MAHKEMESİ :ASLİYE ... MAHKEMESİ
.

Taraflar arasında görülen alacak davasının yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Y A R G I T A Y K A R A R I

Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Davacı vekili dava dilekçesinde; Türkiye’nin Sosyal ve Kültürel Tarihi Projesi, Başlangıçtan Günümüze Türk Dünyası Tarihi projesi ile Yurt Dışındaki Tarihi Türk Eserlerinin Tespiti projelerinde görevli olarak çalışmış olan davalıya ....000 katsayı uygulanması gerekirken ....000-....000 katsayı uygulaması yapılarak toplam ....548,85 TL. fazla huzur hakkı ödemesi yapıldığının ....... ... Kurumu Denetleme Kurulu Başkanlığının 28/07/2009 tarih ve ... sayılı İnceleme ve Araştırma Raporu ile tespit edildiğini belirterek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile davalıya yapılan ....548,85 TL. fazla ödemenin 09/.../2009 tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde; müvekkilin oluşturulan kurul içinde özverili olarak çalışmalar yürüttüğünü, müvekkiline yapılan ödemelerin toplantı başına verilen huzur hakkı olmadığını, hizmet alımı karşılığı aylık ücret olduğunu, bu nedenle ....000 katsayı uygulanamayacağını ve ....000-....000 katsayı uygulamasının gerekeceğini, ödemelerin bir kısmının izinli olduğu döneme rastlaması iddiasının mesnetsiz olduğunu, projelerin ....... tarafından desteklendiğini, Sayıştay’ca yapılan denetlemelerde aykırılığa rastlanmadığını, zaman aşımı süresinin de dolduğunu belirterek davanın reddine karar verilmesini savunmuştur.
Mahkemece, benimsenen bilirkişi raporları doğrultusunda, davalıya görev aldığı projeler kapsamında yapılan ödemelerin, proje yürütme kurulu üyesi olarak telif ücreti kapsamında yapılan idari tasarruf niteliğinde ödemeler olduğu, davacının ücret farkını talep edemeyeceğini, proje finansının ...... tarafından karşılanmış olduğu, bu ödemelerin yapılmasına ilişkin davalının hileli davranış ve hatalı beyanının bulunmadığını, ... İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulu"nun 27.01.1973 tarih 1972/... E, 1973/... sayılı ilamının idari tasarruf niteliğindeki tüm yapılmış olan ödemeleri kapsamakta bulunduğunu, davacının fazla ödemenin istirdatını talep edemeyeceği gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
.
İdari işlemler maddi mahiyetlerine göre “şart işlemler” ve “subjektif işlemler” diye ikiye ayrılmaktadır. Şart işlemler veya durum işlemler (actes-condition), bir kişiyi veya bir şeyi ... kurallarınca önceden tespit edilmiş bulunan, genel, objektif ve kişilik dışı bir hukuki statüye (duruma) sokan veya böyle bir statüden çıkaran işlemlerdir. Şart işlemde işlemin içeriği, statüsel niteliktedir, yani önceden kişilik dışı ve objektif olarak belirlendiğinden yaratılan hukuki durum, o durum içine sokulacak herkes için geçerlidir. Şart işlemlerin en bilinen örneği memur atama işlemidir. Şart işlemler lehine oldukları kişilere subjektif haklar bahşetmezler, bu haller onların şahsına verilmiş haklar değil, bulundukları statüden kaynaklanan haklardır.
“Subjektif işlemler (actes subjectifs)” ise, bireysel hukuki durumlar doğuran ya da bireysel hukuki durumlarda değişiklik yaratan işlemlerdir.
İdarenin parasal ödeme kararları (decisions pecuniaires), hak yaratıcı işlemler (şart tasarruf işlemleri) niteliğinde değildir. İdarenin para ödeme kararları kanunla öngörülen şartların gerçekleşmesi durumunda, hak sahibi haline gelmiş kişilere belli bir paranın ödenmesi kararı niteliğindedir. İdarenin aldığı ödeme kararı “tespit edici” niteliktedir, hak yaratıcı işlem değildir. Bu işlemlere konu olan hak, bu kararların alınmasıyla değil, kanunun öngördüğü koşulların gerçekleşmesi ile ortaya çıkar. Söz konusu kararlar ortaya çıkmış hakkı tespit ederler. Dolayısı ile ödeme kararlarında bir hata olmuş veya bir hukuka aykırılık yapılmış ise (hak etmediği halde ödeme yapılmış ise) bu karar iptal edilebilir veya geri alınabilir. Bu ödeme kararlarına ilişkin memur maaşları, lojman tazminatı, teşvik pirimleri ödenmesi v.s. girmektedir .............Cilt ... 2003).
Mahkemenin dayandığı İ.B.K ile çözümlenen husus; hatalı intibak veya hatalı terfi işlemi gibi bir şart tasarrufun sonradan idare tarafından geri alınması halinde, daha önce bu şart tasarrufa dayanılarak memura yapılmış olan fazla ödemenin nedensiz zenginleşme hükümleri uyarınca geri istenmesinin idare hukuku ilkelerine göre mümkün olup olmadığına ilişkindir.
Dava konusu alacağın konusu, idarenin davalıya sehven uygulanan katsayılar nedeniyle fazladan yapılan huzur hakkı ödemesinin iadesi talebine ilişkindir.
Yukarıda açıklandığı gibi dava konusu fazla ödemenin idarenin bir şart tasarrufuna dayanmadığı, salt hatalı ödemeden kaynaklandığı anlaşılmaktadır.
Kaldı ki HGK.nun 05.....1984 tarih 387-997 sayılı kararı ile İ.B.K.nın idare tarafından yapılan bütün ödemelere uygulanması halinde, idarenin haksız iktisap kurallarından hiçbir zaman yararlanamaması ve memurların yapmış oldukları bütün hatalı ödemelerin idare tarafından gerek ödeme yapılan kişilerden, gerekse ödemeyi yapandan geri alınamaması gibi bir sonuç doğuracağı ve bununda idareyi işlemez duruma getireceği gerekçesi ile savunulamayacağı kabul edilmiştir.
Bu durumda, dava konusu hatalı ödemenin TBK"nun 77-82 (BK"nun 61-66) maddelerinde yer alan sebepsiz zenginleşme kuralları çerçevesinde istenebileceği gözetilerek hasıl olacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçe ile davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiş, bu husus hükmün bozulmasını gerektirmiştir.
Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, ........2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
.