Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2020/2997 Esas 2021/527 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/2997
Karar No : 2021/527

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … İl Özel İdaresi

VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Başkanlığı

VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Onuncu Dairesinin 12/12/2019 tarih ve E:2014/234, K:2019/10318 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının tüm valiliklere gönderdiği İl Afet ve Acil Durum Müdürlüklerinde çalışanların personel harcamaları ve personelle ilgili diğer harcamalarının il özel idaresi tarafından karşılanacağına ilişkin 20/04/2011 tarih ve 2514 sayılı Genelge'nin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Onuncu Dairesinin 12/12/2019 tarih ve E:2014/234, K:2019/10318 sayılı kararıyla;
5902 sayılı Kanun'un 18. maddesinde; İl Afet ve Acil Durum Müdürlüklerinin harcamalarının, il özel idarelerinin bütçelerine bu amaçla konulacak ödenekten yapılacağı hususunun düzenlendiği,
Öte yandan, Maliye Bakanlığının ... tarih ve ... sayılı görüş yazısında "personel ve personelle ilgili diğer harcamalar" ifadesinin Analitik Bütçe Sınıflandırmasına göre "01-Personel Giderleri" ve "02-Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet Primi Giderleri" kodlarına karşılık geldiği, bu çerçevede bahsi geçen giderlerde kullanılmak üzere "07.09.00.04.02.2.0.01-1-05.2" tertibi yapılan bütçe işlemleriyle oluşturularak ödenek tahsis edildiği, 5902 sayılı Kanun'un 18. maddesinin 3. fıkrasında yer alan personel ve personelle ilgili diğer harcamalar hükmünün Plan ve Bütçe Komisyonu çalışmaları sırasında kapsamının daraltılmış olması ve Komisyon raporunda hükmün kapsamına ilişkin ayrıntıya yer verilmemiş olması da göz önünde bulundurularak bahsi geçen hükümden Analitik Bütçe Sınıflandırmasına göre 01-Personel Giderleri ve 02-Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet Primi Giderleri altında yer alan harcama kodlarına ilişkin giderlerin anlaşılması gerektiği, İl Müdürlüklerinin bunun dışında yer alan giderlerinin ise bünyesinde yer alınan İl Özel İdaresi Kaynakları kullanılması suretiyle karşılanması gerektiğinin belirtildiği,
Dava konusu Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının 20/04/2011 tarih ve 2514 sayılı Genelgesi ile de Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğünün belirtilen görüş yazısının 81 il Valiliğine duyurulmasının ve 5902 ile 5018 sayılı Kanun hükümleri doğrultusunda işlem yapılmasının amaçlandığı,
Bu itibarla, davalı idarece anılan Kanun hükümlerinin uygulanmasına yönelik olarak yürürlüğe konulan dava konusu düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, AFAD İl Müdürlüklerinin personeline ilişkin sayı ve statülerinin il özel idaresinde yer almadığı; 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu ve İl Özel İdareleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelik'te de düzenlenmediği; Kanun'da personeli dahi olmayan bir merkezi yönetime ait kuruluşun personel diğer giderlerinin İl Özel İdaresine yükletilmesinin hukuka aykırı olduğu; bütçede yaşanan daralmadan dolayı dava konusu Genelge'de belirtilen şekilde uygulamaya gidildiği ve bunun hukuka aykırı olduğu belirtilerek Daire kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, Danıştay Onuncu Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Daire kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
İLGİLİ MEVZUAT :
5902 sayılı Afet Ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanun'un "Amaç ve Kapsam" başlıklı 1. maddesinde; "Bu Kanunun amacı, afet ve acil durumlar ile sivil savunmaya ilişkin hizmetleri yürütmek üzere, Başbakanlığa bağlı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının kurulması, teşkilatı ile görev ve yetkilerini düzenlemektir. Başbakan, Başkanlıkla ilgili yetkilerini bir bakan aracılığı ile kullanabilir.
(2) Bu Kanun; afet ve acil durumlar ile sivil savunmaya ilişkin hizmetlerin ülke düzeyinde etkin bir şekilde gerçekleştirilmesi için gerekli önlemlerin alınması ve olayların meydana gelmesinden önce hazırlık ve zarar azaltma, olay sırasında yapılacak müdahale ve olay sonrasında gerçekleştirilecek iyileştirme çalışmalarını yürüten kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonun sağlanması ve bu konularda politikaların üretilmesi ve uygulanması hususlarını kapsar.";

Anılan Kanun'un "İl afet ve acil durum müdürlükleri " başlıklı 18. maddesinde ise; "(1) İllerde, il özel idaresi bünyesinde, valiye bağlı il afet ve acil durum müdürlükleri kurulur. Müdürlüğün sevk ve idaresinden vali sorumludur.
