19. Hukuk Dairesi 2018/2696 E. , 2018/6806 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi (Ticaret Mah. sıfatıyla)
Taraflar arasındaki menfi tespit-alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı ... tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
- K A R A R -
Davacılar vekili, davacı ... Mobilya Tic. Ltd. Şti. ile davalı şirket arasında yapılan alışveriş neticesinde davalı şirketin alacaklı olduğu iddiasıyla bir kısım çekler ve faturalar üzerinden davacılar aleyhine icra takibine giriştiğini, faturalar için açılan itirazın iptali davasında alınan bilirkişi raporuna göre davacı şirketin davalı şirketten 80.300,00-TL alacaklı olduğunun tespit edildiğini, bahse konu çekler sebebiyle açılan davada alınan bilirkişi raporuna göre ise davacı ...’nin çeklerin bedeli olan 22.500 TL borçlu olmadığının tespit edildiğini ileri sürerek, davacı şirketin alacaklı olduğu 80.300,00 TL alacağın doğduğu tarihten itibaren reeskont faizi ile birlikte tahsiline, ayrıca 22.500,00 TL değerindeki çeklerin ödenmesi halinde istirdat hakkı saklı kalmak kaydı ile terditli olarak işbu çeklerden dolayı borçlu bulunmadığının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalılar vekili, hak düşürücü ve zamanaşımı sürelerinin geçtiğini, bu sebeple davanın reddinin gerektiğini, tarafların davacı ... ile davalı şirkete ait işletmenin devri hususunda anlaştıklarını, bu doğrultuda 06/02/2008 tarihli protokolü imzalandığını, bu protokol gereğince davalı şirkete ait işletmenin davacı tarafa devir ve teslimi karşılığı olarak alınan 20 adet çekten dava konusu 3 adedinin davacı tarafça ödenmediğini, davaya dayanak yapılan bilirkişi raporunun taraflar arasında imzalanan protokol incelenmeden yalnızca muhasebe kayıtları incelemesi sonucu eksik ve hatalı olduğunu savunarak, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, yapılan yargılama ve benimsenen bilirkişi raporu uyarınca, taraflar arasında imzalanan protokol uyarınca davalı ... şirketi tarafından yapılan mobilya mağazasının iç dizaynı, dekorasyonu, ışıklandırma sistemi, tabelaları ve sair hususlardaki masrafların ve mağazanın devir karşılığı olarak ... tarafından İlke Gıda"ya 150.000,00 TL ödeneceği, bu ödemelerin 7.500,00 TL tutarlı toplam 20 adet çek ile yapılacağı, işletmenin fiilen davacı ...’a devir ve teslim edildiği, ödenmeyen 3 adet çekin şirket müdürü Asım"a ciro edilmesinde hukuki bir sakınca olmadığı, sonuç olarak 06/02/2008 tarihli protokol uyarınca davacıların davalılardan alması gereken herhangi bir alacağa rastlanmadığı, senede karşı ileri sürülen iddialarının yine aynı kuvvete haiz bir belge ile ispat olunabileceği, yani davacının senet bedelini ödediği yahut senede karşı bir borcu olmadığı yönündeki iddiasını senede karşı senetle ispat kuralı gereği ancak yine bir senetle ispatlayabileceği ve davacının dosyaya bu kuvvete haiz bir delil yahut delil başlangıcı niteliğinde bir belge sunamadığı, ayrıca yemin deliline de dayanmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı ... tarafından süresinde temyiz edilmiştir.
Davacı ..."nin temyiz incelenmesine göre yapılan değerlendirmede, mahkemece daha önce açılan ve takipsiz bırakılarak açılmamış sayılmasına karar verilen ... 3. Asliye Hukuk Mahkemesi"nin 2010/44 Esas nolu dava dosyasında alınan rapor ile bu raporu ve eldeki dosyayı değerlendiren hukukçu bilirkişinin görüşüne göre karar verilmiştir. Bilirkişi olarak tek başına hukukçu görevlendirilmesi doğru olmadığı gibi dosyada ihtiyaç olan tarafların ticari defterleri üzerinde de bir inceleme yaptırılmamıştır. Buna göre yetersiz tahkikat ile davacı ..."nin davasının reddi doğru olmamıştır. Öte yandan davacı ... Mobilya Tic. Ltd. Şti."nin dava devam ederken TTK"nın geçici 7. maddesi gereğince ticaret sicilinden re"sen terkin edildiği böylece tüzel kişiliğinin sona erdiği anlaşılmıştır. Mahkemece yargılama esnasında bu husus saptanamamış ve gerekçeli kararın tebliği sırasında anlaşılmış ise de davacı taraf ehliyeti diğer bir deyişle aktif dava ehliyeti dava şartı olup yargılamanın her aşamasında resen göz önüne alınır. Bu itibarla hüküm tarihinde tüzel kişiliği olmayan davacı ... Mobilya Tic. Ltd. Şti.şirketi yönünden davanın esası hakkında karar verilmesi doğru olmamış, hükmün bu sebeplerle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarida açıklanan gerekçelerle hükmün BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde temyiz eden davacı ..."a iadesine, 25/12/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.
