Danıştay 2. Daire 2020/2159 Esas 2021/633 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/2159
Karar No : 2021/633

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … adına … Sendikası (…)
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem: Dava; İzmir ili, … Anadolu Lisesinde "Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmeni" olarak görev yapan davacı tarafından, hakkında yürütülen soruşturmaya dayalı olarak hizmet sınıfının değiştirilmesi suretiyle İzmir İl Millî Eğitim Müdürlüğü emrine "Memur" olarak atanmasına ilişkin … günlü, … sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti: ... İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla; davacının, 26/09/2008 tarihinden bu yana Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümleri uyarınca öğretmen olarak görev yaptığı, disiplin soruşturma raporunda tespit edilen hususların öğretmenlik mesleğini icra etmeye engel nitelikte olmayıp disiplin cezasına konu olabilecek niteliklerde olduğu, nitekim işleme dayanak yapılan soruşturma raporunda da davacıya bir kısım disiplin cezalarının verilmesi gerektiğinin belirtildiği, davalı idarece, davacının öğretmenlik mesleğinde yetersiz olduğunun açıkça ortaya konulamadığı, görevini yapmaya engel olduğunu gösteren herhangi bir sağlık raporunun da bulunmadığı anlaşılmış olup, şartları oluşmadığı halde davacının memuriyet sınıfının değiştirilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline hükmedilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … günlü, E:…, K:… sayılı temyize konu kararında; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu belirtilerek, istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından; Milli Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığınca davacı hakkında düzenlenen denetim ve inceleme raporuna istinaden dava konusu işlemin tesis edildiği; kurumların, memurlarını sınıflarının da değiştirilmesi suretiyle naklen atayabileceklerinin mevzuatta hüküm altına alındığı; bu kapsamda, davacının hizmet sınıfının değiştirilmesine yönelik dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülerek Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması istenilmiştir.

KARŞI TARAFIN CEVABI : Temyiz istemin reddi gerektiği yolundadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmüştür.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesi'nce; Tetkik Hâkimi'nin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Başkan … ve Üye …'in; "2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 'İstinaf' başlıklı 45. maddesindeki, '1) İdare ve vergi mahkemelerinin kararlarına karşı, başka kanunlarda farklı bir kanun yolu öngörülmüş olsa dahi, mahkemenin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde istinaf yoluna başvurulabilir. ... 6) Bölge idare mahkemelerinin 46 ncı maddeye göre temyize açık olmayan kararları kesindir.' hükmü ile bahsi geçen Kanun'un, 6545 sayılı Kanun'un 20. maddesiyle değiştirilen 'Temyiz' başlıklı 46. maddesindeki, 'Danıştay dava dairelerinin nihai kararları ile bölge idare mahkemelerinin aşağıda sayılan davalar hakkında verdikleri kararlar, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi Danıştayda, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde temyiz edilebilir: ... c) Belli bir meslekten, kamu görevinden veya öğrencilik statüsünden çıkarılma sonucunu doğuran işlemlere karşı açılan iptal davaları. ...' düzenlemesi uyarınca; İzmir ili, … Anadolu Lisesinde öğretmen olarak görev yapan davacının, hizmet sınıfı ve kadro unvanı değiştirilerek İzmir İl Milli Eğitim Müdürlüğü emrine memur olarak atanmasına ilişkin dava konusu işlemin, yukarıda anılan Kanun'un 46/c maddesinde ifade edilen 'belli bir meslekten çıkarılma sonucunu doğuran işlem' olarak değerlendirilemeyeceği, anılan ifadeden meslek grupları için ilgili hukuki metinlerinde ayrıca düzenlenmiş olan 'meslekten ihraç' veya 'mesleki faaliyetini durdurma' cezalarının anlaşılması gerektiği, bu nedenle kararın temyiz yolu açık olmayan 'kesin' kararlardan olduğu sonucuna varılmakla, temyiz isteminin incelenmesine yasal olanak bulunmadığı ve davalı idarenin temyiz isteminin incelenmeksizin reddedilmesi gerektiği' yolundaki ayrışık oylarına karşılık, dava konusu uyuşmazlığın, 2577 sayılı Kanun'un 46/c maddesi kapsamında, temyize tabi olduğuna oyçokluğuyla karar verilerek işin esasına geçildi:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacı, 01/06/2000 tarihinde, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi İlahiyat Bölümünden (lisans) mezun olmuş ve Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İslam Tarihi ve Sanatları alanında yüksek lisans eğitimini 23/02/2005 tarihinde tamamlamıştır.
Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde "Araştırma Görevlisi" olarak 14/10/2002 tarihinde göreve başlamış ve anılan Üniversitede belli bir süre görev yaptıktan sonra kurumlararası nakille 16/09/2008 tarihinde Yalova ili, … İlköğretim Okuluna "Öğretmen" olarak ataması yapılmıştır.
Davacı, muhtelif şehir ve okullarda görev yaptıktan sonra, 13/06/2018 tarihinde İzmir ili, … Anadolu Lisesine atanmıştır. Anılan okulda görev yapmakta iken, "Sosyal medya hesabından, halkı ve öğrencilerini yanlış bilgilere yönlendirdiği, ayetleri kendi çıkarlarına göre anlattığı; dersi müfredata ve usulüne göre işlemediği, dersinden verim alınamadığı, derste alakasız bir şekilde dinden uzak konulardan bahsederek öğrencilerin kafasını bulandırdığı, kendi doğruları ve yorumu ile hiçbir dinde kabul görmeyen ifadeler sarf edip ders işleyerek, sınıf içinde gruplaşmaya ve tartışmalara sebep olduğu, kendisi ile aynı görüşte olmayan öğrencileri dışladığı" şeklindeki hususlara yönelik hakkında inceleme ve soruşturma yürütülmüştür.
Söz konusu soruşturma sonucunda Bakanlık Maarif Müfettişince düzenlenen … günlü, … sayılı inceleme ve soruşturma raporunda; disiplin yönünden, sübut bulan fiillerinin karşılığı olarak iki kez "Kınama", iki kez de "1 Yıl Kademe İlerlemesinin Durdurulması" cezasıyla tecziyesi; idari yönden ise, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 71. maddesinin 2. fıkrası ile Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin 58. maddesinin 1. fıkrası gereğince, hizmet sınıfının değiştirilerek durumuna uygun bir kadroya atanmasının uygun olacağı yönünde teklifte bulunulmuştur.
Bu rapor doğrultusunda, öğretmen olarak görev yapan davacının, hizmet sınıfı ve kadro unvanı değiştirilerek memur olarak atanması üzerine temyizen incelenmekte olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 71. maddesinin 2. fıkrasında; kurumların, memurlarını meslekleri ile ilgili sınıftan genel idare hizmetleri sınıfına veya genel idare hizmetleri sınıfından meslekleri ile ilgili sınıfa, görev ve unvan eşitliği gözetmeden kazanılmış hak aylık dereceleriyle atayabileceği düzenlenmiştir.
1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu'nun "Öğretmenlik" başlıklı 43. maddesinin 1. fıkrasında; öğretmenliğin, Devletin eğitim, öğretim ve bununla ilgili yönetim görevlerini üzerine alan özel bir ihtisas mesleği olduğu, öğretmenlerin bu görevlerini Türk Milli Eğitiminin amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak ifa etmekle yükümlü oldukları belirtilmiştir.
Öte yandan; 17/04/2015 günlü, 29329 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Millî Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin "Hizmet Sınıfının Değiştirilmesi" başlıklı 58. maddesinin 1. fıkrasında, "Öğretmenlik görevini devamlı surette yapamayacakları resmî ve özel eğitim ve araştırma hastaneleri veya üniversite hastanelerince düzenlenen sağlık kurulu raporunda belirtilenlerden Sosyal Güvenlik Kurumunca raporu uygun bulunanlar ile haklarında yapılan denetim ve soruşturma sonucunda yetersizliği nedeniyle öğretmenlik görevini yapamayacağı tespit edilenler diğer hizmet sınıflarındaki durumlarına uygun kadrolara atanabilir." hükmü yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 71/2. maddesinde, memurların sınıflarının da değiştirilmesi suretiyle naklen atanmaları konusunda idareye takdir yetkisi tanınmış; Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin 58/1. maddesinde de, bu yöndeki düzenlemeye yer verilmiştir.
Diğer taraftan 1739 sayılı Kanun'a göre öğretmenlik, özel bir uzmanlık/ihtisas mesleği olarak tanımlanmıştır. Buna bağlı olarak Devletin öğretmenlerden temel beklentisi ise, görevlerini Türk Milli Eğitiminin amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak ifa etmekle yükümlüdür şeklinde öngörülmüştür.
