma hakkının engellendiği yönündeki davacı iddiasında hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesince duruşma için taraflara önceden bildirilen 16/03/2021 tarihinde, davacı vekili Av. ...'in ve davalı idare vekili Av. ...'un geldiği, Danıştay Savcısının hazır olduğu görülmekle, açık duruşmaya başlandı. Taraflara usulüne uygun olarak söz verilerek dinlendikten ve Danıştay Savcısının düşüncesi alındıktan sonra taraflara son kez söz verilip, duruşma tamamlandı. Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
30/05/2018 tarih ve 30436 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği'nin 23. maddesinin 1. fıkrasına dayalı olarak ... tarih ve ... sayılı Kurul kararı ile Perakende Satış Sözleşmesi (PSS) hazırlanmış ve 30/11/2018 tarih ve 30611 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.
Bakılan dava, PSS'nin 9. maddesinin dördüncü, altıncı, yedinci, sekizinci fıkraları ile 23. maddesinin üçüncü fıkrasının hukuka aykırı olduğu iddialarıyla iptali istemiyle açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
Davalı idarenin usûle ilişkin itirazı geçerli görülmeyerek esasın incelenmesine geçildi.

ESAS YÖNÜNDEN:
İLGİLİ MEVZUAT:
4628 sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un 4. maddesinde, "Kurum, tüzel kişilerin yetkili oldukları faaliyetleri ve bu faaliyetlerden kaynaklanan hak ve yükümlülüklerini tanımlayan Kurul onaylı lisansların verilmesinden, işletme hakkı devri kapsamındaki mevcut sözleşmelerin bu Kanun hükümlerine göre düzenlenmesinden, piyasa performansının izlenmesinden, performans standartlarının ve dağıtım ve müşteri hizmetleri yönetmeliklerinin oluşturulmasından, tadilinden ve uygulattırılmasından, denetlenmesinden, bu Kanunda yer alan fiyatlandırma esaslarını tespit etmekten, piyasa ihtiyaçlarını dikkate alarak serbest olmayan tüketicilere yapılan elektrik satışında uygulanacak fiyatlandırma esaslarını tespit etmekten ve bu fiyatlarda enflasyon nedeniyle ihtiyaç duyulacak ayarlamalara ilişkin formülleri uygulamaktan ve bunların denetlenmesinden ve piyasada bu Kanuna uygun şekilde davranılmasını sağlamaktan sorumludur." kuralına yer verilmiş; 5. maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendinde, "Tüketicilere güvenilir, kaliteli, kesintisiz ve düşük maliyetli elektrik enerjisi hizmeti verilmesini teminen gerekli düzenlemeleri yapmak."; 7. fıkrasının (a) bendinde ise, "Bu Kanun hükümlerinin uygulanması ve bu Kanunla kendisine verilen görevleri yerine getirmek için gerekli olan ve piyasada rekabeti geliştirmeye yönelik olarak gerçek ve tüzel kişilerin uymaları gereken, talimatları ve tebliğleri, şebeke yönetmeliğini, dağıtım yönetmeliğini, müşteri hizmetleri yönetmeliğini ve dengeleme ve uzlaştırma yönetmeliğini onaylamak" Kurul'un yetkileri arasında sayılmış; 9. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi ile de, "Bu Kanun ve diğer kanunlarla Kuruma verilen elektrik piyasası ile ilgili düzenleme, rekabet şartlarını oluşturma, tüketici haklarının korunması ile tüketici şikâyetlerinin incelenmesi çalışmalarını yapmak...." görevi Elektrik Piyasası Dairesi Başkanlığına verilmiştir.
