Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2021/8600 Esas 2022/3210 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Tescil

Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş olup hükmün davalılar ..., ... ve Hazine vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, dosya incelendi, gereği düşünüldü.

K A R A R

Davacı ..., satın alma ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanarak ... Köyü çalışma alanında bulunan ve kadastro sırasında tespit harici bırakılan taşınmaz hakkında tescil istemiyle dava açmıştır.
Mahkemece yapılan yargılama sonunda; davanın kabulü ile 21.01.2014 tarihli fen bilirkişi raporunda (B) harfi ile gösterilen 8.767,27 metrekare ve (A) harfi ile gösterilen 23.658,22 metrekare yüzölçümündeki taşınmazların davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiş; hüküm, davalı Hazine ve ihbar olunan Çine Belediyesi tarafından temyiz edilmiş, ... (Kapatılan) 20. Hukuk Dairesinin 30.03.2017 tarihli ve 2015/13541 Esas, 2017/2648 Karar sayılı kararı ile ''6360 sayılı Kanun'un gereğince davalı ... Köyünün bağlı bulunduğu Çine İlçe Belediye Başkanlığı ve ilgili Büyükşehir Belediye Başkanlığının davaya katılımı sağlanarak taraf teşkili sağlandıktan sonra, davanın esası hakkında bir karar verilmesi'' gereğine değinilerek bozulmuştur.
Mahkemece bozma kararına uyulduktan sonra yapılan yargılama neticesinde; davanın kabulü ile 20.01.2014 tarihli fen bilirkişi raporunda (B) harfi ile gösterilen 8.767,27 metrekare ve (A) harfi ile gösterilen 23.658,22 metrekare yüzölçümündeki taşınmazların davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiş; hüküm, davalılar ... vekili, ... vekili ve Hazine vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece, dava konusu taşınmazın köy boşluğu iken 1972 yılında ihale sonucu satın alan ... ...'ın zilyet ve tasarrufu altındayken, 24.02.2000 tarihli zilyetlik devri ve satış sözleşmesi ile davacı ...'a satıp zilyetliğini devrettiği, malik ile sonraki malik davacının zilyetlik süresinin dava tarihi itibariyle yaklaşık 40 yıl olduğu dikkate alınarak kazandırıcı zaman aşımı şartlarının davacı ... lehine oluştuğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiş ise de yapılan araştırma ve inceleme yeterli değildir. Şöyle ki; teknik bilirkişi raporlarında, davaya konu taşınmazın 1952 yılında 5602 sayılı Tapulama Kanunu'na göre tescil dışı alan olarak bırakıldığı, dava konusu alanın çalılık ve taşlık olduğu ziraat uzmanı bilirkişiden alınan ilk raporda taşınmazın üçüncü sınıf tarım alanı olduğu üzerinde zeytin ağaçlarının bulunduğunun belirtilmiş, ikinci kez yapılan keşif sonrası alınan ziraat bilirkişi raporunda taşınmaz üzerindeki ağaçların 10-15 yaşlarında olduğu zilyetliğinin ise en fazla 15 yıl olduğu belirtilmiş ancak Mahkemece ağaçların yaşı ve aşılı olup olmadıkları aşı yaşları araştırılmamış raporlar arasındaki çelişkiler giderilmemiş, taşınmaza ilişkin fotometrik ve fotogrametrik paftalar getirtilmemiş, keşif sırasında çekilecek yakın plan ve panoramik fotoğraflardan da yararlanılmamış, tek hava fotoğrafının incelenmesi ile yetinilmiş, taşınmazın köy içinde kalan köy boşluğu olup olmadığı ve davacının satın aldığı 2000 yılından önce kullanılıp kullanılmadığı araştırılmamıştır.
Hâl böyle olunca doğru sonuca ulaşılabilmesi için, yöreye ait en eski tarihli ve tüm memleket haritası ve hava fotoğraflarının (1959, 1964, 1971, 1972, 1993 tarihli) ve varsa amenajman planı ve komşu parsellere ait kadastro tutanakları, tutanaklar kesinleşmiş ise tapu kayıt örnekleri ve tapu kayıtları mahkeme kararı sonucu oluşmuş ise mahkeme karar örnekleri ilgili yerlerden getirtilip, yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan aynı köyde ve komşu köylerde ikamet eden şahıslar arasından seçilecek ayrı ayrı 3’er kişilik yerel bilirkişi kurulu ve taraf tanıkları ile önceki bilirkişiler dışında halen Tarım ve Orman Bakanlığı ve bağlı birimlerinde görev yapmayan bu konuda uzman orman mühendisleri arasından seçilecek bir orman mühendisi, bir ziraat mühendisi, bir fen elemanı ve bir jeodezi ve fotogrametri mühendisi aracılığıyla yeniden keşif yapılmalıdır.
