BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi 2020/596 Esas 2021/1888 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2020/596 Esas
KARAR NO: 2021/1888 Karar
İNCELENEN KARARI
NMAHKEMESİ: BAKIRKÖY 1. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
TARİHİ: 26/11/2019
NUMARASI: 2019/100 E. - 2019/402 K.
DAVANIN KONUSU: Fikir Ve Sanat Eseri (Maddi Tazminat İstemli)
KARAR TARİHİ: 05/11/2021
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. ve 356. maddeleri gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
G E R E Ğ İ D Ü Ş Ü N Ü L D Ü:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalılardan ... Ltd.Şti ile diğer davalı arasında yapılması planlanan ve davalı Vakıf adına kayıtlı İstanbul Bakırköy ... Mah. ... ve ... Sokağı ... pafta, ... ade, ... parselde, katlı otopark yapılması hususundaki ihaleye katılabilmesi için otopark projesinin müvekkili tarafından çizildiğini, çizilen projeyi diğer davalının kullanarak ...'nün otopark ihalesine girdiğini ve ihaleyi kazandığını, ancak daha sonra Vakıf ile aralarındaki anlaşmazlık nedeniyle ihalenin iptal edildiğini, Vakıflar Bölge Müdürlüğünün iptal edilen ihaleden sonra yeni bir ihale açtığını ve ihalede müvekkilinin çizdiği projeyi ihale konusu yaparak, ihaleye katılanlardan bu projeye göre teklif vermelerini istediğini, müvekkili tarafından hazırlanan söz konusu proje bedelinin de muhtelif taleplere rağmen ödenmediğini iddia ederek, müvekkilinin eserinin izinsiz olarak çoğaltılması nedeniyle, FSEK uyarınca proje bedelinin 3 katı oranında tazminat talep ettiğini beyanla 75.000,00 TL alacağın, dava tarihinden itibaren işleyecek ticari reeskont faizi ile birlikte davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.
CEVAP:Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davacı tarafın dilekçesinde projenin diğer davalı tarafından kullanıldığını ve çoğaltıldığını belirttiğini, bu nedenle müvekkili idareye karşı bu beyan karşısında işbu davada husumet yöneltilemeyeceğini, İdarenin İmar Etüd ve Yatırım Şube Müdürlüğünce davacı şirkete herhangi bir yetki verilmediğini, taşınmaz hakkında yapılan ihalelerin iptal edildiğini ve taleplerin yersiz olduğunu savunarak, davanın reddine karar verilmesini istemiştir. Diğer davalı ... Ltd.Şti'nin İstanbul Ticaret Sicil Müdürlüğü'nde tescilli adresine Tebligat Kanunu'nun 35. Maddesine göre tebligat yapıldığı davaya cevap vermediği görülmüştür.
MAHKEME KARARI: Bakırköy 1. Fikri ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi 26.11.2019 tarihli 2019/100 E. - 2019/402 K. sayılı kararıyla; "...tüm dosya kapsamı ve deliller birlikte değerlendirildiğinde, davacının hak sahibi olduğu mimari projenin FSEK anlamında eser olup, davalı şirketin yüklenici, davalı Genel Müdürlüğünün iş sahibi olduğu projede izinsiz olarak kullanıldığı, davacının FSEK 68 maddesi anlamında rayiç bedelin üç katı olan 36.978,00 TL telif bedelini istemesi mümkün olduğundan, davacının davasının kısmen kabulü ile, toplam 36.978,00 TL tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek reeskont faizi ile birlikte davalılardan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya dayalı taleplerin reddine" karar verildiği görülmüştür.