30/05/2018 tarih ve 30436 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği'nin 4. maddesinin birinci fıkrasının (u) bendinde, "Perakende satış sözleşmesi", "Bağlantı anlaşması mevcut olan kullanım yeri için, görevli tedarik şirketi ile tüketiciler arasında ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde, perakende satış tarifesi veya son kaynak tedarik tarifesinden elektrik enerjisi ve/veya kapasite temini ile hizmet alımına yönelik olarak yapılan faaliyetlere ilişkin koşul ve hükümleri kapsayan sözleşmeyi ifade eder." şeklinde tanımlanmış, aynı yönetmeliğin 23. maddesinde, "(1) Perakende satış sözleşmesi, görevli tedarik şirketlerinin görüşleri alınmak suretiyle bu Bölüm hükümleri uyarınca standart sözleşme olarak Kurul tarafından belirlenir ve Kurul onayı alınmaksızın bu sözleşmede değişiklik yapılamaz. Standart sözleşme, görevli tedarik şirketleri ile Kurumun internet sitesinde yayımlanır. Perakende satış sözleşmesinde asgari aşağıdaki hususlara yer verilir; a) Tüketicinin adı soyadı, unvanı, adresi, T.C. kimlik veya vergi kimlik numarası, ticaret siciline kayıtlı tüzel kişiyse MERSİS numarası, tekil kod veya EIC, Türk vatandaşı olmayan kişiler için pasaport numarası veya uluslararası geçerliliği olan muadili belge numarası, b) Tüketici numarası, c) Bağlantı anlaşmasında yer alan anlaşma gücü, ç) Tüketici grubu, d) Tarife sınıfı, e) Sayaç ve ölçüm sistemi bilgileri, f) Sözleşmenin kuruluş ve yürürlüğe giriş tarihi, g) Ödemeye ilişkin bilgiler, ğ) Güvence bedeline ilişkin bilgiler, h) Tarafların hak ve yükümlülükleri, ı) Bağlantı anlaşmasında yer alan tesisat numarası, i) Sözleşmenin süresi, j) Sözleşmenin feshine ilişkin hükümler, k) Perakende satış sözleşmesinde yer verilen ve tüketicinin beyanına dayanan bilgiler ile ilgili olarak, gerçeğe aykırı beyanda bulunulduğunun tespit edilmesi hâlinde, sözleşmenin iptal edileceği hususu, l) Bulunması hâlinde, ilgili gerçek veya tüzel kişinin telefon numarası ile e-posta adresi. (2) Perakende satış sözleşmesinde ilgili mevzuata aykırı hükümlere yer verilemez.", 35. maddesinde ise, "(1) Zamanında ödenmeyen borçların tahsiline ilişkin hususlar serbest olmayan tüketicilere ve son kaynak tedariki kapsamındaki tüketicilere uygulanır. (2) Tüketicinin elektrik enerjisi tüketimine ilişkin ödemelerini son ödeme tarihine kadar yapmaması durumunda görevli tedarik şirketi tüketiciye yazılı olarak en az 5 iş günü ödeme süresini içeren ikinci bildirimde bulunur. Görevli tedarik şirketi yazılı bildirimle birlikte kalıcı veri saklayıcılarından en az birini kullanarak tüketiciyi bilgilendirmek zorundadır. (3) İkinci bildirimde ödeme yükümlülüğünün belirtilen sürede yerine getirilmemesi hâlinde elektrik enerjisinin kesileceği de belirtilir. Kalıcı veri saklayıcılarından en az biriyle ve yazılı olarak bildirimde bulunulmamış kullanım yerinin elektriği kesilemez. (4) Tüketicinin öngörülen ödemelerini, ikinci bildirimde belirtilen süre içerisinde de yapmaması hâlinde, görevli tedarik şirketinin bildirimi üzerine, bildirim tarihinden itibaren en geç 5 iş günü içerisinde dağıtım şirketi tarafından kesme bildirimi düzenlenmek suretiyle kullanım yerinin elektriği kesilir ve kesme bildiriminin bir örneği kullanım yerine bırakılır. Kesme bildiriminde, kesme tarihine, saatine, mühür bilgilerine, endeks değerlerine ve kesmeyi yapan çalışana ait sicil numarasına veya şirket tarafından belirlenen koda yer verilmesi zorunludur. Tüketiciye elektriğinin kesildiği, ayrıca kalıcı veri saklayıcısıyla da bildirilir. (5) İkinci bildirim sonrası kullanım yerinin elektriği kesilen tüketicinin borçlarına ilişkin; a) Tüketicinin birikmiş borçlarını gecikme zamlarıyla birlikte 30 gün içinde ödememesi veya tedarikçi tarafından belirlenen takvim dahilinde ödemeyi taahhüt etmemesi