Danıştay 5. Daire 2019/5878 Esas 2021/748 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
BEŞİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/5878
Karar No : 2021/748

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Valiliği
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Dava, 667 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararname kapsamında kapatılan … Anadolu Lisesi'nin bağlı bulunduğu … Özel Eğitim Tic. Ve San. A.Ş.' nin mülkiyetinde iken 13.04.2016 tarihinde davacıya satılarak devredilen Samsun ili, İlkadım ilçesi, … mahallesi, … ada … parsel sayılı taşınmazın devrinin 675 sayılı KHK'nın 12. maddesi kapsamında muvazaalı kabul edilerek Hazine adına tesciline ilişkin işlemin, yeniden değerlendirilerek önceki tespitin geri alınması ve taşınmazın davacıya iadesi yönündeki 22.12.2017 tarihli dilekçeyle yapılan başvurunun reddine dair Samsun Valiliği Defterdarlık KHK İşlemleri İl Bürosu'nun … tarih ve … sayılı işleminin iptaline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında; davacı tarafından davaya konu taşınmazın devrinin muvazaalı olmadığı, taşınmazla ilgili herhangi bir tasarruf işleminde bulunulmaması yönünde Samsun Valiliği Defterdarlık KHK İşlemleri İl Bürosuna yapılan 23.10.2017 tarihli başvurunun … tarih ve … sayılı işlem ile reddedilerek 30.10.2017 tarihinde davacıya tebliğ edildiği, başvuru sonucuna göre 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 11. maddesinde belirtilen süreye ilişkin esaslar göz önünde bulundurularak dava açılması gerekirken, sona ermiş bulunan dava açma süresini yeniden canlandırmayacağı açık olan 22.12.2017 tarihli başvurunun davalı idarece reddi üzerine 09.03.2018 tarihinde açılan davanın süre aşımı nedeniyle esasının incelenmesine olanak bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle davanın süre aşımı nedeniyle reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Davacının istinaf başvurusunda bulunması üzerine … Bölge İdare Mahkemesi …İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; dava konusu taşınmazın devrinin muvazaalı bir devir olduğu kabul edilerek hazine adına tesciline karar verildiği, 23.10.2017 tarihli başvurunun reddine ilişkin 26.10.2017 tarihli işlemin tebliğ alındığı 30.10.2017 tarihinde davacı tarafından öğrenildiği, bu tarihten itibaren işlemeye başlamış olan dava açma süresinin 22.12.2017 tarihinde (53. gün) durduğu, ret işleminin dava dilekçesinde öğrenme tarihi olarak gösterildiği 7.2.2018 tarihinden itibaren kaldığı yerden işlemeye devam eden dava açma süresinin geçirilmesinden çok sonra 9.3.2018 tarihinde açılan davanın süre aşımı nedeniyle esasının incelenmesine imkan bulunmadığı anlaşıldığından, davayı süre aşımı nedeniyle reddeden istinafa konu İdare Mahkemesi kararının bu gerekçeyle reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, 23/10/2017 tarihinde Samsun Valiliği Defterdarlık KHK İşlemleri İl Bürosuna yapılan başvuruda, dava konusu taşınmazla ilgili herhangi bir tasarruf yapılmamasının talep edildiği, davalı idarenin 26/10/2017 tarihli yazısı ile taşınmazın Hazine adına re'sen tescil edildiği bildirilerek davacının talebinin reddedildiği, bunun üzerine 22/10/2017 tarihinde davacı tarafından Samsun Valiliği Defterdarlık KHK İşlemleri İl Bürosuna yapılan başvuruda konunun yeniden incelenip geri alınmak suretiyle ilgili taşınmazın iadesinin talep edildiği, davalı idarenin 07/02/2018 tarihli cevabi yazısında davacının talebinin reddedildiği, 07/02/2018 tarihli ret işlemine karşı 60 günlük dava açma süresi içerisinde 09/03/2018 tarihinde dava açıldığı, 2577 sayılı Kanun'un 11. Maddesi kapsamında yapılmış bir idari başvurunun bulunmadığı, Olağanüstü Hal Kanun Hükmünde Kararnameleri Uyarınca Kapatılan Kurum ve Kuruluşlar Hakkında Yapılacak İş ve İşlemlere İlişkin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında 2016/1 Sıra Nolu Genelgenin ilgili maddelerine dayalı olarak yapılmış müstakil bir başvurunun söz konusu olduğu, dava açma süresinin geçmediği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile usul ve yasaya aykırı olan Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Beşinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY : 667 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararname ile kapatılan …. Anadolu Lisesi'nin bağlı bulunduğu …Özel Eğitim Tic. ve San. A.Ş.'nin mülkiyetinde iken 13/04/2016 tarihinde davacıya satış yoluyla devredilen Samsun ili, İlkadım ilçesi, … mahallesinde kain …ada … parsel sayılı taşınmazın satışının muvazaa yönünden incelenmesi amacıyla yapılan denetim sonucunda düzenlenen … tarih ve … sayılı raporda, taşınmazın 01/01/2014 tarihinden sonraki bir tarihte (13/04/2016) ve rayiç bedelinin oldukça altında bir bedelle satışının yapıldığı, davacı hakkında FETÖ/PDY kapsamında … Sulh Ceza Mahkemesinin … D.İş sayılı dosyası ile 11/08/2016 tarihinde tutuklama kararı verildiği, 675 sayılı KHK'nın 12. maddesi gereğince devir işleminin muvazaalı olduğu ve aynı madde gereğince taşınmazın Hazine adına tüm kısıtlama ve taşınmaz yükünden ari olarak tescili gerektiği tespitine yer verildiği, Samsun Valiliği Defterdarlık KHK İşlemleri İl Bürosu tarafından anılan rapor doğrultusunda taşınmazın … tarih ve … sayılı kararla Hazine adına tesciline karar verildiği, 20/10/2017 tarihinde de taşınmazın hazine adına tescil edildiği anlaşılmıştır.
