Danıştay 13. Daire 2020/3681 Esas 2021/966 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2020/3681
Karar No:2021/966

TEMYİZ EDENLER : 1. (DAVALI) ... Kurumu
VEKİLİ : Av. ...
2. (DAVACILAR)
1-... İnşaat Taahhüt Mühendislik Sanayi ve Ticaret A.Ş.
2-... İnşaat Ticaret Madencilik ve Sanayi A.Ş.
3-... Madencilik Taahhüt İnşaat Makine Proje İthalat
İhracat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. (İş Ortaklığı)
VEKİLİ : Av. ...
MÜDAHİLLER
(DAVALI YANINDA) : 1- ... İnşaat Enerji ve Ticaret A.Ş.
VEKİLİ : Av. ...
2- ... Asfalt Maden İnşaat Nakliye Sanayi ve Ticaret A.Ş.
VEKİLİ : Av. ...
3- ... İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN_KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem : Karayolları 4. Bölge Müdürlüğü’nce 04/12/2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “(Eskişehir-Sarıcakaya) Ayr. Sakarıılıca-Mihalgazi İl Yolu Km:0+000-24+500 Arası Yol Yapımı Toprak Tesviye, Sanat Yapıları, Köprüler ve Üstyapı Yapılması İşi” ihalesine ilişkin olarak davacılar tarafından yapılan itirazen şikâyet başvurusunun reddine dair Kamu İhale Kurulu'nun (Kurul) 10/06/2020 tarih ve 2020/UY.II-1053 sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti : ... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; davacıların birinci iddiasına ilişkin olarak, finansal kiralama yoluyla edinilmiş makine, teçhizat ve ekipmanın kendi malı olarak sayılabilmesi için kira sözleşmesinin ve kiraların ödendiğine ilişkin belgelerin Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’ne ve ihaleye ait İdari Şartname'de yer alan belgelerin sunuluş şekline ilişkin kurallara uygun olarak sunulması gerektiği, bu kapsamda finansal kiralama sözleşmelerinin aslı veya aslına uygunluğunun noterce onaylanmış örnekleri, aslı yerine ihale veya son başvuru tarihinden önce ihaleyi gerçekleştiren idare tarafından “aslı idarece görülmüştür” veya bu anlama gelecek şerh düşülen suretlerinin sunulabileceği, davacılar tarafından, ihalede kendi malı olması istenilen makineler için finansal kiralama sözleşmelerinin SMMM tarafından onaylanmış örneklerinin sunulduğu, sunulan belgelerin Yönetmeliğin 31. maddesine ve İdari Şartname kurallarına uygun olmadığı anlaşıldığından, davacı iş ortaklığının 1. iddiasının yerinde olmadığına ilişkin Kurul kararının bu kısmında hukuka aykırılık bulunmadığı;
Davacıların ikinci iddiasına ilişkin olarak, Kurum’un itirazen şikâyet başvurularını başvuru sahibinin iddiaları ile idarenin şikâyet üzerine aldığı kararda belirlenen hususlar ve itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlâl edilip edilmediği açılarından inceleyeceği, uyuşmazlıkta, davacıların aşırı düşük teklif açıklamasının, S4 poz numaralı iş kaleminde “Çam kerestesi (II. sınıf)” analiz girdisine ilişkin sunulan fiyat teklifinde 530 TL/m³ olarak belirtilen çam kerestesi bedelinin, idarece yapılan piyasa araştırmalarında 2.000,00 TL/m³ ile 2.400,00 TL/m³ aralığında olduğundan bahisle uygun bulunmadığı, yapılan şikâyet başvurusunun da, çam kerestesi için sunulan fiyat teklifinde yer alan bedelin piyasanın gerçekleriyle örtüşmediği ve Tebliğe uygun açıklama yapılmasının hayatın gerçeklerinin önüne geçemeyeceği gerekçesiyle reddedildiği; Kurul tarafından, söz konusu iddianın, davacı iş ortaklığının teklifinin uygun görülmediğinden bahisle reddedilmesinin, 4734 sayılı Kanun’la tanınan itirazen şikâyet yoluna başvurulması hakkını ve Kanunla getirilen itirazen şikâyetin amacını ortadan kaldıracağı, bu durumda, davacıların itirazen şikâyet başvurusunun incelenerek, ileri sürülen hususların ve aşırı düşük teklif açıklamasının ihale mevzuatına uygun olup olmadığının değerlendirilmesi gerektiğinden, aksi yönde alınan Kurul kararının bu kısmında hukuka uygunluk bulunmadığı;
Davacıların üçüncü iddiasına ilişkin olarak, her ne kadar Kurul tarafından, nihaî teklif bedelinin fiyat ve fiyat dışı unsurlarla birlikte hesaplandığı, aşırı düşük teklif açıklaması uygun görülmeyen isteklilerin nihaî teklif bedelleri bu aşamada hesaplanmadığından, davacının kendi teklifinden daha düşük teklif sahibi isteklilerin bu aşamada henüz belirlenmediği, söz konusu hesabın sadece geçerli teklifler için yapıldığı belirtilmekte ise de, davacı iş ortaklığının, kendisinden daha düşük teklif sunan isteklilerin aşırı düşük teklif açıklamalarının, dilekçelerinde ileri sürülen hususlar yönünden de değerlendirilmesi gerektiğine yönelik başvurusunun, Kurul tarafından incelenip değerlendirilerek bir karar verilmesi gerektiği, zira bu iddiaların değerlendirilmemesi durumunda, davacı iş ortaklığının bir daha bu iddiasını ileri sürme imkânının kaybolacağı, diğer bir ifade ile menfaat, süre gibi usule ilişkin eksikliklerin ortaya çıkabileceği, tüm bu hususlar birlikte değerlendirildiğinde, aşırı düşük teklif açıklaması aşamasında nihaî teklif bedellerinin hesaplanmadığı, davacıların kendi tekliflerinden daha düşük teklifte bulunan isteklilerin bu aşamada belirlenmediği ve bir sıralama yapılmasının mümkün olmadığından bahisle başvurunun bu iddia yönünden reddine ilişkin Kurul kararında hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, Kurul kararının, davacıların itirazen şikâyet başvurusundaki ikinci ve üçüncü iddiaları yönünden iptaline, davacıların birinci iddiasına yönelik kısım yönünden ise davanın reddine karar verilmiş, kararın iptale ilişkin kısımları davalı idare tarafından, redde ilişkin kısmı ise davacılar tarafından temyiz edilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI :
Davalı idare tarafından, ihaleyi gerçekleştiren idarece öncelikle teklifi sınır değer altında kalan isteklilerden aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, meslekî ve teknik yeterlik ile aşırı düşük teklif açıklamalarına ilişkin değerlendirmelerin birlikte yapıldığı, meslekî ve teknik yeterlik açısından teklifi uygun görülmeyen bir istekliden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesinin şikâyet ve itirazen şikâyet süreçlerinde başvuru ehliyeti ve incelemenin kapsamı açısından birtakım sorunlara neden olabileceği, nitekim, aşırı düşük teklif açıklaması değerlendirme aşamasında iken davacıların teklifleri kapsamında sunmuş oldukları finansal kiralama sözleşmesinin noter onayının olmadığının tespit edildiği, bu nedenle tekliflerinin hem bahse konu yeterlik kriteri, hem de aşırı düşük teklif açıklaması açısından uygun görülmeyerek değerlendirme dışı bırakıldığı, her ne kadar idarenin, davacıların üçüncü kişilerden fiyat teklifi alarak yapmış olduğu açıklamayı “piyasa koşullarına ve hayatın gerçeklerine aykırı olması nedeniyle” reddetmesine ilişkin mevzuatta bir düzenleme bulunmadığı değerlendirilse de, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Belgelerin sunuluş şekli” başlıklı 31. maddesi gereği davacıların teklifinin değerlendirme dışı bırakılması yönündeki kararın yerinde olduğu dikkate alındığında davacıların teklifinin tekrar değerlendirmeye alınmasını gerektirir bir durumun ortaya çıkmadığı, nihaî teklif bedelinin fiyat ve fiyat dışı unsurlarla birlikte hesaplandığı, aşırı düşük teklif açıklaması uygun görülmeyen isteklilerin fiyat dışı unsurlar dâhil edilerek hesaplanacak nihaî teklif bedellerinin bu aşamada hesaplanmadığı, yani davacıların kendi teklifinden daha düşük teklif sahibi isteklerin bu aşamada belirlenmediği, söz konusu hesabın sadece geçerli teklifler için yapıldığı, aşırı düşük teklifleri uygun görülmeyenler arasında fiyat açısından bir sıralama yapılmasının da mümkün olmadığı, dolayısıyla davacıların iddiasında yer verdiği, kendi teklifleri ve diğer aşırı düşük teklif sahiplerinin tekliflerinin değerlendirmeye alınması olasılığına karşın menfaat kaybının önüne geçmek maksadı ile, diğer isteklilerin, dilekçesinde yer verdiği başkaca gerekçelerle de elenmelerini gerektirir bir durumun ortaya çıkmadığı ileri sürülmektedir.
Davacılar tarafından; İdari Şartname’nin kendi malı makine ve ekipmanın tevsikine yönelik maddelerinde finansal kiralama sözleşmesinin noter onaylı olması gerektiği hususunun yer almadığı, şartnamede, isteklilere kendi malı makine ve ekipmanın tevsiki için iki seçimlik hak tanındığı, bunlardan ilkinin Yeminli Mali Müşavir (YMM) veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavir (SMMM) raporu ile tevsiki, diğerinin ise noter tarafından onaylanmış ruhsat örneklerinin sunulması olduğu, geçici ithalle getirilmiş veya finansal kiralama yoluyla edinilmiş tesis, makine, teçhizat ve ekipman için ise YMM veya SMMM raporunun dahi aranmadığı, sadece sözleşmenin sunulması ve ihalenin ilk ilan veya davet tarihine kadar kiraların ödendiğinin belgelenmesinin yeterli olduğu, buna rağmen finansal kiralama sözleşmesinin defter ve kayıtlarını tutmaya yetkili SMMM tarafından onaylandığı, nitekim kendi malı olması istenen araç ve ekipmanın kendi malı sayılmayacağına ilişkin bir iddia ya da bu yönde yapılmış somut bir tespitin de bulunmadığı, tekliflerinin finansal kiralama sözleşmesinin noter onaylı olmadığından bahisle değerlendirme dışı bırakılmasının açıkça hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

TARAFLARIN SAVUNMALARI :
Davalı idare tarafından, temyize konu Mahkeme kararının "davanın reddine" ilişkin kısmı yönünden davacıların temyiz isteminin reddi ile bu kısım yönünden Mahkeme kararının onanması gerektiği savunulmaktadır.
Davacılar tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz istemlerinin reddi ile İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemleri hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
İdare ve vergi mahkemelerinin nihaî kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Tarafların temyiz istemlerinin reddine,
2. Yukarıda özetlenen gerekçeyle davanın kısmen reddi, kısmen dava konusu işlemin iptali yolundaki ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunanlar üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın taraflara iadesine,
5. Davacılar ile davalı idare tarafından temyiz aşamasında yatırılan ve kullanılmayan ...-TL yürütmeyi durdurma harçlarının istemleri hâlinde taraflara ayrı ayrı iadesine,
6. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
7. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 17/03/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.