hâlinde, tedarikçi borcun güvence bedelinden mahsup edileceğine ilişkin yazılı ya da kalıcı veri saklayıcılarından en az birini kullanarak tüketiciyi bilgilendirmek zorundadır. Zamanında ödemenin yapılmaması hâlinde; 1) Güncellenmiş güvence bedeli, son ödeme tarihinden itibaren uygulanan gecikme zammını içeren toplam fatura tutarına eşit veya yüksek ise güncellenmiş güvence tutarı fatura tutarına mahsup edilir. Mahsup edilen güvence bedeli tutarı ile bu tutarı ödeme yükümlülüğünü yerine getirdiği tarihten itibaren kullanım yerinin elektriğinin bağlanacağına ilişkin bildirim kalıcı veri saklayıcılarından en az birini kullanarak ya da yazılı olarak tüketiciye aynı gün içerisinde yapılır. 2) Güncellenmiş güvence bedeli, son ödeme tarihinden itibaren uygulanan gecikme zammını içeren toplam fatura tutarından düşük ise güncellenmiş güvence bedeli toplam fatura tutarına mahsup edilir ve tüketiciye aynı gün içerisinde yazılı ve kalıcı veri saklayıcılarından en az birini kullanarak bildirimde bulunulur. Bildirimde güncellenmiş güvence bedelinin toplam fatura tutarını karşılamadığı, fark tutarın bildirim tarihinden itibaren 15 gün içerisinde ödenmesi, borcun ödenmemesi durumunda sözleşmenin fesih edilebileceği ve muaccel hale gelmiş borcun yasal yollarla tahsiline gidileceğine ilişkin hususlar belirtilir. b) Tüketicilerin zamanında ödenmeyen borçlarına ilişkin olarak yasal yollara başvurabilmek için elektriğin fiilen kesilmesi ve güvence bedelinin muaccel borçlara mahsup edilmiş olması zorunludur. Bu hükme aykırı olarak yasal yollara başvurulması hâlinde, yapılan işlemler sonlandırılır. Oluşan masraf ve giderler tüketiciden talep ve tahsil edilemez. (6) Tüketicilerin zamanında ödenmeyen borçlarına, görevli tedarik şirketi tarafından bu Yönetmelikte belirlenen oranı aşmamak üzere, gecikme zammı uygulanır. Gecikme zammı günlük olarak uygulanır. (7) Borcun zamanında ödenmemesi nedeniyle elektrik enerjisi kesilmiş olan tüketicinin, birikmiş borçlarını gecikme zamları ile birlikte peşin ödeyerek veya görevli tedarik şirketi tarafından belirlenen takvim dahilinde ödemeyi taahhüt ederek görevli tedarik şirketine başvurması hâlinde tüketicinin elektrik enerjisi yeniden bağlanır. (8) Aynı kullanım yerine ait başka tüketicilerin önceki dönemlere ilişkin tüketimlerinden kaynaklanan borçları, yeni tüketicinin üstlenmesi talep edilemez. (9) Tüketicinin borcu nedeniyle, aynı tüketicinin başka bir perakende satış sözleşmesine konu kullanım yerinin elektriği kesilemez." kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Düzenleyici kurumlar, ilgili bulundukları piyasada düzenleme ve denetleme görevi üstlenmekte olup, bu kuruluşların temel işlevi, toplumsal ve ekonomik hayatın temel hak ve özgürlükler ile yakından ilişkili alanlarındaki kamusal ve özel kesim etkinliklerini birtakım kurallar koyarak düzenlemek, konulan kurallara uyulup uyulmadığını izlemek ve denetlemektir. Elektriğin yeterli, kaliteli, sürekli, düşük maliyetli ve çevreyle uyumlu bir şekilde tüketicilerin kullanımına sunulması için, rekabet ortamında özel hukuk hükümlerine göre faaliyet gösteren, malî açıdan güçlü, istikrarlı ve şeffaf bir elektrik enerjisi piyasasının oluşturulmasında düzenleme ve denetleme yapmakla görevli Kurum, piyasa aktörlerinin eylemlerini gözetleme ve bundan hareketle tedbir alma konusunda görevlidir. Bu kapsamda davalı idarenin, bağlantı anlaşması mevcut olan kullanım yerleri için, görevli tedarik şirketi ile tüketiciler arasında ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde, perakende satış tarifesi veya son kaynak tedarik tarifesinden elektrik enerjisi ve/veya kapasite temini ile hizmet alımına yönelik olarak yapılan faaliyetlere ilişkin koşul ve hükümleri kapsayan perakende satış sözleşmesi hazırlama yetkisinin bulunduğu açıktır.