Dava konusu olayda; davacı hakkında, CİMER üzerinden yapılan şikayet başvuruları ile öğrenci ve öğrenci velileri tarafından okul müdürlüğüne yazılan şikayet dilekçelerinde özetle; İslamiyete uygun olmayan müfredat dışı eğitim verdiği ve bunu sosyal medya hesaplarında açıkça dile getirdiği; fikirlerini çocuklara aşılamaya çalıştığı; siyasi içerikli paylaşımlarda bulunduğu; derslerinde, hac ibadetinde tavafın gereksiz olduğunu, Kabe'nin putlaştırıldığını, kurban ibadetinin canilik olduğunu, Kur'anın Arapça okunduğunda anlaşılmadığını, Hz. Peygambere hürmet ifadesi kullanmadığını ve "Muhammed" diye hitap ettiğini, İslamda başörtüsünün Arap geleneği olduğunu, erkek sünnetinin Kur'anda olmadığını, nikah için erkek ve kadının rızaen birbirlerini kabullenmelerinin yeterli olduğunu, alkol kullanımı hakkında, sarhoş olmayacak kadar alkol alınabileceğini, bunun haram olmayacağını, kendisinin de sarhoş olmayacak kadar alkol aldığını, "Kur'an deisttir" şeklinde ifadelerde bulunduğunu ve birçok ilahiyatçının da bu görüşte olduğunu söylediğine yönelik iddialara yer verilmiştir.
Dava dosyasında yer alan bilgi ve belgelerin incelenmesinden;
- Davacının önceden görev yaptığı Yalova ili, Armutlu ilçesi, … İlköğretim Okulu Müdürlüğünün … günlü, … sayılı yazısında; davacı hakkında yapılan ders denetiminde ve e-okul sistemindeki not giriş kontrollerinde ölçme ve değerlendirme kriterlerinin tam olarak uygulanmadığı, ilköğretim müfettişlerinin yaptığı denetimde, sınavların tek sorulardan oluştuğu ve kazanımların ölçülmesine yönelik soru sayısı fazla ve değişik ölçme değerlendirme kriterlerinden yararlanılarak yapılmasına yönelik uyarılara rağmen halen aynı yöntemde ısrar edildiği, ilçede verilen ölçme değerlendirme seminerine katılmadığının tespit edildiği, daha gayretli olması gerektiği konusunda dikkat edilmesinin istendiği,
- Yine davacının görev yaptığı Bursa ili, … İlköğretim Okulu Müdürlüğünün … günlü, … sayılı yazısında; davacıdan, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersine girdiği sınıf öğrenci velileri ve çevreden gelen duyumlardan müfredat dışında, öğrenci seviyesinin üzerinde konulardan bahsettiği, bunun rahatsızlık uyandırdığı, öğrenci yaşı üzeri ve müfredat dışına çıkılmaması, yanlış anlaşılmalara müsaade edilmemesinin istendiği, aynı Okul Müdürlüğünün … günlü, … sayılı yazısında da; davacı hakkında … günlü, … sayılı soruşturma raporunun düzenlendiği, anılan soruşturma raporunda; davacının, 8. sınıflarda ilköğretim müfredatı dışında konular işleyerek öğrencilerin kafalarını karıştırdığı, İlköğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 36. maddesi ve zümre kararlarına uygun sınav yapmadığı; sınıflarda "isteyen dersimi dinlesin istemeyen uyuyabilir, kahvaltısını yapabilir" diyerek okul disiplinini bozduğundan bahisle 4357 sayılı Kanun uyarınca "kusurlu sayılma" cezasının verildiği,
-Davacının, İzmir ili, Bornova ilçesi, … Anadolu Lisesinde görev yapmakta iken, ders işlerken müfredat dışına çıktığı, yanlış bilgiler vererek farklı konulara girdiği, öğrencilerin dini değerlerine zıt bilgiler verdiği ve dini hassasiyetleri incitecek yorumlarda bulunduğu, öğrencilerle münakaşalara girerek menfi fikirler empoze etmeye çalıştığı ve bir öğrenciyi tehdit ettiği iddialarına ilişkin şikayetlerle ilgili okul müdürü ve yardımcısı nezaretinde tutanak tutulduğu ve davacının sözlü olarak uyarıldığı, aynı olaya ilişkin Bornova Kaymakamlığının … günlü olurlarıyla başlatılan soruşturma neticesinde düzenlenen … günlü, … sayılı soruşturma raporunda; bir öğrenciyi tehdit ettiği iddiasının sübuta ermediği, diğer iddialar yönünden ise, davacının disiplin yönünden 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 125/C-(ı) maddesi uyarınca 1/30 oranında "aylıktan kesme" cezası ile cezalandırılmasına karar verildiği; idari yönden getirilen teklife istinaden de başka bir okula atamasının yapıldığı anlaşılmaktadır.
