Zayi belgesi istemine ilişkin olarak açılan davada ..... ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile dosyada son karar bölge adliye mahkemelerinin faaliyete geçmesinden sonra verilmiş ise de iki farklı bölge adliye mahkemesinin yargı çevresinde kalan mahkemelerce karşılıklı olarak yetkisizlik kararı verilmiş olması ve 5235 sayılı Kanunun 36/3. maddesi gereğince bölge adliye mahkemeleri hukuk dairelerinin görevinin yargı çevresi içerisinde bulunan adlî yargı ilk derece hukuk mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözmek olduğundan yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, ..... sayılı Resmi Gazete"de yayımlanarak yürürlüğe giren Dernekler Yönetmeliğinin 32. maddesine istinaden, dernek tarafından tutulan 16901-16951 seri numaralı 1 cilt 50 yapraklı dernek gelirleri alındı belgesinin kaybolduğunu, konuya ilişkin tespit tutanağı düzenleniğini, söz konusu defterin kaybolduğunun 06.06.2017 tarihinde olağan teftiş esnasında anlaşıldığını, 5253 sayılı Kanunun 32. maddesinin (k) bendinde öngörülen 15 günlük süre içinde bu davanın açılması gerektiği ileri sürerek, söz konusu dernek gelirleri alındı belgesinin kaybolması nedeniyle buna ilişkin zayi belgesi verilmesi istemine ilişkindir.
.....maddesindeki düzenlemenin kesin yetki kuralı olduğu, taraflarca öne sürülmese dahi mahkemece kendiliğinden göz önüne alınması gerektiği ve davanın yetkisiz mahkemede açıldığının belirlenmesi halinde mahkemelerce kendiliğinden yetkisizlik kararı verilmesi gerektiği, açılan davada 5253 sayılı Kanunun 32/k maddesi gereğince dernek merkezinin bulunduğu yer mahkemesi olan Ankara mahkemelerinin yetkili olduğu belirtilerek yetkisizlik yönünde hüküm kurulmuştur.
......se dava dilekçesi, dosyaya ibraz edilen derneğe ilişkin karar defteri ve belgelerin incelenmesinde; dernek şubesinin yerleşim yerinin .....adresi olduğu, genel merkezinin ise...." olduğu görülmüştür. Her ne kadar Dernekler Kanunu 32/k maddesinde zayi belgesi vermeye yetkili mahkemenin dernek merkezinin bulunduğu yer olduğu yazılı ise de bu kural kesin yetki kuralı değildir. Dernekler Kanunundan sonra 01.11.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı HMK 14/1 maddesinde "Bir şubenin işlerinden doğan davalarda o şubenin bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir." hükmüne göre davanın ilk açıldığı ve kendisine yetki itirazında bulunmayan....olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı vermiştir.
5253 sayılı Dernekler Kanununun 32/k maddesinde; dernekler tarafından tutulması zorunlu olan defter ve belgelerin gerekli dikkat ve özen gösterilmiş olması şartıyla elde olmayan bir nedenle okunamayacak hale gelmesi veya kaybolması halinde derneğe bu hususun öğrenilmesi tarihinden itibaren 15 gün içinde dernek merkezinin bulunduğu yer mahkemesinde zayi belgesi almak için dava açma zorunluluğu getirilmiş, bu gereği yerine getirmeyen yöneticilerin cezalandırılacağı hükme bağlanmıştır.
Dernek ile ilgili davalar kamu düzenine ilişkin olup, 5253 sayılı Kanunun 32/k maddesindeki düzenleme uyarınca, zayi belgesini vermeye yetkili mahkeme dernek merkezinin bulunduğu yer mahkemesidir. Bu maddede düzenlenen yetki, kesin nitelikte olup, kamu düzenine ilişkin olduğundan mahkemece re"sen gözönüne alınması gerekir.
Somut olayda, davacı derneğin genel merkez adresinin ".....azısından anlaşılmakla, yetkili mahkeme..... Mahkemesidir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK’nın 21 ve 22. maddeleri ve 5235 sayılı Kanunun 36/3. maddesi gereğinc.....YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE 25/06/2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.