Elektrik piyasasında serbest olmayan tüketiciler, elektrik enerjisi ve/veya kapasite alımlarını davalı idare tarafından belirlenen tarifeler üzerinden sadece bölgesinde bulunduğu görevli tedarik şirketinden yapabilirler. Görevli tedarik şirketleri de, serbest olmayan tüketicilere elektrik tedarik etmek zorundadır. Söz konusu tüketiciler elektrik alabilmek için, bölgelerindeki görevli tedarik şirketi ile Kurul onayına tabi perakende satış sözleşmesi imzalamak zorundadır.
Dava konusu PSS'nin 9. maddesinde "...(4) Tüketicinin, fatura bedelini son ödeme tarihine kadar ödememesi hâlinde Şirket tarafından tüketiciye hem yazılı olarak hem de kalıcı veri saklayıcılarından en az biri ile ikinci bildirimde bulunulur. İkinci bildirimde tüketiciye bildirimin yapıldığı tarihten itibaren en az 5 iş günü ödeme süresi tanınır. Söz konusu bildirimde tüketicinin ödeme yükümlülüğünü belirtilen sürede yerine getirmemesi hâlinde elektrik enerjisinin kesileceği de bildirilir. Geçmiş dönem borçları için en az 5 iş günü ödeme süresine uymak ve elektriğin kesileceğine ilişkin bilgilendirmeyi sağlamak şartıyla ikinci bildirim fatura ile de yapılabilir. Kalıcı veri saklayıcılarından en az biriyle ve yazılı olarak bildirimde bulunulmamış kullanım yerinin elektriği kesilemez. Tüketici ikinci bildirimde belirlenen süre içerisinde de ödeme yapmazsa, Şirket tüketicinin elektriğinin kesilmesi amacıyla TEİAŞ ve/veya ilgili dağıtım şirketine bildirimde bulunur. Şirket’in bildirimde bulunabilmesi için bildirim anında, tüketicinin ödemeleri yapmamış olması gerekir. Şirket’in TEİAŞ veya ilgili dağıtım şirketine elektriğin kesilmesi bildiriminde bulunmasından sonra, tüketicinin yükümlülüklerini yerine getirmesi hâlinde bu durum Şirket tarafından TEİAŞ veya ilgili dağıtım şirketine aynı gün içinde bildirilir."..."(6) Borcun zamanında ödenmemesi nedeniyle elektrik enerjisi kesilmiş olan tüketicinin, kesme tarihinden itibaren 30 gün içerisinde, birikmiş borçlarını gecikme zamlarıyla birlikte peşin ödeyerek veya Şirket tarafından belirlenen takvim dâhilinde ödemeyi taahhüt ederek Şirkete başvurması hâlinde, yeni bir perakende satış sözleşmesi yapılmaksızın, tüketicinin elektrik enerjisi, Yönetmelik hükümleri çerçevesinde yeniden bağlanır."..."(7) Tüketicinin birikmiş borçlarını gecikme zamlarıyla birlikte 30 gün içinde ödememesi veya Şirket tarafından belirlenen takvim dâhilinde ödemeyi taahhüt etmemesi hâlinde Şirket borcun güvence bedelinden mahsup edileceğini tüketiciye yazılı ya da kalıcı veri saklayıcılarından en az birini kullanarak bildirir. Mahsup tarihine kadar işlemiş olan gecikme zammı ile birlikte toplam fatura bedeli güncellenmiş güvence bedelinden mahsup edilir. (a) Güncellenmiş