Mahkemesi : Araban Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
Tarihi :23.02.2015
No :2012/222-2015/56

Dava, davacının 01.01.1992-01.07.2012 tarihleri arasında davalı ait çiftlikte çalıştığının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kabulü ile; davacının davalı M.. İ.. çiftlik işletmesi işyerinde 01.10.2008 tarihinden 01.03.2011 tarihine kadar hizmet akdine dayalı çalıştığının tespitine dair hüküm tesis edilmiştir.
Hükmün, taraf vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın yasal dayanağı, 5510 sayılı Kanun’un 86. maddesi ile 506 sayılı Kanunun 79. maddesidir. Anılan Kanunun 6. maddesinde ifade edildiği üzere, “sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez.” Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Davacının, 01.01.1992-01.07.2012 tarihleri arasında davalı yanında çiftlik işlerinde çalıştığını, traktör kullandığını beyan ederek bu sürelerin tespitini istediği eldeki davada, Mahkemece, davacının davalı M.. İ.. çiftlik işyerinde 01.10.2008 tarihinden 01.03.2011 tarihine kadar hizmet akdine dayalı çalıştığının tespitine karar verilmiştir. Eldeki dava dosyasına konu olayda; mahkemece, yapılan araştırma ve inceleme, hüküm kurmaya yeterli ve elverişli değildir. Bu halde, çalışmanın geçtiği çiftlik işyerinin niteliği, kapasitesi (yüzölçümü, ekili alan durumu, hangi ürünlerin yetiştirildiği v.s), davacının traktör şoförlüğü dışında başka işler yapıp yapmadığı nazara alınarak davacının sürekli çalışıp çalışmadığı araştırılmalı ve taraflar arasındaki ilişkinin niteliği tereddütsüz belirlenerek, uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip, deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilmelidir. Ayrıca, dosya içeriğinde bulunan 31.12.2014 tarihli bilirkişi raporunda davacının 15.11.2002-01.10.2008 tarihleri arasında 2925 sayılı Yasa kapsamında tarım sigortalısı olduğunun değerlendirilmesi gerektiği belirtilmiş, Mahkemece bilirkişi raporu hüküm vermeye elverişli bulunmuş ise de, 2925 sayılı Yasanın 2.maddesinde Sosyal Güvenlik Kanunları kapsamı dışında olanlardan süreksiz olarak tarım işlerinde hizmet akdiyle çalışanların istekte bulunmaları kaydıyla sigortalı sayılacakları öngörülmüş olup, söz konusu kanun kapsamında sigortalı olmak isteğe bağlıdır. Oysa 506 sayılı Yasaya göre sigortalılık zorunludur. 2925 ve 506 sayılı Yasalara tabi sigortalılıkların çakışması halinde, zorunlu sigortalılık olan 506 sayılı Yasaya tabi sigortalılığa üstünlük tanınması gerekir. Bu nedenle davacının, talebine konu 15.11.2002-01.10.2008 tarihleri arasında zorunlu sigortalılık döneminde aynı zamanda 2925 sayılı Yasa kapsamında süreksiz tarım işçisi olarak sigortalı bulunduğu dikkate alınarak, davalı işyerindeki işi ile süreksiz tarım işçiliğinin birlikte yapılıp yapılmadığı, çakışma dönemindeki 2925 sayılı Yasa kapsamında geçen sigortalı çalışmaların gerçekliği ile, fiilen çalışmaların hangi sigorta kapsamında geçtiği hususları usulünce araştırılıp, varılacak sonuca karar verilmelidir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın, eksik inceleme ve araştırma sonucu, yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, taraflar vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacı ve davalılardan M.. İ.."na iadesine 05.10.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.