Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2021/3480 Esas 2022/3144 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Kadastro Mahkemesi

Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiş olup, hükmün davacılar ... ve ... vekili ile davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; dosya incelendi, gereği düşünüldü:
K A R A R
Kadastro sırasında, ... Köyü çalışma alanında bulunan 111 ada 31, 33, 35, 36, 38, 39, 40, 48 parsel sayılı taşınmazlardan 31, 33, 35, 38, 39, 40 parsel sayılı taşınmazlarda zilyetleri lehine zilyetlikle kazanım koşullarının oluşmaması, 36 ve 48 parsel sayılı taşınmazlar ise tarım alanına dönüştürülmesi ve ekonomik yarar sağlaması mümkün yerlerden olup kimsenin mülkiyet iddiasında bulunmaması nedeniyle Hazine adına tespit edilmiştir. Davacı ... 31, 33, 35, 38, 39, 40 parseller yönünden tapu, vergi kaydı, irsen intikal, taksim ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanarak, birleşen dosyada ise davacılar ... ve ... 36 ve 48 parseller yönünden irsen intikal, taksim, tapu,vergi kaydı ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanarak dava açmıştır. Yargılama sırasında ..., hibe ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanarak adına tescili istemiyle 39 ve 40 parseller yönünden davaya katılmış, ... Köyü Tüzel Kişiliği ise mahkeme tarafından re'sen davaya dahil edilmiştir.
Mahkemenin verdiği önceki karar Yargıtay tarafından kısa karar ile gerekçeli karar arasında çelişki bulunduğu hususuna değinilerek bozulmuş olup; Mahkemece bozma kararına uyulduktan sonra yapılan yargılama neticesinde, davanın kısmen kabulüne, çekişmeli 111 ada 31, 33, 35, 38 parsel sayılı taşınmazların ... adına, 39 ve 40 parsel zayılı taşınmazların ... adına, 36 ve 48 parsel sayılı taşınmazların Hazine adına tespitine karar verilmiş, hüküm davacılar ... ve ... tarafından 36 ve 48 parsele ilişkin olarak, Hazine vekili tarafından 31, 33, 35, 38, 39 ve 40 parsellere ilişkin olarak temyiz edilmiştir.
1. Davacıların 36 ve 48 parsele yönelen temyiz itirazlarının incelenmesinde; davacıların bozmadan önce müdahil ... lehine verilen hükmü temyiz etmemiş, bozma sonrası ise 36 ve 48 parsellerin Hazine adına tesciline karar verilmiş ve karar davacılar tarafından temyiz edilmiştir. Davacılar tarafından bozmadan önce verilen hükmün temyiz edilmemesi nedeniyle adı geçenler yönünden kesinleşmiş olup, son kararla da adı geçenlerin aleyhine yeni bir hukuki durum yaratılmamış olması karşısında, kesinleşen hükmün temyizinde hukuki yarar bulunmadığından temyiz taleplerinin redddi ile bu parseller yönünden hükmün onanmasına karar verilmiştir.
2. Davalı Hazine vekilinin temyiz itirazlarının incelenmesinde; birleşen dosya davacısı ... mülkyet iddiasını 1961 tarihli Cilt no: 140, Sayfa: 60, sıra No: 1'de kayıtlı tapu kaydı ile 1937 tarihli ve 51 tahrir numaralı vergi kaydı ile intikal, kazandırıcı zamanaşımı sebebiyle zilyetlik ve taksime dayandırmıştır. Mahkemece ... tarafından 31, 34, 37, 41 parsel sayılı taşınmazlara ilişkin olarak aynı hukuki sebepler ve aynı tapu kaydına dayalı olarak 1992/16 Esas sayılı dosyada yapılan yargılama sonunda kazandırıcı zamanaşımı nedeniyle zilyetlik, ırsen intikal ve taksim hususları araştırılarak davacı ... lehine verilen kararın Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesinin ilamı ile onanmış olması nedeniyle diğer deliller yönünden dosya kapsamında araştırma yapılmaksızın ve gerekçede yer verilmeksizin davanın kısmen kabulüne karar verilmiş ise de yapılan araştırma, inceleme ve uygulama hüküm vermeye yeterli bulunmamaktadır.
Davacıların kazandırıcı zamanaşımı ile zilyetlik sebebiyle mülkiyet iddialarına ilişkin yapılan araştırmada, zirai bilirkişi raporunda tespit tarihinden önceki yıllara ait hava fotoğrafları incelenmiş ise de raporda taşınmazların bitki örtüsünün kullanım nedeniyle yıllara göre değişip değişmediği konusunda inceleme yapılmış ve tarım arazisi olduğu belirtilmekle yetinilmiştir. Bununla birlikte dava konusu 48 parselin kuzeyinde bulunan 51 parsel mera parseli olarak sınırlandırılmış ve kesinleşmiştir. Bununla birlikte 31, 35, 33, 39, 40 parsellerin kadastro tespit tutanaklarının edinme sütununda taşınmazların hali arazi iken tarım arazisine dönüştürüldükleri belirtilmiş olması karşısında Mahkemece, bilirkişilerden taşınmazların niteliği ve üzerindeki zilyetliğin başlangıç ve sürdürülüş biçiminin kesin olarak belirlenmesini sağlayan hava fotoğrafları değerlendirilerek zilyetlik ve imar ihya araştırması amacıyla her parsel yönünden ayrıntılı rapor alınmalı, taşınmazların nitelikleri de kesin olarak belirlenmelidir. Davacı ...’nın dayanak tapu ve vergi kayıtları da keşif sırasında mahalli bilirkişlerden sorularak komşu parsel tutanakları ve varsa tapu kayıtları da dikkate alınmak suretiyle uygulanarak hüküm kurulması gerekirken eksik araştırma ve inceleme ile hüküm kurulması doğru olmamıştır.