güvence bedeli, son ödeme tarihinden itibaren uygulanan gecikme zammını içeren toplam fatura bedeline eşit veya yüksek ise güncellenmiş güvence bedelinden fatura bedeli mahsup edilir. Şirket mahsup edilen güvence bedeli ile bu bedelin tüketici tarafından ödendiği tarihten itibaren kullanım yerinin elektriğinin bağlanacağını kalıcı veri saklayıcılarından en az biri ile ya da yazılı olarak tüketiciye aynı gün içerisinde bildirir. (b) Güncellenmiş güvence bedeli, son ödeme tarihinden itibaren uygulanan gecikme zammını içeren toplam fatura bedelinden düşük ise güncellenmiş güvence bedelinden toplam fatura bedeli mahsup edilir. Şirket tüketiciye aynı gün içerisinde yazılı olarak ve kalıcı veri saklayıcılarından en az biri ile güncellenmiş güvence bedelinin toplam fatura bedelini karşılamadığını, fark bedelin bildirim tarihinden itibaren 15 gün içerisinde ödenmesi gerektiğini, borcun ödenmemesi durumunda sözleşmenin feshedilebileceğini ve muaccel hâle gelmiş borcun yasal yollarla tahsiline gidilebileceğini bildirir. Aynı bildirimde mahsup edilen güvence bedeli ile bu bedelin tüketici tarafından ödendiği tarihten itibaren kullanım yerinin elektriğinin bağlanacağı belirtilir."...."(8) Tüketicinin işbu sözleşmeden kaynaklanan borcu nedeniyle, başka bir perakende satış sözleşmesine konu kullanım yerindeki elektriği kesilemez." kuralına yer verilmiş, "Mahkemelere Başvuru" başlıklı 23. maddesinin 3. fıkrasında, "Tüketicilerin zamanında ödenmeyen borçlarına ilişkin olarak yasal yollara başvurabilmek için elektriğin fiilen kesilmesi ve güvence bedelinin muaccel borçlara mahsup edilmiş olması zorunludur. Bu hükme aykırı olarak yasal yollara başvurulması hâlinde, yapılan işlemler sonlandırılır. Oluşan masraf ve giderler tüketiciden talep ve tahsil edilemez." kuralı yer almıştır.
PSS'nin 9. maddesinin 4, 6, 7 ve 8. fıkralarında zamanında ödenmeyen borçlarla ilgili düzenlemelere yer verilmiştir. Buna göre, tüketici elektrik enerjisi tüketimine ilişkin ödemeleri faturada belirtilen son ödeme tarihine kadar yapmazsa görevli tedarik şirketi tüketiciye ikinci bildirimde bulunacak, bu bildirimde hem tüketiciye borcunu ödemesi için en az 5 iş günü ödeme süresi tanınacak, hem de bu süre içinde borcunu ödemezse elektriğin kesileceği bildirilecektir. Tüketici bu süre içinde de borcunu ödemezse görevli tedarik şirketinin bölgedeki dağıtım şirketine tüketicinin elektriğini kesmesini bildirmesinin ardından, bildirim tarihinden itibaren en geç 5 iş günü içinde tüketicinin elektriği dağıtım şirketince kesilecektir. PSS ile ikinci bildirimin hem yazılı hem de kalıcı veri saklayıcılarından (e-posta, kısa mesaj) en az birisi ile gönderilmesi koşulu getirilmiştir.