İSTİNAF BAŞVURUSU: Davalı ... vekilinin süresinde ibraz ettiği istinaf dilekçesinde; davanın müvekkili hakkında husumet yokluğundan reddi gerektiğini, ihalelerin iptal edildiğini, dava dilekçesinde dahi, projenin diğer davalı tarafından kullanıldığı ve çoğaltıldığının bildirildiğini, bunun da davanın husumet yokluğundan reddi gerektiğini gösterdiğini. -Müvekkilinin davacıdan herhangi bir proje talebinin bulunmadığını, davalıya proje yaptırılması yönünde yetki verilmediğini, dosyaya sunulan 29/06/2010 tarihli yazıda "..." adlı kişiye yetki verildiğini, yetkili kılınan kişi tarafından aynı tarihli Taahhütname verilerek, proje telif hakkı istenmeyeceğinin taahhüt edildiğini, davanın müvekkili yönünden reddi gerektiğini. -Projenin müvekkili tarafından kullanılmadığını, dosyaya sundukları "Vakıf Taşınmazın Yapım ve İşletme Şartlı Kiralama İşi" ilanının 7. Maddesinde "Mimarlar Odası tarifesine göre belirlenen 3.353,00 TL'yı geçmemek üzere, mimari avan proje bedelinin sözleşme imzalanmadan önce müellifine def'aten ödenmesinin" şart kılındığını, tüm ihalelerin iptal edildiğini, avan projenin kullanılmadığını. -Hükmedilen bedelin tarife ve emsallere göre fahiş olduğunu, dosyaya sunulan bilirkişi raporlarından birinde projenin 12.326 TL değerinde olabileceği, bir başka raporda 5.926,29 TL bedel takdiri yapıldığını. -Hiçbir gerekçe göstermeden üç katına hükmedildiğini beyanla, mahkeme kararının kaldırılarak, davanın müvekkili yönünden reddine karar verilmesini talep etmiştir. Davalı Tacir ... Ltd.Şti. Karara karşı istinaf başvurusunda bulunmamıştır. Davacı vekili istinaf dilekçesine karşı cevap vermemiştir.
DELİLLER:İlk derece mahkemesince alınan 05.05.2014 tarihli bilirkişi heyet raporunda; davaya konu projenin FSEK 2. Maddesi anlamında eser vasfını haiz olduğu ve davacı şirketin mali hak sahibi sıfatıyla dava açma hakkını haiz olduğu, davalı idareden FSEK 76/2 hükmü çerçevesinde, ihalelere ait şartnameler ekinde yer aldığı belirtilen "mimari avan proje"nin bir kopyasının dosyaya ibrazı gerektiği, belirtilen kayıtların davalı tarafından dosyaya sunulmaması halinde, dava konusu eserin haksız kullanılmakta olduğuna karine teşkil ettiğine karar verilmesi gerektiği, davaya konu projenin izinsiz kullanıldığı sonucuna ulaşılması ihtimalinde, davaya konu projenin davalı idare tarafından izinsiz olarak ihalede kullanılması neticesinde, davacının FSEK 68. Maddesi kapsamında talep edebileceği bedelin 36.978,00 TL olduğu belirtilmiştir. İlk derece mahkemesince alınan 09.03.2015 tarihli bilirkişi heyet ek raporunda; davalı idare tarafından kullanılan projenin davacıya ait proje olduğu, davacı ile davalı arasında proje hazırlanmasına dair bir sözleşme bulunmamakta ise de, proje üzerinde işveren olarak ismi belirtilen ...'in ticaret sicil kaydına göre davalılardan ... Ltd.Şti'nin ortağı olduğu, davaya konu projenin davalı idareye ihale için bu davalı tarafından sunulduğu, ihalenin iptali üzerine, davalı idarenin yeni bir ihalede davacının projesini ihale şartnamesini bu projeye göre yapılmasını istemesi, başka bir deyişle davacının projesinin izinsiz kullanılması söz konusu olduğundan, kök raporda da belirtildği üzere, davalıların davacıya avan proje bedeli olarak KDV hariç olmak üzere 12.326,00 TL'nin FSEK'in 68. Maddesi çerçevesinde 3 katı olan 36.978,00 TL ödenmesi gerektiği belirtilmiştir. Dosyaya celp edilen ihale evraklarından, ilk ihaleyi davalı ... Ltd.Şti'nin kazandığı, ihalenin daha sonra iptal edildiği, ikinci kez ihaleye çıkarıldığı, bu ihalenin de iptal edildiği anlaşılmıştır.
