19. HUKUK DAİRESİ
YARGITAY KARARI
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi

Taraflar arasındaki tazminat - birleşen itirazın iptali davalarının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı asıl davanın kısmen kabulüne, birleşen davaların reddine, yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı-birleşen dosya davacısı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.

- KARAR -

Davacı vekili, 07/04/2004 tarihinde imzalanan bayilik sözleşmesi ile davacının, davalı şirketin bayisi olduğunu, 03/07/2008 tarihinde sözleşmenin yenilendiğini, ancak davalının ortada haklı ve yeterli bir sebep olmaksızın 27/10/2008 tarihinde bayilik sözleşmesini feshettiğini, ana para ve faiz dahil 55.632,32 TL ile 50.000 USD cezai şartın 10 gün içinde ödenmesini aksi halde sözleşme teminatını irat kaydedeceğini bildirdiğini, davalının sözleşmenin teminatı olan 50.000 TL"lik teminat mektubunu paraya çevirerek tahsil ettiğini, davacının 2004-2005 yıllarına ait bayilik sözleşmesinden kaynaklı borcunun bulunmadığını, 2006-2007 yıllarına ait doğan borçların ise davalı şirket tarafından kesilmek suretiyle tahsil edildiğini, fesih tarihinden sonra davalı tarafça bildirilen 7.000 TL"lik borcunda ödendiğini, ancak ödemelerin bazen gecikebildiğini, davalı şirketin sözleşmeyi davacının muhasebe müdürlüğünde çalışan ..."ın tuttuğu kayıtlarda usulsüz işlemler olması nedeniyle feshettiğini, adı geçen kişi hakkında suç duyurusunda bulunulduğunu belirterek bayilik sözleşmesinin haksız feshinden kaynaklı 10.000.-TL"nin tahsilini talep ve dava etmiş, 30.03.2009 tarihli dilekçesi ile de davalının 50.000.-TL bedelli teminat mektubunu paraya çevirerek davacıyı mağdur ettiğini beyan etmiştir.
Birleşen ... 5. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2010/248 E. - 2010/771 K. sayılı dosyasında davacı vekili, taraflar arasında imzalanan bayilik sözleşmesi kapsamında davacı-birleşen dosya davalısı ... tarafından ... hesabına yatırılmak kaydıyla müşteriden tahsil edilen ve yatırılmayan veya geç yatırılan tutara karşılık 52.563,33 TL"nin faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Birleşen ... 2. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2010/824 E. - 2010/1310 K. sayılı dosyasında davacı vekili, “Telefon Abonman Sözleşmesi” gereğince, 0312-322-31-49 nolu telefon hattının kullanılmasından kaynaklanan borcun ödenmemesi nedeniyle davalı ... aleyhine başlatılan takibe itirazın iptali ile davalı aleyhine icra inkar tazminatına hükmedilmesini talep ve dava etmiştir.
Birleşen ... 2. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2010/825 E. - 2010/1226 K. sayılı dosyasında davacı vekili, “Telefon Abonman Sözleşmesi” gereğince, 0312-323-19-82 nolu telefon hattının kullanılmasından kaynaklanan borcun ödenmemesi nedeniyle davalı ... aleyhine başlatılan takibe itirazın iptali ile davalı aleyhine icra inkar tazminatına hükmedilmesini talep ve dava etmiştir.
Birleşen ... 2. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2010/826 E. - 2010/1311 K. sayılı dosyasında davacı vekili, “Telefon Abonman Sözleşmesi” gereğince, 0312-325-82-33 nolu telefon hattının kullanılmasından kaynaklanan borcun ödenmemesi nedeniyle davalı ... aleyhine başlatılan takibe itirazın iptali ile davalı aleyhine icra inkar tazminatına hükmedilmesini talep ve dava etmiştir.
Birleşen ... 2. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2010/827 E. - 2010/1304 K. sayılı dosyasında davacı vekili, “Telefon Abonman Sözleşmesi” gereğince, 0312-325-82-30 nolu telefon hattının kullanılmasından kaynaklanan borcun ödenmemesi nedeniyle davalı ... aleyhine başlatılan takibe itirazın iptali ile davalı aleyhine icra inkar tazminatına hükmedilmesini talep ve dava etmiştir.
Birleşen ... 2. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2010/828 E. - 2010/1312 K. sayılı dosyasında davacı vekili, “Telefon Abonman Sözleşmesi” gereğince, 0312-325-82-32 nolu telefon hattının kullanılmasından kaynaklanan borcun ödenmemesi nedeniyle davalı ... aleyhine başlatılan takibe itirazın iptali ile davalı aleyhine icra inkar tazminatına hükmedilmesini talep ve dava etmiştir.
Birleşen ... 2. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2010/829 E. - 2010/1225 K. sayılı dosyasında davacı vekili, “Telefon Abonman Sözleşmesi” gereğince, 0312-326-54-71 nolu telefon hattının kullanılmasından kaynaklanan borcun ödenmemesi nedeniyle davalı ... aleyhine başlatılan takibe itirazın iptali ile davalı aleyhine icra inkar tazminatına hükmedilmesini talep ve dava etmiştir.
Asıl davanın davalı vekili, davacının sözleşmeden kaynaklı ödemelerini geciktirdiğini, eksik yatırdığını, bazen hiç yatırmadığını, kontörlü telefonlardan olan borcunu ödemediğini, sözleşmenin feshinden sonra kayıtlar üzerindeki yapılan incelemede, davacının davalıya 9.709,82 TL faturalardan yatırılanlar ve mahsuplaşmalar sonrası bakiye, 42.751,59.-TL ödemelerin gecikmesinden kaynaklanan faizden kaynaklı mahsuplaşmalar sonrası hesaplanan alacak, ve 6.613,68 TL davacının 6 adet kontörlü telefonundan kaynaklı borç olmak üzere toplam 59.075,09 TL borçlu olduğunu belirterek, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Birleşen ... 5. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2010/248 E. - 2010/771 K. sayılı dosyasında davalı vekili, davacının 27/10/2008 tarihinde geçerli ve haklı bir neden yokken bayilik sözleşmesini feshederek, sözleşmenin teminatı olarak davacı şirkete ... Şubesi’nden verdiği 50.000.-TL’lık teminat mektubunu paraya çevirdiği, fesih tarihinden sonra davalıya bildirilen 7.000.-TL borç tutarının da davalı tarafından ödendiğini belirterek, davanın reddini istemiştir.
