Danıştay 13. Daire 2015/5101 Esas 2021/957 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2015/5101
Karar No:2021/957

TEMYİZ EDEN (DAVACILAR) : 1. … Sosyal Hizmetler Temizlik Bilgi İşlem Yemek
Danışmanlık Taşımacılık İnşaat İthalat İhracat
Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
2. … Endüstriyel Temizlik İnşaat Ticaret ve Sanayi
Ltd. Şti. (İş Ortaklığı)
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Kurumu
VEKİLİ : Av. …
MÜDAHİLLER
(DAVALI İDARE YANINDA) : 1. … Organizasyon Turizm Sağlık Reklam İnşaat
Yemek Üretim Bilgisayar Temizlik Gıda İlaçlama Taahhüt
Ticaret Ltd. Şti.
2. … Grup İnşaat Gıda Nakliye Temizlik İlaçlama Bilgisayar Yemek Üretim Hizmetleri Taahhüt
Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLLERİ : Av. …
İSTEMİN_KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…., K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Ankara Üniversitesi Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü'nce 10/10/2013 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen … ihale kayıt numaralı "Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi İbni Sina Hastanesi-Akademik Yerleşke, Acil Servis ve Morfoloji Binaları İle Cebeci Hastanesi, Kalp Merkezi ve Halk Sağlığı Binaları Genel Temizlik (Malzemeli), Hasta Bakım Hizmetleri ve Destek Hizmetleri" ihalesine ilişkin olarak davacı iş ortaklığı tarafından yapılan itirazen şikâyet başvurusunun reddine dair Kamu İhale Kurulu'nun (Kurul) 10/02/2014 tarih ve 2014/UH.II-822 sayılı kararının iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; ihalenin yaklaşık maliyetinin 68.243.477,15-TL, kârsız yaklaşık maliyetin 64.993.787,00-TL olduğu, davacı iş ortaklığı tarafından verilen teklifte, Teknik Şartname'de belirtilen ve itirazen şikâyet başvurusuna konu yapılan tüm malzeme giderlerinin, genel gider kaleminden karşılanacağı açıklamasına yer verdiği, ancak genel gider olarak 168.955,56-TL bedel öngörüldüğü, dava konusu Kurul kararında kalem kalem belirtilen ve genel giderlerden karşılanabileceği belirtilen diğer malzemeler dışında Teknik Şartname'de ihale konusu işte toplam [(3x1200x36)+(3x1200x36)] = 259.200 adet temizlik bezi kullanılması öngörülmesine rağmen, davacı iş ortaklığı tarafından bu sayının 172.800 adet olarak belirtildiği ve bu miktar üzerinden aşırı düşük teklif açıklaması yapıldığı, tek kullanımlık eldiven malzemesine ise hiç yer verilmediği, amortisman ayırma bedelinden karşılanacağı belirtilen pense, kargaburnu, boru anahtarı, birer takım düz tornavida, yıldız tornavida ve alyen anahtarı malzemelerine ait fiyatların, güncel amortisman ayırma sınırı olan 800,00-TL'nin altında olduğu, dolayısıyla idare tarafından davacı iş ortaklığına ait aşırı düşük teklif açıklamalarının, söz konusu malzemeler için fiyat öngörülmemesi nedenine dayalı olarak uygun görülmemesi üzerine yapılan itirazen şikâyet başvurusunun reddine ilişkin dava konusu Kurul kararında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacılar tarafından, tek kullanımlık eldiven için bir bedel öngörülmemesi nedeniyle iş ortaklığının teklifinin değerlendirme dışı bırakılamayacağı, tek kullanımlık eldivenin niteliği ve miktarının Teknik Şartname'de belirtilmediği, bu nedenle miktarı belirlenmemiş bir ürünün belgelendirilmesinin mümkün olmadığı, öngörülmeyen giderler için 168.955,56-TL ayrıldığı, tek kullanımlık eldiven ihtiyacının da bu kalemden karşılanabileceği, amortismana tâbi ürünler teklife dahil edilemeyeceğinden ve aşırı düşük teklif sorgulamalarında önemli teklif bileşeni olarak değerlendirilemeyeceğinden, %3 sözleşme ve genel giderler içerisinde kabul edileceği, bu kapsamda hortum giderlerinin teklife dahil edilmesi gerektiği yönündeki gerekçede isabet bulunmadığı, ayrıca malzeme çantası amortismana tâbi ürünler içerisinde yer aldığından teklife dahil edilmediği, olası maliyetler için ayrılan kalemden karşılanabileceği, temizlik bezi sayısının yanlış belirlendiği gerekçesiyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasının kamu yararına aykırı olduğu, sehven eksik yazılan bez miktarının 86.400 adet olduğu, oluşan fiyat farkının ise 12.960-TL olduğu, olası giderler için ayrılan kalemden bu miktarın karşılanabileceği, bu kapsamda dava konusu Kurul kararının hukuka aykırı olduğu, İdare Mahkemesi'nce eksik inceleme suretiyle karar verildiği ileri sürülmüştür.