G E R E K Ç E: Davacı tarafça, Bakırköy Kat Otoparkı ... Projesinin kendisine ait olduğu, davalılardan ... Ltd.Şti ile aralarındaki sözleşme gereğince katlı otopark ihalesine katılabilmesi için çizildiği, bedelinin 25.000 TL olarak kararlaştırıldığı, ancak bedeli ödenmediği gibi, davalı ...'nün ikinci kez taşınmazı ihaleye çıkardığında, bu avan projeye göre teklif verilmesinin istendiğini, müvekkilinin eserden kaynaklanan haklarının ihlal edildiğini beyanla, FSEK 68. Madde gereğince üç kat tazminat talebinde bulunulduğu, mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verildiği, ... vekilinin istinaf başvurusunda bulunduğu, diğer davalı tarafça davaya cevap verilmediği ve istinaf isteminde bulunulmadığı anlaşılmıştır. İstinaf incelemesi, HMK 355. Madde gereğince, istinaf dilekçesindeki sebepler ve kamu düzeniyle ilgili hususlarla sınırlı olarak yapılmıştır. Davacı tarafça müvekkiline ait avan proje dosyaya sunulmuş, davalı ... vekili tarafından da ihale evrakına eklenen avan projenin tasdikli örneğinin ibraz edildiği, mahkemece alınan bilirkişi raporunda, davacının avan projesinin FSEK 1/B ve 2. Madde kapsamında eser vasfında olduğu, her iki projenin aynı olduğu tespit edilmiştir. Mimari projenin üzerinde, her sayfada K2 Mimarlık logosu ve davacı şirket ticari unvan ve adresi ile birlikte "Bu döküman ... Ltd. Şti.'nin yazılı izni olmadan kopyalanamaz, çoğaltılamaz, değiştirilemez, orijinal amacı dışında kullanılamaz" yazılı olduğu, 5846 Sayılı FSEK 11/1 maddesindeki karine gözetilerek, davacı şirketin eser sahibi olduğu anlaşılmıştır. Proje üzerinde "işveren ..." yazıldığı ve bilirkişi raporunda bu kişinin davalılardan ... Ltd.Şti'nin ortağı olduğunun tespit edildiği, ihale belgelerinden ilk ihalenin bu şirkete verildiği ve davalı şirket tarafından ihaleye giriş sırasında avan projenin diğer davalıya teslim edildiği anlaşılmıştır. Davalı ... vekili, projenin ... tarafından kendilerine teslim edilerek, telif bedeli istenmeyeceğini beyan ettiğini ileri sürmüş ve 29/06/2010 tarihli taahhütname örneği ibraz edilmişse de, bu kişinin proje üzerinde hak sahibi olduğunu ispat yönünden belge sunulamaması karşısında savunmaya itibar edilmemiştir. Davacı tarafça, diğer davalı ile yapılan sözleşme kapsamında ilk ihaleye katılabilmek için avan projenin hazırlanarak davalı ... Şirketine teslim edildiği kabul edilmekle beraber, ilk ihalenin iptal edildiği, davacı eser sahibinin avan projenin mali haklarının, davalı ...'ne devredilmediği gibi, projenin davalı tarafından kullanılmasına da izin verilmemiştir. Davalı vekilinin dilekçelerinde; ihaleler iptal edildiğinden ve avan projenin uygulama projesine dönüşmemesi nedeniyle kullanılmadığını ve tazminat istenemeyeceğini ileri sürmüştür. Ancak 09/03/2015 tarihli bilirkişi heyet raporunda, davalı idarenin sunduğu proje paftalarının taranarak Pdf formatında CD'ye kaydedildiği, kayıt işleminin 26/05/2011 tarihinde yapıldığı, avan projenin çoğaltılarak, ihale şartnamesinde kullanıldığı anlaşılmakla, projenin kullanılmadığına yönelik istinaf sebebi yerinde görülmemiş, bilirkişilerce 85/9707 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Mimarlık ve Mühendislik Hizmetleri Şartnamesi ile TMMOB Mimarlar Odası Mimarlık Hizmetleri Şartnamesi ve En Az Bedel Tarifesi ile getirilen düzenlemeler çerçevesinde hesaplama yapılmakla bedele yönelik istinaf sebebinin de yerinde olmadığı, mahkemece davacı tarafın talebi üzerine üç kat tazminata hükmetmesinde de usul ve yasaya aykırılık bulunmadığı kanaatine varılmış, davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
H Ü K Ü M: Yukarıda açıklanan gerekçe ile: 1-6100 sayılı HMK.'nın 353/1-b-1 maddesi gereğince davalı ... vekilinin yerinde görülmeyen istinaf isteminin ESASTAN REDDİNE, 2-Alınması gereken 2.525,97 TL nispi harçtan, peşin alınan 692,00 TL harcın mahsubu ile bakiye 1.834,00 TL eksik harcın davalıdan alınarak hazineye irat kaydına, 3-İstinaf incelemesi duruşmasız yapıldığından avukatlık ücreti takdirine yer olmadığına, 4-İstinaf yargılama giderleri olarak; a)Davacı avansından kullanıldığı anlaşılan; 24,50 TL (posta-teb-müz) masrafının davalıdan alınarak, davacıya verilmesine, b)Davalı tarafça yapılan masrafların üzerinde bırakılmasına, 5-Artan gider avanslarının karar kesinleştiğinde ve talep halinde ilk derece mahkemesince yatıran tarafa iadesine, Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu 05/11/2021 tarihinde oy birliği ile kesin olarak karar verildi.