Elektriğin kesilmesinin perakende satış sözleşmesine taraf olan tüketicinin hem günlük hem de ticari hayatını büyük ölçüde etkileyeceği dikkate alındığında, elektriğin kesilmesinden önceki ikinci bildirimden tüketicinin zamanında haberdar edilmesi önem arz etmektedir. Dolayısıyla, tüketici şikâyetleri de göz önünde bulundurulduğunda yazılı bildirimle birlikte e-posta, kısa mesaj yoluyla da bildirim yapılmasında kamu yararı bulunduğu açıktır.
Tüketicinin GSM numarasının ya da e-posta adresinin görevli tedarik şirketine beyan edilmemesi, perakende satış sözleşmesinin kurulmasına engel oluşturmadığından, görevli tedarik şirketinin bildirimine rağmen, bildirimlerin yapılacağı GSM numarasının ya da e-posta adresinin bulunmadığını beyan eden tüketicilerin ödenmeyen borcu nedeniyle elektriğinin kesilmesine Yönetmelik kapsamında bir engel bulunmamaktadır. Bu nedenle, davacının iddia ettiği gibi görevli tedarik şirketinin fatura borçlarını ödemeyen tüketicilere sonsuza kadar perakende satış hizmeti sunmakla yükümlü tutulması gibi bir durum söz konusu değildir.
Tüketicinin borcunu son ödeme tarihinde ödememesi hâlinde, görevli tedarik şirketi tarafından tüketicinin geçmiş borçlarına gecikme zammı uygulanmaktadır. İkinci bildirimden sonra tüketicinin elektriği kesilmekte ve tüketici 30 gün içinde birikmiş borçlarını gecikme zamlarıyla birlikte ödemezse ya da tedarikçi tarafından belirlenen takvim dâhilinde ödemeyi taahhüt etmezse, tedarikçi Yönetmeliğe uygun şekilde tüketiciyi bilgilendirmek suretiyle borcunu, tüketicinin elektrik enerjisi tüketim bedelini ödememesi ihtimaline karşı alınan güvence bedelinden mahsup edecektir. Güvence bedeli borcu karşılarsa tedarik şirketi gecikme zamları da dâhil zaten alacağını tahsil etmiş olacaktır. Güvence bedeli alacağı karşılamaya yetmezse tüketicinin tedarik şirketinin bildiriminden itibaren 15 gün içinde kalan borcu ödemesi gerekmektedir. Kalan borcun bu süre içinde ödenmemesi hâlinde tedarik şirketi satış sözleşmesini feshedebilecektir. Hem güvence bedelinin borcu karşıladığı hem de karşılamadığı durumda elektriğin bağlanması için tüketicinin tüm borcu ödemiş olması yeterli olmayıp, aynı zamanda mahsup edilen güvence bedelini tedarik şirketine ödemesi gerekmektedir. Söz konusu güvence bedelini ödemediği sürece tüketicinin elektriği kesik kalacağından tüketicinin yeni borç yaratma riski bulunmayacaktır.
Öte yandan, dava konusu PSS'nin 23. maddesinin 3. fıkrasına yer alan düzenlemeyle mahkeme önüne gelecek uyuşmazlık sayısının azaltılmasının amaçlandığı, düzenlemenin yasal takibe başlanmasına engel olmamakla birlikte bunu belirli şartlara bağladığı dikkate alındığında, anılan düzenlemenin hak arama hürriyetini ortadan kaldırmadığı ve hukuka uygun olduğu anlaşılmaktadır. Nitekim dava konusu PSS'nin dayanağı olan Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliğinin perakende satış sözleşmesi kapsamında zamanında ödenmeyen borçlara ilişkin hükümlerini düzenleyen 35. maddesinin iptali için açılan davada Dairemizin 22/12/2020 tarih ve E:2018/3826, K:2020/3775 sayılı kararıyla davanın reddine karar verilmiştir.
Bu itibarla PSS'nin 9. maddesinin dördüncü, altıncı, yedinci, sekizinci fıkraları ile 23. maddesinin 3. fıkrasında hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam ...-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ...-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'na temyiz yolu açık olmak üzere, 16/03/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.