Danıştay 8. Daire 2016/7806 Esas 2021/1673 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/7806
Karar No : 2021/1673

Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
Vekili : Av. …

Karşı Taraf (Davacı) : …
Vekili : Av. …

İstemin Özeti : ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

Savunmanın Özeti : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : İstemin reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, … kodlu Kartal-Esentepe Devlet Hastanesi güzergahında minibüsle yolcu taşımacılığı yapan davacı tarafından, güzergahlarının Soğanlık - Yenimahalleye kadar 3,5 km daha uzatılması ve mevcut araçlarla bu hattın ulaşımının sağlanamayacağı nedeniyle raylı sistemden etkilenen atıl hatlardan çekilecek araçlardan 4 tanesinin kura sonucu bu hatta verilmesine ilişkin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Ulaşım Koordinasyon Merkezinin … tarih ve … sayılı kararının, "C81-Kartal-Esentepe-Devlet Hastanesi- Soğanlık Yeni Mahalle" minibüs hattına 4 araç ilave edilmesine ilişkin kısmının iptali istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince; keşif sonrası hazırlanan bilirkişi raporunda; "dava konusu UKOME Kararının Bilimsel temele ve sayısal verilere dayanmadığı, yolculuk talebi başta olmak üzere temel ölçütler ve ulaşım modelinin kullanılmasını gerektiren yaklaşımlardan uzak bulunduğu, Ulaştırma ve Trafik Mühendisliği temel ilkelerine uygun bulunmadığı, kırıcı rekabeti arttırıcı bir düzenleme içerdiğinden trafik düzen ve güvenliğini azaltıcı bir karar olduğu, toplumun tüm kesimleri için net bir Kamu Yararı sağlamayacağı aksine çok daha kapsamlı çıkar çatışmalarının ortaya çıkmasına neden olabileceği," şeklinde görüşlere yer verildiği; raporun hükme esas alınması suretiyle; davacı ve davalı idarenin iddia ve savunmaları ile bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen bilirkişi raporunun birlikte değerlendirilmesinden; uyuşmazlığa konu edilen C81 hattına 4 araç ilave edilmesine dair … tarih ve … sayılı UKOME kararının; bilimsel temele dayanmadan, yolculuk talebi başta olmak üzere her türlü ölçüt ve hesaplamadan uzak olarak alındığı, Ulaştırma ve Trafik Mühendisliği temel ilkelerine aykırı olduğu, rekabeti arttırıcı bir düzenleme içerdiğinden trafik düzen ve güvenliğini azaltıcı bir karar olduğu, dolayısıyla M ve TM seri plakalı ve Hatlı Ticari Minibüs Yönergesi’nin 10. maddesinde belirtilen hususlara uyulmadığı için Yönetmelik ve Uygulama mevzuatı yönünden de sakıncalar içermekle hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiştir.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 7/f maddesinde; "Büyükşehir ulaşım ana planını yapmak veya yaptırmak ve uygulamak; ulaşım ve toplu taşıma hizmetlerini planlamak ve koordinasyonu sağlamak; kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergahlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek, kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek" büyükşehir belediyelerinin yetki ve imtiyazları arasında sayılmıştır.
Yukarıda yer verilen Kanun hükmü ile belediye sınırları içinde durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek, güzergahlarını belirlemek yetkisi Büyükşehir belediyesine verilmiş olup, bu yönde tesis edilen işlemlerin iptali istemiyle açılacak davalarda Kanunla verilen bu yetkinin hukuka, kamu yararına ve hizmet gereklerine uygun kullanılıp kullanılmadığı mahkemelerce denetlenecektir.
