MAHKEMESİ : AKÇADAĞ ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ (İŞ)
TARİHİ : 28/04/2011
NUMARASI : 2008/101-2011/63
DAVA :Davacı, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, ücret, fazla çalışma ücreti, yol ve yemek ücreti, genel tatil ücreti ile hafta tatili ücreti alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır.
Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkilinin iş sözleşmesinin işverence haksız olarak feshedildiğini ileri sürerek, kıdem ve ihbar tazminatları ile ücret alacağı, fazla çalışma-genel tatil-hafta tatili ücretleri ve yemek ile ulaşım bedellerine dair alacaklarını talep etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davacının iş akdinin feshetmediğini, sadece ekonomik durumdan dolayı işçilerin ücretsiz izne ayırdığını, ekonomik duruma göre tekrar işbaşı yapacaklarını, sadece diğer işçiler gibi davacının da ücretsiz izne ayırıldığını, ancak davacının paraya ihtiyacı olduğunu söylediğini, bunun üzerine müvekkil şirket ile vardıkları anlaşma gereğince davacının 2008 Yılı Mayıs ayı sonu itibariyle iş akdini feshettiğini, anlaşma gereğince davacıya tüm yasal hak edişleri (Kıdem ve ihbar tazminatı, fazla mesai ücreti, Nisan ve Mayıs aylarına ait ücreti, hafta tatili vs.karşılığı olarak) müvekkil şirketin talimatı doğrultusunda 16.05.2008 tarihinde Ziraat Bankası Akçadağ Şubesi aracılığı ile 4.000,00 TL ödeme yapıldığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, davacının kıdem ve ihbar tazminatı, ücret alacağı, fazla mesai ücreti, yemek ve yol ücreti alacağı bulunduğu, ancak hafta tatili ve ulusal bayram genel tatil ücreti bulunmadığı gerekçesiyle bilirkişi raporunda bildirilen miktarlar üzerinden davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, kararın gerekçesinde ayrıca, davalı tarafın dosyada mevcut dekont ile yapılan ödemeyi davaya konu alacaklarına ilişkin yaptığı yönünde kanaat oluşmadığı belirtilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı davalı temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2- Taraflar arasında, işveren tarafından yapılan kısmi ödemenin işçilik alacaklarından mahsubu noktasında uyuşmazlık bulunmaktadır.

İş sözleşmesinden doğan para borçlarının kısmi ifasında, mahsubun ne şekilde yapılacağı ile ilgili 4857 sayılı İş Kanununda özel bir düzenleme bulunmadığından, Borçlar Kanununun yukarıda belirtilen genel hükümleri kapsamında sorun çözümlenmektedir. İşçinin işverenden bir alacağının, örneğin sadece kıdem tazminatı alacağının bulunduğu durumlarda, kısmi ödeme nedeniyle mahsup işlemi Borçlar Kanununun 84 üncü maddesi çerçevesinde yapılacaktır. Dairemiz uygulamasına göre, temerrüde düşmüş olan işverenin yaptığı kısmi ödeme işçinin bu hususta beyanda bulunup bulunmadığına bakılmaksızın öncelikle faiz ve masraflara mahsup edilmelidir.
İşçinin birden fazla alacağının söz konusu olması halinde, yapılan kısmi ödemenin hangi alacağa ilişkin olduğu işveren tarafından ödeme sırasında belirtilmemiş ve işçi tarafından da bu husus makbuzda gösterilmemiş ise, mahsup işlemi Borçlar Kanununun 86 ncı maddesine göre yapılacaktır. İş Kanununda işçinin sözleşme ve kanundan doğan alacaklarının muacceliyet ve vade zamanları konusunda değişik hükümler öngörülmüştür.
4857 sayılı İş Kanununa göre ücret en geç ayda bir ödenir (m.32/5). İş hukuku mevzuatımızda Basın İş Kanununun 14 üncü maddesi hariç, ücretin peşin ödeneceğine dair bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu nedenle ücret, çalışılan ayı takip eden aybaşında muaccel hale gelmektedir. Fazla mesai, hafta tatili ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücretlerinin muacceliyet tarihleri normal aylık ücret gibidir. İşçinin ihbar ve kıdem tazminatı ile yıllık izin ücreti sözleşmenin feshi ile muaccel hale gelir.
1475 sayılı İş Kanununun 14 ve 4857 sayılı İş Kanunun 120 nci maddesi uyarınca, işveren kıdem tazminatı borcu bakımından iş sözleşmesinin feshedildiği tarihte temerrüde düşer. Yukarıda belirtilen diğer tazminat ve alacaklar bakımından ise, tarafların sözleşme ile kararlaştırdıkları ödeme zamanı ya da işçi tarafından gönderilecek ihtarnamede belirtilen ödeme günü itibariyle işverenin temerrüdü gerçekleşir.
Buna göre örneğin, 5.000 TL ihbar tazminatı, 7.500 TL kıdem tazminatı, 2.500 TL ücret, 2.000 TL fazla mesai ve 500 TL yıllık izin ücreti alacağı olmak üzere takibe konu yapılmamış toplam 17.500 TL alacağı olan bir işçiye işveren tarafından yapılacak 15.000 TL lik bir kısmi ödeme, öncelikle muaccel olan normal aylık ücret ve fazla mesai alacağına ilişkin borçlarına mahsup edilmelidir. Kalan miktar ihbar ve kıdem tazminatı ile izin ücreti borcuna mahsup edilecektir. Anılan borçların muacceliyet tarihleri aynı olduğundan, temerrüt tarihi önce gerçekleşmiş olan borca yani kıdem tazminatına mahsup edilecektir. Kalan 3.000 TL lik ödemenin, ihbar ve izin ücreti borcuna mahsubu anılan borçların muacceliyet ve temerrüt tarihlerinin aynı olması nedeni ile miktarları ile orantılı olarak yapılacaktır. Kalan toplam borç 5.500 TL olup, ihbar tazminatının bu miktara oranı 5.000/5.500 = 10/11, izin ücretinin oranı 500/5.500 = 1/11 olmakla, 3.000 X 10/11 = 2.727 TL ihbar tazminatına, 3.000 X 1/11 = 273 TL izin alacağına mahsup edilecektir. Böylece işverenin 2.273 TL ihbar tazminatı, 227 TL izin ücreti olmak üzere toplam 2.500 TL borcu kalmış olacaktır.
Somut olayda, davacının banka hesabına, iş akdinin feshinden sonra 05/08/2008 tarihinde yatırılan 4.000,00 TL"nın yukarıda belirtilen ilke kararı doğrultusunda işçilik alacaklarından mahsubunun yapılmaması hatalıdır.
3-Ayrıca, davacının hak kazandığı yol ve yemek yardımının toplamının bilirkişi raporuna göre 208,00 TL olduğu halde 1.000,00 TL olarak hüküm altına alınması da hatalıdır.

F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 19.02.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.