10. Hukuk Dairesi 2015/13247 E. , 2015/15731 K.
"İçtihat Metni"Mahkemesi : İş Mahkemesi
Dava, hizmet süresi ve sigorta primine esas kazanç tutarının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilamında belirtildiği şekilde davanın reddine karar verilmiştir.
Hükmün, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Yasanın 79/10. ve 5510 sayılı Yasanın 86/9. maddeleri olup bu tür sigortalı hizmetlerin tespitine ilişkin davaların, kamu düzeniyle ilgili olduğu ve bu nedenle de özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesinin zorunlu ve gerekli bulunduğu açıktır. Bu çerçevede, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde resen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
İnceleme konusu davada; davacı, davalılardan ..."in sahibi olduğu ... plaka sayılı ticari taksi niteliğindeki aracında, taksi şoförü olarak 10.09.1994-20.06.2009 tarihleri arasında günlük hasılatın %5 oranında ücretle son aylığı da 1.200 TL olarak çalıştığının tespitine karar verilmesini talep etmiş olup, mahkemece, taraflar arasında hizmet akdi olduğu hususunun davacı tarafça ispatlanamadığı anlaşıldığından davanın reddine karar verilmiş ise de; mahkemenin kararı eksik inceleme ve araştırmaya dayalıdır.
Talep konusu dönemde çalışıldığı iddia edilen taksi ile ilgili olarak, hem davacı adına kesilmiş trafik ceza makbuzlarının, hem de dava dışı kişiler adına trafik ceza makbuzlarının bulunması, ...nin cevabı yazısına göre, davacının 19.10.2001-03.05.2011 tarihleri arasında şoför olarak kaydının bulunmasına karşın, hangi araçta çalıştığına ilişkin kayıt bulunamadığının belirtilmesi, dosya kapsamında tanık sıfatı ile beyanına
başvurulan ..."un 2005-2006 arası ve 2007-2008 arası dönemde aracı kendisinin kiraladığı iddiası, tanık ...."in 2008/Şubat-2011/Nisan arası dönemde aracı kendisinin kiraladığı iddiası ile yine tanık...."ın 2005/Nisan ayından beri aracı kiraya verdiği, 2006-2007 arası dönemde aracı davacının kardeşi ..."e kiraladığı iddiası ve davalı işveren tarafın aracını, davacının kardeşi ..."e 01.04.2006-21.06.2007 tarihleri arasında kiraladığı iddiaları karşısında; Mahkemece yapılacak iş; ilgili aracın hangi tarihte, kim yada kimler tarafından ne tür bir hukuki ilişki çerçevesinde kullanıldığı, buna ilişkin herhangi bir kira sözleşmesi, yazılı delil bulunup bulunmadığı usulünce araştırılmalı, gerektiğinde davacının çalıştığı taksi durağından resen belirlenecek kişiler ile trafik ceza makbuzlarında ismi geçen kişilerin tanık olarak dinlenmeli ve özellikle aracı kiraladığı iddiasında bulunan ....."in aracı işletip işletmedikleri, araçta şoför olarak kimlerin çalıştığı, davacı ile davalı arasında kira sözleşmesi olup olmadığı hususları sorulmalı, tanıklar ....."in vergi kayıt ve faaliyet, tescil durumları ilgili vergi dairesinden veya Ticaret Sicili Memurluğundan araştırılarak tespit edilmeli, aracın belirtilen sürede, masraflarının kim tarafından karşılandığı, bu araç nedeni ile vergi tahakkuk ettirilip ettirilmediği usulünce araştırılmalı, çalışmanın kesintili olup olmadığı ortaya konulmalı, tanık anlatımları arasındaki çelişkiler giderilmeli, çalışma kesintili gerçekleşmiş ise hak düşürücü süre yönünden irdeleme yapılmalı, toplanan tüm kanıtlar değerlendirildikten sonra elde edilecek sonuca göre hüküm kurulmalıdır.
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, mahkemece eksik inceleme ve araştırma sonucu yazılı şekilde karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
S O N U Ç : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 05.10.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.