(2) İl afet ve acil durum müdürlüklerinin görevleri şunlardır:
a) İlin afet ve acil durum tehlike ve risklerini belirlemek.
b) Afet ve acil durum önleme ve müdahale il planlarını, mahalli idareler ile kamu kurum ve kuruşlarıyla işbirliği ve koordinasyon içinde yapmak ve uygulamak.
c) İl afet ve acil durum yönetimi merkezini yönetmek.
ç) Afet ve acil durumlarda meydana gelen kayıp ve hasarı tespit etmek.
d) Afet ve acil durumlara ilişkin eğitim faaliyetlerini yapmak veya yaptırmak.
e) Sivil toplum kuruluşları ile gönüllü kişilerin afet ve acil durum yönetimi ile ilgili akreditasyonunu yapmak ve belgelendirmek.
f) İl ve ilçe düzeyinde sivil savunma planlarını hazırlamak ve uygulamak.
g) Afet ve acil durumlarda, gerekli arama ve kurtarma malzemeleri ile halkın barınma, beslenme, sağlık ihtiyaçlarının karşılanmasında kullanılacak gıda, araç, gereç ve malzemeler için depolar kurmak ve yönetmek.
ğ) İlgili mevzuatta yer alan seferberlik ve savaş hazırlıkları ile sivil savunma hizmetlerine ilişkin görevleri ilde yerine getirmek.
h) Yıllık bütçe teklifini hazırlamak.
ı) İl kurtarma ve yardım komitesinin sekretaryasını yapmak.
i) Kimyasal, biyolojik, radyolojik ve nükleer maddelerin tespiti, teşhisi ve arındırması ile ilgili hizmetleri yürütmek, ilgili kurum ve kuruluşlar arasında işbirliği ve koordinasyonu sağlamak.
j) Başkanın ve valinin vereceği diğer görevleri yapmak.
(3) (Değişik: 13/2/2011-6111/185 md.) İl Afet ve Acil Durum Müdürlüklerinin harcamaları, il özel idarelerinin bütçelerine bu amaçla konulacak ödenekten yapılır. İl özel idareleri, bu harcamaları karşılayacak ödeneği ilgili yıl bütçesinden tefrik etmek zorundadır. Bu şekilde tefrik edilecek ödenek tutarı her halükarda il özel idaresinin ilgili yıl bütçesinin yüzde birinden az olamaz. Müdürlüklerin personel harcamaları ve personel ile ilgili diğer harcamaları Başkanlık bütçesinden karşılanır. İl özel idarelerinin afet ve acil durumlar ile sivil savunmaya ilişkin hizmetler kapsamındaki yatırım projelerinden Başkanlıkça uygun görülenlere Başkanlık bütçesinden belirlenen tutarda yardım yapılabilir. Harcamalarda, İl Özel İdaresi Kanununda il genel meclisi ve il encümenine verilen yetkiler vali tarafından kullanılır.
(4) İl afet ve acil durum müdürlükleri ile birlik müdürlüklerinin norm kadro ilke ve standartları, Maliye Bakanlığının görüşü üzerine Başkanlıkça belirlenir. Başkanlıkça belirlenecek norm kadro ilke ve standartlarına uygun olarak bu müdürlüklerin kadrolarının ihdası, iptali ve değişikliği ile geçici iş pozisyonu vizesine ilişkin işlemler, il özel idarelerinin tabi olduğu hükümler çerçevesinde yürütülür. Ancak, il özel idarelerinde kadrolarının ihdası, iptali ve değişikliği ile geçici iş pozisyonu vizesine ilişkin olarak İl Genel Meclisine verilmiş olan yetkiler, bu müdürlükler açısından valiler tarafından kullanılır ve bu müdürlüklerin kadroları, il özel idarelerinin kadro cetvellerinde ayrı bir bölüm halinde gösterilir.
(5) Afet ve acil durum il müdürü ile diğer personelin ataması vali tarafından yapılır.
(6) (Ek: 13/2/2011-6111/185 md.) Müdürlüklerin il dışı geçici görevlendirmesi valiliklerin yanı sıra ihtiyaç duyulması halinde Başkanlıkça resen de yapılabilir.