Hal böyle olunca; doğru sonuca ulaşılabilmesi için Mahkemece öncelikle, çekişmeli taşınmazlara ait temin edilebilen en eski ve yeni tarihli ortofoto ve uydu fotoğrafları ile Harita Genel Müdürlüğü web sitesinin harita sorgulama sayfasına girilerek, taşınmazların bulunduğu köyü/mahalleyi kapsayacak şekilde hangi yıllara ait hava fotoğrafı bulunduğu araştırılıp belirlenmek ve (denetimin sağlanması bakımından) ilgi sayfanın çıktısı dosya içerisine konulmak suretiyle buradan elde edilen verilere göre tespit tarihi olan 2009 yılından 20-25 yıl öncesine (bulunmadığı takdirde bu tarihlere en yakın tarihlere) ait farklı dönemlerde çekilmiş üç adet stereoskopik hava fotoğrafı tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Müdürlüğü'nden getirtilerek dosya arasına konulmalı, dava konusu taşınmazlara komşu taşınmazların kadastro tutanakları ve varsa dayanakları olan kayıt ve belgeler, celbedilerek dosya keşfe hazır hale getirilmeli, bundan sonra mahallinde elverdiğince yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan aynı mahalleden/köyden ve komşu mahalleler/köyler halkından ayrı ayrı seçilecek üçer kişilik mahalli bilirkişi kurulu ve taraf tanıkları ile üç kişilik uzman ziraat mühendisi bilirkişi kurulu, jeodezi ve fotogrametri mühendisi ve fen bilirkişisinin katılımıyla yeniden keşif yapılmalı ve keşif sırasında dinlenilecek mahalli bilirkişi ve tanıklardan, taşınmazların geçmişte ne durumda bulundukları, kime ait oldukları, kimden nasıl intikal ettikleri, kim tarafından, ne zamandan beri ve ne suretle kullanıldıkları, taşınmazların öncesinin geleneksel biçimde kullanılan mera, yaylak veya kışlak olup olmadığı, devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerden olmaları halinde, imar-ihyaya konu edilip edilmedikleri, imar-ihyaya konu edilmiş iseler ihyanın hangi tarihte tamamlandığı hususlarında maddi olaylara dayalı ayrıntılı bilgi alınmalı, yerel bilirkişi ve tanık sözleri komşu parsel tutanakları ve dayanakları ile denetlenmeli, beyanlar arasındaki çelişkiler gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle giderilmeye çalışılmalı; çekişmeli taşınmazların niteliklerine ve fiili durumlarına ilişkin mahkeme hakiminin gözlemi keşif tutanağına aynen yansıtılmalı; ziraat mühendislerinden oluşan bilirkişi kurulundan, komşu parsellerle karşılaştırmalı biçimde çekişmeli taşınmazların toprak yapısını, eğimini, bitki desenini ve diğer yönlerden komşu mera parselinden nasıl ayrıldığını, aralarında ayırıcı unsur bulunup bulunmadığını açıklayıp, tarımsal niteliklerini belirten, taşınmazlar üzerinde bir zilyetlik mevcut ise zilyetliğin şeklini ve süresini, zilyetliğe ara verilip verilmediğini irdeleyen ve taşınmazların değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ile (özellikle çekişmeli taşınmazların, sınırındaki mera parseli ile sınırını gösterir) desteklenmiş, bilimsel esaslara ve somut verilere dayalı ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişiden yukarıda belirtilen tarihlerde çekilmiş hava fotoğrafları üzerinde uygulama yaptırılarak, taşınmazların önceki ve şimdiki niteliklerini, mera vasfında olup olmadıklarını, sınırlarında bulunan mera parselinden nasıl ayrıldıklarını, aralarında ayırıcı unsur bulunup bulunmadığını, devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olmaları halinde imar-ihyaya konu edilip edilmediklerini, edilmişlerse imar-ihyalarının hangi tarihte tamamlandığını ve üzerlerindeki zilyetliğin hangi tasarruflarla sürdürüldüğünü belirtir ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; fen bilirkişisine, keşif ve uygulamayı denetlemeye elverişli, ayrıntılı rapor ve harita düzenlettirilmeli ve bundan sonra toplanan ve toplanacak deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir hüküm kurulmalıdır. Mahkemece bu yönler göz ardı edilerek, eksik incelemeyle yazılı olduğu şekilde hüküm kurulması isabetsiz olup, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde görüldüğünden kabulüyle hükmün bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davacı ... ve ...’nın temyiz itirazlarının reddi ile 36 ve 48 parsellere ilişkin hükmün ONANMASINA, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı Hazine vekilinin temyiz itirazları yerinde görüldüğünden kabulüyle hükmün 6100 sayılı HMK'nin geçici 3.maddesi yollaması ile 1086 sayılı HUMK'un 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA, taraflarca HUMK'un 440/I maddesi gereğince Yargıtay ilamının tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine,
44,40 TL peşin harcın onama harcına mahsubu ile kalan 36,30 TL'nin temyiz edenden alınmasına 31.03.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.