Dava konusu işleme dayanak alınan inceleme ve soruşturma raporunda ise; davacının, 2009 yılından itibaren benzer nitelikteki soruşturma ve resmi yazışmalara konu olduğu, müfredata mutlak duyarsızlıkla hareket ettiği ve müfredat dışı konuların sistematik olarak derslerde işlendiği, 2018-2019 öğretim yılında dersine gerdiği 13 sınıfta, öğrencilerin birçok yanlış cevaplarına rağmen bir öğrenci dışında yaklaşık 400 öğrenciye 1 ve 2. yazılı sınavlarda 100 (yüz) tam puan verdiği, kendisi ile aynı görüşte olmayan öğrencilere yönelik kullandığı ifadelerin dini inanç ve manevi değerlere hakaret niteliği taşıdığı, alkolü teşvik edici nitelikte cümleler kullandığı, okul müdürlüğünce yapılan denetimlerde yetersizliğinin ortaya konulduğu, üç ayrı sınıf ve ders saatinde, ders denetimi sonunda düzenlenen Branş Öğretmeni Ders Gözlem Formunda; davacının, akademik yeterliliği dışında öğretmenlik fonksiyonunun ders içi icrasına ilişkin hususlarda ve uygulamada yetersiz görüldüğü, yetersizliğin son on yıllık belgelerle süreğen olduğunun tespit edildiği, bu nedenlerle hizmet sınıfının değiştirilerek durumuna uygun bir kadroya atanması gerektiği yönünde teklifte bulunulduğu görülmektedir.
Öğretmenlerin yeterliliğini; mesleği etkili ve verimli bir biçimde yerine getirebilmek için sahip olmaları gereken bilgi, beceri ile tutum ve davranışları belirlemektedir. Bu kapsamda öğretmenlerden, alan bilgisi, alan eğitimi bilgisi ile eğitim-öğretimi planlama, öğretme ve öğrenme sürecini yönetme, izleme ve değerlendirme yapma gibi konularda yeterlilik aranmaktadır. Bunlarla birlikte aynı durum, mesleğin genel tutum ve değerlerini içeren, öğrenciye yaklaşım, milli, manevi ve evrensel değerlere yönelik tutum ve davranışlarda da geçerlidir.
Eğitim - öğretim kurumlarında, eğitim etkinliklerine ve derslere hazırlıklı girmek yasal yönden zorunlu, eğitsel yönden ise gereklidir. Zira eğitim ve öğretimin etkili ve verimli olabilmesi planlamaya gereken önemin verilmesi ile olanaklıdır. Müfredata uygun olarak hazırlanan ünitelendirilmiş yıllık planlar ile ders planlarının da bu amacı gerçekleştirmeye yönelik olduğu açıktır. Diğer taraftan, öğretmen, alanına ve öğrencilerin gelişimsel özelliklerine uygun ölçme ve değerlendirme araçlarını hazırlamak ve kullanmak, ölçme ve değerlendirmeyi objektif ve adil olarak yapmak, sonuçlara göre öğrencilere ve diğer paydaşlara doğru ve yapıcı geri bildirimlerde bulunmak zorundadır.
Davacı hakkındaki şikayet dilekçeleri, uyarılar, geçmiş dönem inceleme ve soruşturmalar, ders denetimleri ile dava konusu işleme dayanak alınan inceleme ve soruşturma raporu bir bütün olarak değerlendirildiğinde; davacının, Türk Milli Eğitiminin amaçlarına uygun, önceden belirlenen eğitim hedeflerine ulaşmak için öğretim konusu içinde yer alan ve müfredat kapsamında anlatılması gereken konuların dışında dersler anlattığı, bu eylemlerinin süreklilik oluşturduğu, öğrenme ve öğretme sürecinin belli bir plan çerçevesinde yapılmadığı, bu durumun öğrenciler arasında rahatsızlığa, öğrenci velilerinde de endişeye sebep olduğu görülmektedir.
Ayrıca, davacı tarafından dersine girilen birçok sınıfta, öğrencilerin yazılı sınavlarının usulüne uygun olarak yapılmadığı, değerlendirme sonucunda birçok öğrenciye hak edilmeyen puanların verildiği, ölçme ve değerlendirmede bilinenin dışında kabulü mümkün olmayan farklı bir usulün belirlendiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda; davacının, inceleme ve soruşturma konusu olup sübut bulan eylemleri nedeniyle, idareye tanınan takdir yetkisi çerçevesinde, hizmet sınıfı ve kadro unvanı değiştirilerek memur olarak atanmasına ilişkin işlemde hukuka aykırılık; dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararına ilişkin istinaf başvurusunun reddine dair temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi kararında ise hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVALI İDARENİN TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinin 2/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
3. Aynı Kanun'un 6545 sayılı Kanun'la değişik 50. maddesinin 2. fıkrası uyarınca ve yukarıda belirtilen hususlar da gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın, kararı veren … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 16/03/2021 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.