Davacı tarafından (kendisine vekaleten …) davaya konu taşınmazın devrinin muvazaalı olmadığı ve taşınmazla ilgili herhangi bir tasarruf işleminde bulunulmaması yönünde Samsun Valiliği Defterdarlık KHK İşlemleri İl Bürosuna yapılan 23/10/2017 tarihinde yapılan başvurunun, … tarih ve … sayılı işlem ile reddedildiği ve anılan işlemin 30/10/2017 tarihinde davacıya tebliğ edildiği, davacının (kendisine vekaleten …) bu defa taşınmazın muvazaalı devir kapsamında bulunmadığı ve iadesi istemiyle 22/12/2017 tarihinde Samsun Valiliği Defterdarlık KHK İşlemleri İl Bürosuna yaptığı başvurunun … tarih ve … sayılı işlemle reddedildiği anlaşılmaktadır.
Bunun üzerine temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 7. maddesi, dava açma süresinin özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde idare mahkemelerinde altmış gün olduğu, bu sürelerin, idari uyuşmazlıklarda, yazılı bildirimin yapıldığı tarihi izleyen günden başlayacağını düzenlenmiştir. Aynı Kanun'un 10. maddesinde; ilgililerin haklarında idari davaya konu olabilecek bir işlem veya eylemin yapılması için idari makamlara başvurabilecekleri, altmış gün içinde cevap verilmezse isteğin reddedilmiş sayılacağı, ilgililerin altmış günün bittiği tarihten itibaren dava açma süresi içinde, konusuna göre Danıştay'a, İdare ve Vergi Mahkemeleri'ne dava açabilecekleri, altmış günlük süre içinde idarece verilen cevap kesin değilse ilgilinin bu cevabı, isteminin reddi sayarak dava açabileceği gibi, kesin cevabı da bekleyebileceği, bu takdirde dava açma süresinin işlemeyeceği, ancak, bekleme süresinin başvuru tarihinden itibaren altı ayı geçemeyeceği, dava açılmaması veya davanın süreden reddi hallerinde, altmış günlük sürenin bitmesinden sonra yetkili idari makamlarca cevap verilirse, cevabın tebliğinden itibaren altmış gün içinde dava açabilecekleri kuralına yer verilmiş, 11. maddesinde de; ilgililer tarafından idari dava açılmadan önce idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılmasının üst makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan idari dava açma süresi içinde istenebileceği, bu başvurunun idari dava açma süresini durduracağı, altmış gün içinde bir cevap verilmezse isteğin reddedilmiş sayılacağı, isteğin reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması halinde dava açma süresinin yeniden işlemeye başlayacağı ve başvuru tarihine kadar geçmiş sürenin de hesaba katılacağı kuralı getirilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
2935 sayılı Olağanüstü Hal Kanununun 4. maddesi uyarınca Bakanlar Kurulunca 03/10/2016 tarihinde kararlaştırılan 675 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname 29/10/2016 tarihli ve 29872 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe konulmuş ve "Muvazaalı devir işlemleri" başlıklı 12. maddesinde; " 20/7/2016 tarihli ve 2016/9064 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla ülke genelinde ilan edilen olağanüstü hal kapsamında yürürlüğe konulan kanun hükmünde kararnameler gereğince kapatılan özel öğretim kurum ve kuruluşları ile özel öğrenci yurtları ve pansiyonlarının faaliyetlerinin sürdürüldüğü dönemde üzerlerinde bulundukları, mülkiyeti kapatılanların sahibi gerçek veya tüzel kişilere ait taşınmazlardan 1/1/2014 tarihi ila bahse konu yerlerin kapatılma tarihleri arasında üçüncü kişilere devri yapılmış olan ve üzerinde kapatılanlar tarafından aynı faaliyete kapatılma tarihi itibarıyla devam edilen taşınmazların devir işlemleri muvazaalı kabul edilir ve tapuda ilgisine göre Hazine veya Vakıflar Genel Müdürlüğü adına her türlü kısıtlama ve taşınmaz yükünden ari olarak resen tescil edilir." şeklinde düzenleme yapılmıştır. Bu Kanun Hükmünde Kararname, 08/03/2018 tarih ve 30354 (mükerrer) sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 7082 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanun ile kanunlaştığından ve dava açma süresinin de bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren hesaplanması gerektiğinden, davacının 675 sayılı KHK'nın kanunlaştığı 08/03/2018 tarihi itibarıyla başvuru yapabilir hale geldiği sonucuna varılmıştır.
Bu durumda, 675 sayılı KHK ile kapatılan … Anadolu Lisesi'nin bağlı bulunduğu … Özel Eğitim Tic. ve San. A.Ş.'nin mülkiyetinde iken davacıya satılarak devredilen taşınmazın muvazaalı devir işlemi sayılarak Hazine adına tescili işlemi hakkında davacı tarafından yapılan 22/12/2017 tarihli başvuru, 2577 sayılı Kanun'un 10. maddesi kapsamında bulunduğundan, bu başvurunun 07/02/2018 tarihinde reddi üzerine 09/03/2018 tarihinde altmış günlük yasal süresi içinde açılmış olan davada süre aşımından söz edilmesi hukuken olanaklı görülmediğinden, işin esasına girilerek karar verilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, davanın süre aşımı nedeniyle reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun gerekçeli reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdare Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun’un 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle süre aşımı nedeniyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun gerekçeli reddi yolundaki temyize konu …Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın …Bölge Mahkemesi …İdare Dava Dairesine gönderilmesine, 22/03/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.