MAHKEMESİ : ANKARA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 20. HUKUK DAİRESİ

TÜRK MİLLETİ ADINA


Taraflar arasında görülen davada Ankara 4. Fikri ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesince verilen 10/07/2017 tarih ve 2015/44 E- 2017/258 K. sayılı kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, istinaf isteminin esastan reddine dair Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 20. Hukuk Dairesi"nce verilen 18/01/2018 tarih ve 2017/1207 E- 2018/41 K. sayılı kararın Yargıtay"ca incelenmesi taraf vekilleri tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, müvekkilinin davalı şirket ile yaptığı 2013 tarihli sözleşme gereği "Sistematik Soru Seti Öğrenme Psikolojisi" adlı eseri hazırladığını ve müvekkilinin adı ile bu kitapların yayınlandığını, ancak sonrasında davalı şirketçe, FSEK"in 14, 15 ve 16 maddelerine aykırı davranılarak müvekkilinin haklarının ihlal edildiğini, müvekkilinin yazarı olduğu kitabın 2015 yılında müvekkilinin isminin ve bir çok soru ve bölümün çıkartılarak yayınlandığını, eserde müvekkilinden izinsiz değişiklikler yapıldığını ve müvekkiline herhangi bir ödemenin yapılmadığını ileri sürerek, şimdilik 1.000.00 TL telif ücreti ile FSEK"in 70. maddesi gereği 5.000.00 TL manevi tazminatın davalıdan tahsilini, eserinin adsız ve değişikliklerle yayınlanmasının müvekkilinin haklarına tecavüz oluşturacağından, eserin bu şekilde tekrar basımının yapılmamasını, sözleşmeye aykırılık nedeniyle haklı şekilde sözleşmeyi feshettiklerinden eserin artık hiçbir şekilde basımının yapılmamasını ve dava dilekçelerinin ihtar yerine geçmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, dava konusu "KPSS Eğitim Bilimleri Modüler Soru Bankası" isimli eserin toplam altı yazar tarafından kaleme alınan set kitap niteliğinde olduğunu, bu eserlerin, her yıl güncellenme ihtiyacı bulunan dönemsel yayınlar olduğunu, bu nedenle mali hakları devralınan soruların içeriklerine müdahale etmeden soruların sıralamasının değiştirilmesi ve soruların eserden çıkarılması yoluna başvurduklarını, FSEK"in 16/2 ve 7. maddelerinin de yayınevine bu izni verdiğini, davacının müvekkiline mali haklarını devrettiğini, yayın sözleşmesinin 9. maddesinin, müvekkiline bu soruları bütün olarak, parçalar halinde, farklı dizilimlerle, farklı eserlerde kullanma hakkı tanıdığını, kitabın künye kısmında davacının,adının geçtiğini, davacının telif ücretini aldığını 5000 TL manevi tazminat isteminin hakkaniyete aykırı olduğunu ileri sürerek davanın reddini istemiştir.
İlk derece mahkemesince, "KPSS Eğitim Bilimleri - Çözümlü Sistematik Soru Seti - Öğrenme Psikolojisi - 2013" adlı yayının 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında "ilim ve edebiyat eseri" niteliğinde olduğu, davacının adı geçen eserin eser sahibi bulunduğu, 20/11/2012 tarihli Yayın Sözleşmesi ile baskı ve süre sınırı olmaksızın davalı tarafa mali hak devredilmiş ise de davacı tarafın izni olmaksızın eser içeriğinde esaslı değişiklikler yapılarak ve eser sahibinin adı çıkarılarak davalı tarafça 2015 yılında "KPSS Eğitim Bilimleri - Sistematik Soru Seti - Öğrenme Psikolojisi - 2015" adı ile tekrar çoğaltılarak yayımlandığı, bu şekilde davacının FSEK 14, 15 ve 16. maddelerinde tanımlanan manevi haklarından "umuma arz yetkisi", "adın belirtilmesi yetkisi" ve "eserin bütünlüğünü koruma yetkisi" ile FSEK 22 ve 23. maddelerinden kaynaklanan mali haklardan "çoğaltma" ve "yayma" haklarının ihlal edilmiş olduğu gerekçesiyle, davanın kısmen kabulü ile, FSEK"in 68. maddesine göre 3 kat telif tazminatı olan 1.773,00 TL"nin 04/09/2014 tarihinden itibaren yürütülecek avans faizi ile birlikte davalı taraftan alınıp davacıya verilmesine, takdiren 3.500,00 TL manevi tazminatın 04/09/2014 tarihinden itibaren işletilecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınıp davacıya verilmesine, davacının hak sahibi olduğu eser ve esere ilişkin bölümlerin sonraki baskılarda yapılmaması için FSEK"in 69. maddesine göre muhtemel tecavüzün men"ine, diğer ve fazlaya ilişkin istemlerin reddine karar verilmiştir.
İlk derece mahkemesinin kararına karşı, taraf vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulmuştur.
Ankara Bölge Adliye Mahkemesince, tüm dosya kapsamına göre, istinaf taleplerinin esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı, taraf vekilleri tarafından temyiz edilmiştir.