Dosyadaki bilgi ve belgelere göre; bahse konu hattı kullanan vatandaşlar ile güzergaha yakın Soğanlık-Yenimahalle bölgelerindeki muhtarlar, Kartal Belediyesi ve esnaf odasının, Kartal-Esentepe hattındaki araç sayısının yetersiz, Soğanlık Bölgesinde ise ulaşım ihtiyacının çok olduğuna ilişkin başvuruları üzerine, davalı idareye bağlı teknik bir ekip tarafından alt yapı ve arazi çalışması yapılması sonrası hazırlanan teknik arazi raporunda; mevcut hatta (C81) 25 araç olduğu, aşırı yolculuk talebi sebebi ile ara duraklardan yolcu alınamadığı, Soğanlıkta araçların sayısının az olduğu, C81 hattının, 3,5 km uzatılarak Soğanlığa kadar uzatılması halinde zaten mevcut hatta bile yetmeyen 25 aracın daha da yetersiz kalacağı, uzatım istenen bölgede hızla gelişen konut alanı olduğu bu sebeple Soğanlık için ya yeni bir hat açılması ya da C81'e ilave yapılması önerilince, dava konusu UKOME kararı ile C81 no'lu hattın güzergahının Soğanlık-Yenimahalle'ye uzatılması ve raylı sistemden etkilenen hatlardan çekilecek 4 aracın da bu hatta ilavesine karar verilmesi üzerine; davacı tarafından, kendi hatlarına ek araç ihtiyacı olmadığı, hattın uzatılması halinde bile en kısa hatlardan olduğu, mevcut araçların yeterli olduğu, bahse konu dört aracın daha aktif hatlara ilavesinin mümkün olduğu iddiasıyla bakılmakta olan dava açılmıştır.
İdare Mahkemesince, C81 minibüs hattına yeni araç ihtiyacının olup-olmadığı, hatta ilave edilen araçların bilimsel-teknik yönden gerekli olup- olmadığının tespiti amacıyla yapılan keşif sonrası hazırlanan bilirkişi raporunda; idarenin raporlarında yolculuk taleplerine ilişkin sayısal verilerin olmadığı, bu sebeple C81'de çalışan araçların yeterliliğinin anlık (keşifteki) gözlemle tespit edilemeyeceği, hattın yoğun nüfuslu bölgelerde olup, sabah-akşam zirve saatlerde trafiğin yoğun olduğu, yeni araç ilavesinin mevcut taşımacılığı etkileyeceği, taşıma kapasitesi düşük ve duraksız olarak her yerden yolcu alan minibüsler sebebi ile uzatılan güzergahta trafik sıkışıklığı olup, rekabet sebebiyle de trafik güvenliğinin azalacağı, genel nüfus artışının (uzatılan yer dahil) kapasite (araç ilavesi) artırımını gerekli kılmadığı, araç sayısı artarsa tıkanıklığın daha da artacağı, yolculuk konforunun düşeceği, minibüslerin daha az yoğun olan yerlerde çalıştırılmasının ulaştırma mühendisliğine daha uygun olduğu belirtilmiş olup; esasen raporda bir yandan hattın yoğun talep olan bir bölgede olduğu ve dolayısıyla ulaşım ihtiyacının bulunduğu belirtilip bir yandan da, idarece sayısal verilerin bildirilmemesi sebebiyle mevcut araçların yeterli olup-olmadığının tespitinin yapılmadığı; dolayısıyla ihtiyaç durumunun anlaşılamadığı belirtilmiş; öte yandan idareye minibüslerin daha az yoğun yerlerde kullanılması önerilmiştir. Bu haliyle raporun, mevcut uyuşmazlığın çözümünde yeterli verileri içermediği görülmüştür.
Olayda; güzergahı da uzatılan dava konusu hatta yolculuk taleplerinin çok olması sebebiyle yeni araç ilavesinin gerekli olduğu, güzergah belirleme ve araç ilave yetkisi kullanılırken salt mağduriyeti giderme amacıyla değil, trafik yükünü gereksiz yere arttıran araçların güzergahlarının değiştirilerek trafiğin rahatlatılmasının yanısıra mevcut ihtiyacın giderilmesinin de amaçlandığı, arazi ve etüt çalışmaları yapılarak ve kamu yararı gözetilerek işlemin tesis edildiği, tesis edilen işlemde hizmetin iyi işlemesinin ve kamu yararının esas alındığı açıktır.
Bu durumda; uyuşmazlığa konu minibüsün hattının uzatılması ve 4 araç ilavesi hususunda gerekli incelemelerin yapıldığı, kurum görüşlerinin alındığı, trafik akışının düzenlenmesi ve taşımacılık ihtiyacının giderilmesinin amaçlandığı, kamu yararı amacı dışında bir amaçla hareket edildiğine dair bir delil bulunmadığı, UKOME kararı ile kamu yararı ve hizmet gereklerinin gözetildiği anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık; aksi gerekçe ile işlemi iptal eden Mahkeme kararında ise hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle; ... İdare Mahkemisinin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 18/03/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.