(7) (Ek: 13/2/2011-6111/185 md.) Başkanlık faaliyete geçtikten sonra bu Kanun kapsamında valiliklerce tesis edilen iş ve işlemler dolayısıyla açılmış ve açılacak davalar valilikler husumetiyle yürütülür ve bunlar hakkında geçici 1 inci maddenin üçüncü fıkrası hükmü uygulanmaz." hükümleri yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Temyize konu dosyadaki uyuşmazlık; İl Afet ve Acil Durum Müdürlüklerinde çalışanların, personel giderleri ve personelle ilgili diğer harcamalarının hangi kamu idaresince karşılanması gerektiği hususuna ilişkindir.
5902 sayılı Afet ve Acil Durum Başkanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun uyarınca Türkiye Acil Durum Genel Müdürlüğü, Afet İşleri Genel Müdürlüğü, Sivil Savunma Genel Müdürlüğü kapatılarak Başbakanlığa bağlı Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı kurulmuştur. Bu Kurumun taşra teşkilatı bulunmamakla birlikte illerde, il özel idaresi bünyesinde valiye bağlı il afet ve acil durum müdürlükleri kurulmuş; sevk ve idaresinden ise valiler sorumlu kılınmıştır.
Anılan Kanun'un 18.maddesinde ise, İl Afet ve Acil Durum Müdürlükleri harcamalarının, il özel idarelerinin bütçelerine bu amaçla konulacak ödenekten yapılacağı, İl özel idarelerinin, bu harcamaları karşılayacak ödeneği ilgili yıl bütçesinden tefrik etmek zorunda olduğu, bu şekilde tefrik edilecek ödenek tutarının her halükarda il özel idaresinin ilgili yıl bütçesinin yüzde birinden az olamayacağı; müdürlüklerin personel harcamaları ve personel ile ilgili diğer harcamalarının ise, Başkanlık bütçesinden karşılanacağı, İl özel idarelerinin afet ve acil durumlar ile sivil savunmaya ilişkin hizmetler kapsamındaki yatırım projelerinden Başkanlıkça uygun görülenlere Başkanlık bütçesinden belirlenen tutarda yardım yapılabileceği, harcamalarda, İl Özel İdaresi Kanunu'nda il genel meclisi ve il encümenine verilen yetkilerin vali tarafından kullanılacağı, il afet ve acil durum müdürlükleri ile birlik müdürlüklerinin norm kadro ilke ve standartlarının, Maliye Bakanlığının görüşü üzerine Başkanlıkça belirleneceği, Başkanlıkça belirlenecek norm kadro ilke ve standartlarına uygun olarak bu müdürlüklerin kadrolarının ihdası, iptali ve değişikliği ile geçici iş pozisyonu vizesine ilişkin işlemlerin il özel idarelerinin tabi olduğu hükümler çerçevesinde yürütüleceği, ancak, il özel idarelerinde kadrolarının ihdası, iptali ve değişikliği ile geçici iş pozisyonu vizesine ilişkin olarak İl Genel Meclisine verilmiş olan yetkilerin, bu müdürlükler açısından valiler tarafından kullanılacağı ve bu müdürlüklerin kadrolarının, il özel idarelerinin kadro cetvellerinde ayrı bir bölüm halinde gösterileceği hükmüne yer verilmiştir.
Bu itibarla, 5902 sayılı Kanunla kurulan Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının taşra teşkilatı olarak, il özel idaresi bünyesinde kurulan ve valiye bağlı olarak görev yapan il afet ve acil durum müdürlüklerinin personelinin kadrolarının il özel idarelerinin kadro cetvellerinde ayrı bir bölüm halinde yer aldığı, bu personelin harcamaları ve personel ile ilgili diğer harcamalarının ise Başkanlık bütçesinden karşılanacağının hükme bağlandığı açıktır.
Bu durumda; konuya ilişkin düzenleme yapan, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un 18. maddesinde yer alan açık hükme karşın, İl Afet ve Acil Durum Müdürlükleri çalışanlarının, personel harcamaları ve personelle ilgili diğer harcamalarının il özel idaresi tarafından karşılanacağına ilişkin 20/04/2011 tarih ve 2514 sayılı Genelge'de hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Danıştay Onuncu Dairesinin temyize konu 12/12/2019 tarih ve E:2014/234, K:2019/10318 sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Daireye gönderilmesine,
4. Kesin olarak, 18/03/2021 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY
X- Temyiz edilen kararla ilgili dosyanın incelenmesinden; Danıştay Onuncu Dairesince verilen kararın usul ve uygun olduğu, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenlerinin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı anlaşıldığından, temyiz isteminin reddi ile temyize konu kararın onanması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.