1- Mahkemece, taraflarca dayanılan delillerin usulünce değerlendirilip tartışılmış olmasına ve verilen kararın usul ve yasaya uygun olmasına, davalı yayınevinin, davacı tarafından hazırlanan ve daha önceki baskıda yer alan soru sayısının 2015 yılına yönelik baskıda azaltmış olmasının davacının her hangi bir mali veya manevi hakkını ihlal etmeyecek olmasına göre taraf vekillerinin aşağıdaki bent dışındaki sair temyiz itirazlarının reddine karar verilmiştir.
2- Dosyada taraflar arasında imzalanan ve imzası ikrar olunan hem 20.11.2012 tarihli “Basım Yayım Sözleşmesi”, hem de 27.02.2013 tarihli “Basım Yayım Sözleşmesi” başlıklı sözleşmelerin bulunduğu, davacı tarafın ise dava dilekçesinde açıkça sonraki tarihli ikinci sözleşmenin ihlali nedeniyle dava açıldığı halde mahkemece, 20.11.2012 tarihli sözleşme esas alınarak yapılan hesaba göre karar verilmesi karşısında talepten başkasına karar verilmiş olunması HMK’nın 26.maddesine göre doğru olmamış ve hükmün bu nedenle davacı taraf yararına bozulması gerekmiştir.
3- Tazminat hesabı yönünden davacının dayandığı 27.02.2013 tarihli Sözleşmenin 5.maddesi uyarınca, basılan eser üzerindeki kapak fiyatından öncelikle KDV’nin düşülmesi suretiyle çıplak bedelin tespiti, gerçek baskı sayısı ile kitap bedelinin çarpımı sonucu bulunacak rakamın %5’inin telif bedeli olarak davacıya ödenmesinin kararlaştırılmasına rağmen mahkemece uyulan bilirkişi raporunda, kitabın 8 ayrı yazarı olduğu gerekçesiyle söz konusu telif bedelinin 1/8’i davacıya ödenecek şekilde hesap yapılması doğru olmamış ve hükmün bu sebeple davacı yararına bozulması gerekmiştir.
Aynı şekilde bilirkişi raporunda tazminat hesabı yapılırken, esas alınacak baskı sayısı olarak Kültür Bakanlığı Telif Hakları Genel Müdürlüğü’nden bildirilen bandrol adedi miktarı esas alınmıştır. Oysa tazminat hesabında, Dairemizin yerleşik uygulamaları doğrultusunda, gerçek baskı sayısının esas alınması gerekir. Bu hususta öncelikle Telif Hakları Genel Müdürlüğünden adı geçen eser için alınan bandrol sayısının sorulması yerinde ise de, korsan baskıların bulunması durumunda, şayet eser nüshası üzerinde başka bir esere ait bandrol varsa anılan bandrolden kaç adet alındığının Genel Müdürlükten sorulması ve bunlardan kaç adedinin davaya konu korsan baskıda kullanılmış olabileceğinin değerlendirilmesi gerekir. Ayrıca baskı sayısı esas alınırken, davalı tarafın önceki yıllarda bu eğitim setinden kaç adet sattığı, eserin niteliği, baskı yeri, şekli ve okuyucu çevresi itibariyle en az kaç adet baskı yapmış olabileceğinin bilirkişi yardımıyla tespit edilerek, muhtemel baskı adedi esas alınarak hesap yapılması ve bu şekilde tazminat miktarının belirlenmesi, davalı tarafından söz konusu eser için her hangi bir telif ödemesi yapılmış ise, borcu söndüren bir işlem olmakla ödeme miktarının dikkate alınması suretiyle tazminat hesabının yapılması gerekirken, hatalı gerekçeyle sadece söz konusu eser için Genel Müdürlükten alınan bandrol miktarının esas alınması doğru olmamış ve hükmün bu nedenle davacı yararına bozulması gerekmiştir.
4- Eserden doğan bir hakkı ihlal edilen hak sahibi mütecavize karşı dilerse 5846 s. FSEK 68.maddesi uyarınca üç katı tazminat talep edebileceği gibi, dilerse FSEK 70.maddesi uyarınca maddi ve manevi tazminat davası da açabilecektir. Davacı vekili dava dilekçesinde açıkça FSEK 70.maddesi uyarınca telif hakkı bedeli talep ettiği halde, mahkemece FSEK 68.maddesi uyarınca karar verilmesi ile talepten fazlasına karar verilmiş olmakla bu husus da HMK’nın 26.maddesine göre doğru olmamış ve hükmün bu nedenle de davalı yararına bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarda (2) ve (3) no’lu bentte açıklanan nedenlerle temyiz eden davacı tarafın, (4) no’lu bentte açıklanan nedenlerle de davalı tarafın istemlerinin kabulü ile İlk Derece Mahkemesince verilen karara yönelik istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULARAK KALDIRILMASINA, (1) no’lu bentte yer alan sebeplerle tarafların sair temyiz itirazlarının reddine, HMK"nın 373/1. maddesi uyarınca dava dosyasının İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, ödedikleri peşin temyiz harcının istekleri halinde temyiz edenlere iadesine, 20/05/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.