21. Hukuk Dairesi 2011/13476 E. , 2013/4689 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
Davacı murisinin, 01/11/1997-01/04/1998 ile 15/04/1999-07/07/2000 tarihleri arasında zorunlu Bağ-Kur sigortalısı olduğunun ve 01/07/2004 tarihinden itibaren ölüm aylığı bağlanması gerektiğinin tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
K A R A R
Dava; davacı murisi ... 1.11.1997-1.4.1998 tarihleri arasında ve birleşen dava ile de 15.4.1999-7.7.2000 tarihleri arasında Esnaf Bağ-Kur sigortalısı olduğunun tespiti ile ölüm aylığına hak kazandığınnı tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece; 1.11.1997-1.4.1998 tarihleri arasındaki istem yönünden davanın reddine, birleşen dava yönünden ise davanın kabulü ile davacı murisinin 15.4.1999-7.7.2000 tarihleri arasında 1479 sayılı Yasaya tabi sigortalılğının tespitine karar verilmişse de bu sonuç usul ve yasaya ulgun değildir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davacı murisinin Limited Şirket ortaklığı nedeniyle 13.2.2001 tarihi itibariyle Esnaf Bağ-kur sigortalısı olarak tesçil edildiği bu sigortalılığının ölüm tarihi olan 13.6.2004 tarihine kadar devam ettiği askerlik borçlanmasının ödenmesi halinde toplam hizmet süresinin 4 yıl 9 al 29 gün olduğu davacının 13.10.2008 tarihli ölüm aylığı bağlanmasına ilişkin talebinin davalıkurum tarafından 3.11.2008 tarihli yazı ile 5 yıllık hizmet süresinin tamamlanamaması nedeniyle reddedildiği ;Muris ... Lojistik İnşaat Limited şirketindeki ortaklığı nedeniyle 13.2.2001 tarihinde vergiye kayıtlı olduğu ve bu kaydının ölüm tarihi olan 13.6.2004 tarihine kadar devam ettiği yine bu döneme ilişkin oda kaydının bulunduğu ,13.2.2001 tarihinden önceki döneme ilişkin vergi ,esnaf sicil ve oda kaydının bulunmadığı yine bu tarihten önce davacı murisinin kayıt ve tescil için müracaatının bulunmadığı anlaşılmaktadır.
01.04.1972 tarihinde yürürlüğe giren 1479 sayılı Yasa"nın 24. maddesinde zorunlu Bağ-Kur sigortalılığı için esnaf sicili veya kanunla kurulu meslek kuruluşu kaydı aranırken 04.05.1979 tarihinde yürürlüğe giren 2229 sayılı Yasa ile 1479 sayılı Yasa’nın 24. maddesinin öngördüğü meslek kuruluşlarına kayıtlı olma koşulu kaldırılmış sadece yasanın temel ilkesi olan kendi ad ve hesabına çalışma koşulu getirilmiş, 20.04.1982 tarihinde yürürlüğe giren 2654 sayılı Yasa ile 1479 sayılı Yasa"nın 24. maddesi değiştirilerek zorunlu Bağ-Kur sigortalılığı için gelir vergisi mükellefi olması şartı getirilmiş ancak gelir
vergisinden muaf olanlar için meslek kuruluşuna kayıtlı olma yeterli görülmüş, 22.03.1985 tarihinde yürürlüğe giren 3165 sayılı Yasa ile 24. madde değiştirilerek zorunlu Bağ-Kur sigortalılığı için vergi kaydı veya esnaf sicil kaydı veya oda kaydının bulunması yeterli görülmüş, 02.08.2003 tarihinde yürürlüğe giren 4956 sayılı Yasa ile 24. madde değiştirilerek zorunlu Bağ-Kur sigortalılığı için gelir vergisi mükellefi olma şartı getirilmiş ancak gelir vergisinden muaf olanlar için esnaf sicil kaydı ve oda kaydının bir arada bulunması yeterli görülmüştür.
Hizmet akdi ile bir işverene bağlı olarak çalışan 506 sayılı Kanuna tabi sigortalıların primleri işverence karşılandığından söz konusu Kanunun 79. maddesinde sigotalılara işverene karşı hizmet tespiti davası açarak bildirim dışı çalışmaların tespitini sağlama imkanı tanınmıştır. 1479 sayılı Kanuna tabi Bağ-Kur sigortalılarının bir işvereni olmadığı ve kendi sigorta primlerini bizzat kendileri Kuruma yatırmakla yükümlü oldukları için 506 sayılı Kanundan farklı olarak 1479 sayılı Kanunda sigortalının hizmet tespiti davası açmasına imkan tanınmamış olmakla birlikte sigortalılığa esas vergi kaydının bulunduğu geçmiş sürelere kanun koyucu çıkardığı kanunlarla zaman zaman bir hak tanıyarak bu sürelerin sigortalılık süresi olarak değerlendirilmesi imkanını getirmiştir.
Somut olayda davacı murisi ... limited şirket ortaklığı sebebiyle 13.2.2001 tarihi itibariyle oluşturulan vergi kaydı öncesine ilişkin vergi ,oda ve esnaf sicil kayıtlarının bulunmadığı dolayısıyla davacı murisinin ihtilaflı dönem olan 1.11.1997-12.2.2001 tarihleri arasında 1479 sayılı yasanın öngördüğü şekilde sigortalılık niteliği taşımadığı açıkça ortadadır. Muris adına ... Büyükşehir belediyesine ait işyerinin kiralanmasına ilişkin 15.4.1999 -31.12.1999 dönemlerini kapsayan kira sözleşmesi yine muris adına düzenlenen 23.11.1998 tarihli İzmit Büyükşehir belediyesine ait vergi makbuzu bu nitelikte sayılan belgelerden değildir.Bu nedenlerle mahkemece davanın reddine karar vermek gerekirken, yazılı şekilde davanın kabulüne karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurum"un bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 14/03/2013 gününde oybirliğiyle karar verildi.