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, davacı iş ortaklığınca malzeme çantasının amortismana tâbi ürünler içerisinde yer aldığının iddia edildiği, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun "Amortisman Mevzuu" başlıklı 313. maddesinde, güncel amortisman ayırma sınırının 800,00-TL olarak öngörüldüğü, Teknik Şartname düzenlemesinde işaret edilen pense, kargaburnu, boru anahtarı, birer takım düz tornavida, yıldız tornavida ve alyen anahtarı malzemelerine ait fiyatların bu tutarın altında olduğu, dolayısıyla idare tarafından aşırı düşük teklif açıklamalarının, söz konusu malzemeler için fiyat öngörülmemesi nedenine dayalı olarak uygun görülmemesinin yerinde olduğu; yaklaşık maliyetin tespitine ilişkin belgelerde tek kullanımlık eldiven ve maske fiyatı olarak 0,30-TL birim fiyat üzerinden 6 personel için toplam 1,80-TL'nin ayrıldığı, davacı iş ortaklığı tarafından giyim giderlerini tevsiken sunulan proforma faturada tıbbi atık personeli için koruyucu gözlük, çizme ve özel koruyucu turuncu tulum malzemelerinin fiyatlandırıldığı, tek kullanımlık eldiven malzemesine yer verilmediği, bu nedenle idarenin söz konusu gerekçeyle açıklamaları uygun görmemesi işleminin yerinde olduğu, ihale konusu işte kullanılacak temizlik malzemesi miktarının 259.200 adet olmasına rağmen, temizlik malzemeleri için alınan proforma faturada temizlik bezi miktarının 172.800 adet olarak belirtildiği, dava konusu Kurul kararının hukuka uygun olduğu, temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Ankara Üniversitesi Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü'nce 10/10/2013 tarihinde açık ihale usulü ile "Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi İbni Sina Hastanesi-Akademik Yerleşke, Acil Servis ve Morfoloji Binaları İle Cebeci Hastanesi, Kalp Merkezi ve Halk Sağlığı Binaları Genel Temizlik (Malzemeli), Hasta Bakım Hizmetleri ve Destek Hizmetleri" ihalesi gerçekleştirilmiş, teklif fiyatı sınır değerin altında kalan davacı iş ortaklığı dahil iki istekliden 05/11/2013 tarihli yazılar ile aşırı düşük teklif açıklaması istenilmiş, söz konusu yazıda asgari işçilik maliyeti ile İdari Şartname ve Teknik Şartname'de belirtilen tüm malzeme giderlerine yönelik açıklama istenildiği belirtilmiş, aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunmayan davacı iş ortaklığının teklifinin değerlendirme dışı bırakılması üzerine yapılan itirazen şikâyet başvurusunun reddine ilişkin Kurul kararının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun "Aşırı düşük teklifler" başlıklı 38. maddesinin birinci fıkrasında (dava konusu ihale tarihi itibarıyla yürürlükte olan hâliyle), "İhale komisyonu verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
Hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir." kuralına yer verilmiştir.
Hizmet alımı ihalelerinde teklif bedeli sınır değerin altında kalan isteklilerin 4734 sayılı Kanun'un 38. maddesi uyarınca yapacakları açıklamada uyacakları usul ve esaslar Kamu İhale Genel Tebliği'nin 79. maddesinde düzenlenmiştir.
Kamu İhale Genel Tebliği'nin "Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi" başlıklı 79.2.1. maddesinde, "Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir." kuralı yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İstekliler tarafından yapılacak aşırı düşük teklif açıklamasına esas olacak önemli teklif bileşenlerinin belirtilmesinin yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri uyarınca zorunlu olmasına rağmen, somut uyuşmazlıkta, aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesine ilişkin yazıda bu zorunluluğa uyulmadan İdari Şartname ve Teknik Şartname'de belirtilen tüm malzeme giderlerine yönelik açıklama istenildiği, bir başka ifadeyle, İdari Şartname ve Teknik Şartname'de belirtilen malzeme giderlerinden hangilerinin teklifte önemli bileşen olduğu tespiti yapılmadan açıklama istenildiği, bu nedenle idarenin aşırı düşük teklif sorgulamasının mevzuata uygun olarak gerçekleştirilmediği anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, usulüne uygun şekilde yapılmayan aşırı düşük teklif sorgulaması üzerine davacı iş ortaklığı tarafından yapılan açıklamanın uygun bulunmadığından bahisle teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına yönelik karara karşı yapılan itirazen şikâyet başvurusunun reddine ilişkin dava konusu Kurul kararında hukuka uygunluk, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararında ise hukukî isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacıların temyiz istemlerinin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. DAVA KONUSU İŞLEMİN İPTALİNE,
4. Ayrıntısı aşağıda gösterilen ilk derece ve temyiz yargılama giderleri toplamı …-TL ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacılara verilmesine,
5. Davalı yanında müdahiller tarafından yapılan toplam …-TL yargılama giderinin müdahiller üzerinde bırakılmasına,
6. Posta giderleri avansından artan tutarın davacılara ve müdahillere iadesine,
7. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
8. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 16/03/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.