Mahkemesi : Aydın 1. İş Mahkemesi
Tarihi : 07.04.2015
No : 2014/286-2015/32

Dava, yaşlılık aylığı bağlanması gerektiğinin tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilamında belirtildiği şekilde davanın reddine karar verilmiştir.
Hükmün, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Dosya içeriğinden, 01.03.1975 tarihinden itibaren Hollanda ülkesinde ikamet eden, 19.05.1980-30.04.1999 tarihleri arasında bu ülkede çalışması olan ve 3600 günlük Hollanda Ülkesinde geçen yurtdışı süresini 3201 sayılı Yasaya göre ve 5510 sayılı Yasanın 4/1-a madde kapsamında borçlanan, 01.03.1976 tarihinde 18 yaşını dolduran davacının; 16.05.2014 tarihinde yaşlılık aylığı tahsis talebinde bulunduğu, bu talebin Kurumca, sigorta başlangıcı 06.11.2003 tarihi esas alındığından, reddedildiği anlaşılmaktadır.
Uzun vadeli sigorta kolları bakımından sigortalılık süresini düzenleyen 5510 sayılı Yasanın 38’inci madde hükmü; malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarının uygulanmasında dikkate alınacak sigortalılık süresinin başlangıcını; sigortalının, 5417, 6900, 506, 1479, 2925, 2926 ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununa, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20’nci maddesi kapsamındaki sandıklara veya bu Kanuna tâbi olarak malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olarak ilk defa kapsama girdiği tarih olarak kabul edileceğini; kanunun uygulanmasında 18 yaşından önce malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tâbi olanların sigortalılık süresinin, 18 yaşının ikmal edildiği tarihte başlamış olacağını, bu tarihten önceki süreler için ödenen malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinin, prim ödeme gün sayısı hesabına dahil edileceğini öngörürken, Uluslararası sosyal güvenlik sözleşme hükümlerinin saklı bulunduğu ifade edilmiştir.

Öte yandan, Anayasamızın 90/son maddesi uyarınca, yöntemince yürürlüğe konulmuş Uluslararası sözleşmeler kanun hükmünde olduğu gibi, normlar hiyerarşisi yönünden uluslararası sözleşme kurallarına uygulamada yasal güç tanınmakta ve bu kuralların uygulanma önceliği de haiz bulunmaktadır.
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının yurt dışında geçen çalışma sürelerinin sosyal güvenlikleri bakımından değerlendirilebilmesi amacıyla,çalışan sayısının yoğunluğu, ekonomik ve ticari ilişkilerin gelişmişlik düzeyi gibi kriterler dikkate alınarak çok sayıda devletle sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmış ve anayasal yönteme uygun biçimde yürürlüğe konulmuş olup, bunlardan birisi de “Türkiye Cumhuriyeti ile Hollanda Arasında Sosyal Güvenlik Konusunda Yapılan Sözleşme’dir.”
16.12.1967 tarihli resmi gazetede yayımlanarak 01.02.1968 tarihi itibarıyla yürürlüğe giren Türkiye Cumhuriyeti ile Hollanda arasında imzalanan Sosyal Güvenlik Sözleşmesinin uzun vadeli sigorta kollarından olan “Yaşlılık ve Ölüm Sigortaları(aylıkları)” üçüncü bölümde düzenlenen konuya ilişkin Sözleşmenin 29’uncu maddesi "Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortaları hakkındaki Türk mevzuatının uygulanmasında, sigortalı, Türkiye’de yaşlılık sigortasına tabi işe girmeden önce, Hollanda’da bir yaşlılık sigortasına tabi olmuşsa, bahis konusu Hollanda rejimine tabi olduğu ilk gün, Türk mevzuatına göre yaşlılık sigortasına tabi işe ilk defa girdiği gün olarak kabul edilir.” hükmünü öngörmüştür.
Anılan Uluslararası sözleşme hükmü ile, sözleşme hükmünün düzenlendiği bölüm birlikte değerlendirildiğinde; bir kimsenin Türk sigortasına girmeden önce, sözleşme hükmü kapsamında, malüllük, yaşlılık ve ölüm Sigortalarından Hollanda Yaşlılık sigortası rejimine girmiş bulunması halinde, sigorta rejimine giriş tarihinin, Türk sigortasına giriş tarihi olarak kabul edilmesi gerekecektir.
Hollanda sosyal güvenlik sisteminde, ülkede ikamet eden herkes (işçi,kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar,işsizler v.s) ulusal sigorta kapsamında (volksverzekeringen) yaşlılık, malullük, uzun süreli iş göremezlik gibi sigorta kolları açısından sigortalı sayılmaktadır.Hollanda"da yaşlılık sigortası kapsamında sağlanan emeklilik aylığından faydalanmak için ikamet esaslı bir sistem vardır.15 ile 65 yaş arasında kesintili veya sürekli olarak Hollanda"da ikamet etmek, emeklilik aylığından faydalanmak için yeterlidir.(Avrupa Birliğinde Sosyal Güvenlik, SGK yayınları s.100)
İnceleme konusu olayda, T.C Rotterdam Başkonsolosluğu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Ataşeliği yazısıyla, 01.03.1976 tarihinde 18 yaşını dolduran davacının, 01.03.1975 tarihinden itibaren Hollanda"da ikamet ettiği ve ekli belgelerde bu tarihten itibaren sigortalı olduğu gösterilmiştir. Şu halde yapılması gereken iş; Hollanda yaşlılık sigortasında ikamete dayalı bir sistemin varlığı karşısında, Hollanda yaşlılık sigortası rejimine ilk tabi olunan tarih usulünce belirlenmeli ve davacı istemi bu çerçevede yeniden değerlendirilerek varılacak sonuca göre bir karar verilmelidir.

Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözönünde tutulmaksızın, eksik inceleme ve araştırmayla yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz edilen hükmün BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 05.10.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.