Danıştay 8. Daire 2016/5917 Esas 2021/1583 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/5917
Karar No : 2021/1583

Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı) : … Valiliği
Vekili : Av. …

Karşı Taraf (Davacı) : …
Vekili : Av. …

İstemin Özeti : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.

Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : İstemin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, davacı tarafından İstanbul ili, … ilçesinde faaliyette bulunan … Fen Bilimleri Öğrenci Etüt Eğitim Merkezinin dershaneye dönüştürülme talebinin reddine ilişkin işlemin iptaline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince, dava konusu işleme dayanak oluşturan ve dershanelerin özel öğretim kurumları arasından çıkarılmasına yönelik 6258 sayılı Kanun'un 9. maddesinin ilgili kısmının Anayasa Mahkemesi'nin 13/07/2015 tarih ve E:2014/88, K:2015/68 sayılı kararıyla iptal edildiği, davacıya ait etüt merkezinin dersaneye dönüşme talebinin mevzuat hükümleri doğrultusunda değerlendirilmesi ve yapılacak değerlendirme sonucunda bir işlem tesis edilmesi gerektiği, Anayasa Mahkemesince iptal edilmiş olan 6528 sayılı Kanun hükümlerine dayanılarak davacı başvurusunun reddine ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Dava konusu işlemin tesis edildiği tarihteki haliyle Anayasamızın 'Anayasa Mahkemesinin kararları' başlıklı 153. maddesinde; "Anayasa Mahkemesinin kararları kesindir. İptal kararları gerekçesi yazılmadan açıklanamaz. Anayasa Mahkemesi bir kanun veya kanun hükmünde kararnamenin tamamını veya bir hükmünü iptal ederken, kanun koyucu gibi hareketle, yeni bir uygulamaya yol açacak biçimde hüküm tesis edemez. Kanun, kanun hükmünde kararname veya Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü ya da bunların hükümleri, iptal kararlarının Resmi Gazetede yayımlandığı tarihte yürürlükten kalkar. Gereken hallerde Anayasa Mahkemesi iptal hükmünün yürürlüğe gireceği tarihi ayrıca kararlaştırabilir. Bu tarih, kararın Resmi Gazetede yayımlandığı günden başlayarak bir yılı geçemez. İptal kararının yürürlüğe girişinin ertelendiği durumlarda, Türkiye Büyük Millet Meclisi, iptal kararının ortaya çıkardığı hukuki boşluğu dolduracak kanun tasarı veya teklifini öncelikle görüşüp karara bağlar. İptal kararları geriye yürümez. Anayasa Mahkemesi kararları Resmi Gazetede hemen yayımlanır ve yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzelkişileri bağlar." hükmü yer almış olup Anayasa Mahkemesi'nin iptal ettiği kanun, kanun hükmünde kararname ya da bunların hükümlerinin, iptal kararının Resmi Gazete'de yayımlandığı tarihte, Mahkemenin süre tanımasında ise, bu sürenin bitiminde yürürlükten kalkacağı hususu açıktır.
İdari yargıda, idari işlemin iptali istemiyle açılan davalarda verilen iptal kararları, dava konusu işlemdeki sakatlığın ortaya çıktığı ana kadar geriye yürür ve sakat işlemi ortadan kaldırır ve dava konusu idari işlemi hukuk aleminden tüm etki ve sonuçları ile siler. Anayasal yargıda ise; idari yargının aksine, iptal kararının geriye yürümezliği ilkesi kabul edilmiştir. Bunun sebebi, toplumun kanunlara olan güven duygusunu sarsmamak ve iptal edilen kanun hükmüne dayanarak daha önce yapılmış olan işlemleri ve kazanılmış hakları korumaktır. Ancak, genel düzenleme içeren ya da değişiklik yapan kuralların Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmesi bazı hallerde hukuki boşluk doğurabilecektir. Bu boşluğun, iptalden önceki kanun, kanun hükmünde kararname ya da bunların hükümleriyle doldurulmasına hukuken imkan yoktur. Bir başka anlatımla, hukuk sistemimizde, bir yasanın iptali ile onun yürürlükten kaldırdığı ya da değiştirdiği kanun, kanun hükmünde kararname ya da bunların hükümlerinin yeniden ve kendiliğinden yürürlüğe girmesi mümkün değildir. Zira, iptal hükmünün geriye yürüyerek iptal edilen kanun, kanun hükmünde kararname ya da bunların hükümlerini baştan beri hükümsüz kılması kabul edilmemiştir.
Dava dosyasının incelenmesinden, davacı tarafından İstanbul ili, … ilçesinde faaliyette bulunan … Fen Bilimleri Öğrenci Etüt Eğitim Merkezinin dershaneye dönüştürülmesine yönelik yapılan … tarihli başvurunun, … tarih ve … sayılı işlemle reddedilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, 24/07/2014 tarihinde açılan davada, … tarih ve … işlemin iptalinin istenildiği, ancak dava konusu işlemin davacıya tebliğine ilişkin herhangi bir belgenin dava dosyasında yer almadığı görülmekle, öncelikle Mahkemesince davanın süresinde açılıp açılmadığı hususu araştırılmalıdır.
Diğer taraftan, dershanelerin kapatılmasına ilişkin 6528 sayılı Kanun'un ilgili hükümlerinin Anayasa Mahkemesi'nin 13/07/2015 tarih ve E:2014/88, K:2015/68 sayılı kararı ile iptal edilmesi üzerine, iptal edilen Yasa hükümleri ile yürürlükten kaldırılan yasal düzenlemelerin, iptal kararının Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdiği tarihte kendiliğinden ve yeniden yürürlüğe girdiğinin kabulü mümkün değildir.
Bu durumda, hukuki dayanaktan yoksun hale gelen dershanelerin faaliyetlerini devam ettirebilmesine olanak bulunmadığından, henüz dershaneye dönüşüm aşamalarını tamamlamamış bulunan etüt merkezinin dershaneye dönüşüm talebinin reddine ilişkin tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık, aksi yöndeki Mahkeme kararında ise hukuki isabet bulunmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.
Açıklanan nedenlerle; ... İdare Mahkemesinin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 16/03/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.