Birleşen ... 2. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2010/824 E. - 2010/1310 K. sayılı dosyasında davalı vekili, aynı alacağın ... 5. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2010/248 E. sayılı dosyası ile talep edildiğini, davacının mükerrer talepte bulunduğunu belirterek, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Birleşen ... 2. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2010/825 E. - 2010/1226 K. sayılı dosyasında davalı vekili, aynı alacağın ... 5. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2010/248 E. sayılı dosyası ile talep edildiğini, davacının mükerrer talepte bulunduğunu belirterek, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Birleşen ... 2. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2010/826 E. - 2010/1311 K. sayılı dosyasında davalı vekili, aynı alacağın ... 5. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2010/248 E. sayılı dosyası ile talep edildiğini, davacının mükerrer talepte bulunduğunu belirterek, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Birleşen ... 2. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2010/827 E. - 2010/1304 K. sayılı dosyasında davalı vekili, aynı alacağın ... 5. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2010/248 E. sayılı dosyası ile talep edildiğini, davacının mükerrer talepte bulunduğunu belirterek, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Birleşen ... 2. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2010/828 E. - 2010/1312 K. sayılı dosyasında davalı vekili, aynı alacağın ... 5. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2010/248 E. sayılı dosyası ile talep edildiğini, davacının mükerrer talepte bulunduğunu belirterek, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Birleşen ... 2. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2010/829 E. - 2010/1225 K. sayılı dosyasında davalı vekili, aynı alacağın ... 5. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2010/248 E. sayılı dosyası ile talep edildiğini, davacının mükerrer talepte bulunduğunu belirterek, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, yapılan yargılama, toplanan deliller ve benimsenen bilirkişi raporlarına göre, asıl dava yönünden davacı ..."in 01.12.2008 tarihi itibariyle nakte tahvil edilen teminat mektubu nedeniyle 15.451,70 TL fazla ödemesi bulunduğu, davacı vekilinin 30.03.2009 tarihli dilekçesi ıslah dilekçesi olarak benimsenmek suretiyle bu miktar üzerinden davanın kısmen kabulü ile 15.451,70 TL"nin dava tarihinden itibaren değişen oranlarda avans faizi ile birlikte davalı birleşen dosya davacısı Türk ... A.Ş."den tahsili ile davacıya ödenmesine, birleşen ... 5. Asliye Ticaret Mahkemesi"nin 2010/248 E. sayılı dosyasında her ne kadar ... A.Ş. alacak talebinde bulunmuş ise de, iddia edilen alacak nakte tahvil edilen teminat mektubu ile karşılandığından yerinde olmayan alacak isteminin reddine, birleşen ... 2. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2010/824 E, 2010/825 E., 2010/826 E., 2010/827 E., 2010/828 E., 2010/829 E. sayılı davaları yönünden talep ... 5. Asliye Ticaret Mahkemesi"nin 2010/248 E. sayılı dosyası yönünden derdestlik teşkil etmekte ise de, dava H.M.K."nın yürürlüğünden önce açıldığından ve süresinde sunulmuş derdestlik itirazı bulunmadığından mükerrer açılan ve kanıtlanamayan alacak istemleri yönünden söz konusu davaların ayrı ayrı reddine karar verilmiş, hüküm davalı-birleşen dosya davacısı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece hükme esas alınan rapor taraflar arasındaki hukuki ilişkiyi çözümleyecek nitelikte değildir. Taraflar arasındaki sözleşmenin 25., 27. ve 38. maddeleri uyarınca sözleşmenin haklı feshi halinde uğranılan zararlarla birlikte 50.000.-USD cezai şart da talep edilebileceği hüküm altına alınmıştır. Mahkemece öncelikle sözleşmeyi haklı olarak fesheden asıl davada davalı, birleşen dosyalarda davacı haklı fesih nedeniyle sözleşme hükümleri uyarınca talep edebileceği cezai şartla birlikte varsa zararının da tespit ettirilmesi gerekir. Gerek mahkeme gerekçesinde, gerekse bilirkişi raporlarında cezai şartla ilgili bir inceleme yapılmamıştır. Davalının cevap dilekçesinde ve 27/10/2008 tarihli ihtarnamede açıkca 50.000.-USD cezai şart talep ettiği görülmüş olup, bu hususun dikkate alınması gerekir. Bilirkişilerin raporlarında birleşen dosyalardaki alacağa konu faturaların toplam borca dahil edilip edilmediği de rapor içeriğinden anlaşılamamaktadır. Bilirkişi tarafından her bir dosya ile ilgili faturaya konu alacağın tespit edilerek, taraflar arasındaki süregelen tüm ticari ilişki de değerlendirilmek suretiyle tarafların alacak ve borç durumunun tespiti gerekir. Kabule göre asıl davada dava 10.000.-TL üzerinden açılmış olup, usulüne uygun bir ıslah istemi de bulunmadığından HMK m. 26 hükmüne aykırı olarak talep aşımında bulunulması da doğru değildir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde temyiz eden davalı-birleşen dosya davacısına iadesine, 20/12/2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.