Keşifte getirtilen belgeler çekişmeli taşınmaz ile birlikte çevre araziye de uygulanmak suretiyle taşınmazın öncesinin bu belgelerde ne şekilde nitelendirildiği belirlenmeli; 3116, 4785 ve 5658 sayılı Kanunlar karşısındaki durumu saptanmalı; zilyedlikle veya hukuki değeri kalmamış olan tapu kayıtlarıyla ormandan yer kazanılamayacağı, öncesi orman olan bir yerin üzerindeki orman bitki örtüsü yokedilmiş olsa dahi, salt orman toprağının orman sayılan yer olduğu düşünülmeli; toprak yapısı, bitki örtüsü ve çevresi incelenmeli; keşifte, hakim gözetiminde, taşınmazın dört yönden renkli fotoğrafları çektirilip, onaylanarak dosyaya eklenmeli; yukarıda değinilen diğer belgeler fen, jeodezi ve fotogrametri ile uzman orman bilirkişiler eliyle yerine uygulattırılıp; orijinal-renkli (renkli fotokopi) hava fotoğrafları ve memleket haritasının ölçeği kadastro paftası ölçeğine, yine kadastro paftası ölçeği de hava fotoğrafları ve memleket haritası ölçeğine (Net-Cad veya benzeri programlar kullanılarak) denetime elverişli olacak şekilde çevrildikten sonra komşu ve yakın komşu parselleri de içine alacak şekilde birbiri üzerine aplike edilmek suretiyle çekişmeli taşınmaz, çevre parsellerle birlikte memleket haritası ve hava fotoğrafları üzerinde gösterilmeli; taşınmazın gerçek eğimi klizimetre aletiyle ölçülerek memleket haritalarındaki münhanilerden (yükseklik eğrilerinden) de faydalanılmak suretiyle belirlenmeli; stereoskopik hava fotoğraflarının stereoskop vasıtasıyla üç boyutlu incelemesi yapılarak, temyize konu taşınmazın niteliği ve kullanım durumu ile tasarruf sınırlarını belirgin olarak görünüp görünmediği belirlenmeli, taşınmazın üzerindeki bitki örtüsünün cinsi, yaşı, dağılımı, kapalılık oranı ile taşınmazın imar-ihyaya konu olup olmadığını, olmuş ise imar-ihyaya en erken ne zaman başlanıldığını ve imar-ihyanın hangi tarihte tamamlandığını, taşınmazın ekonomik amacına uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle zilyetliğine ne zaman başlanıldığını ve dava konusu taşınmazın 6831 sayılı Orman Kanunu'nun 17/2. maddesinde belirtilen orman içi açıklık vasfında olup olmadığını belirten müşterek imzalı, tereddüte mahal bırakmayacak şekilde, yalnız büro incelemesine değil, uygulamaya ve araştırmaya dayalı, bilirkişilerin onayını taşıyan krokili bilimsel verileri bulunan yeterli ve dosyadaki belgeler ile karşılaştırıldığında denetime elverişli rapor alınmalıdır.
Ayrıca keşifte dinlenecek yerel bilirkişi ve tanıklardan, taşınmazların öncesinin ne olduğu, kim veya kimler tarafından, hangi tarihten beri ve ne şekilde kullanıldığı, imar-ihya gerektiren yerlerden olup olmadığı, böyle yerlerden ise imar-ihyaya konu edilip edilmediği ve edilmiş ise imar-ihyasının hangi tarihte tamamlandığı hususları etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, komşu parsellerin tutanak ve dayanakları uygulanmalı; dava konusu taşınmazları sınır olarak nasıl nitelendirdikleri araştırılmalı; yerel bilirkişiler ve tanıkların sözleri arasında doğabilecek çelişkiler gerektiğinde yüzleştirme yapılarak giderilmeye çalışılmalı; ziraatçi bilirkişiden taşınmazın evveliyatını, toprak yapısını, niteliğini ve zilyetlikle mülk edinilebilecek yerlerden olup olmadığını, komşu taşınmazlarla karşılaştırmalı şekilde açıklayan, bilimsel esaslara ve somut verilere dayalı, ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; fen bilirkişisinden ise, keşfi takibe ve denetlemeye olanak verir rapor ve kroki alınmalı, tanık ve yerel bilirkişi ifadeleri bilimsel esaslara ve maddi bulgulara dayanılarak hazırlanan söz konusu bilirkişi raporlarıyla denetlenmeli 3402 sayılı Kanun'un 14. maddesi uyarınca, adına tescil kararı verilecek kişi ya da kişiler ile diğer mirasçılar ve onların miras bırakanları adına aynı çalışma alanı içerisinde kayıtsız ve belgesizden başkaca taşınmaz mal tesbit ya da tescil edilip edilmediği tapu müdürlüğü ve ilgili kadastro müdürlüğü ile hukuk mahkemeleri yazı işleri müdürlüğünden sorulup, aynı Kanun'un 3.7.2005 tarihli ve 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu ile değiştirilen 14/2. maddesi hükmü gözetilerek sulu ve susuz olarak kazanılmış toprak miktarı belirlenip, Kanun'un getirdiği sınırlamanın aşılıp aşılmadığı saptanarak, toplanacak tüm kanıtlar birlikte değerlendirilip, ulaşılacak sonuca göre bir hüküm kurulmalıdır.
SONUÇ: Yukarda açıklanan nedenle; davalılar ..., ... ve Hazine vekilinin temyiz itirazları yerinde görüldüğünden kabulü ile hükmün 6100 sayılı HMK'nin Geçici 3. maddesi yollaması ile 1086 sayılı HUMK'un 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA, taraflarca HUMK'un 440/I maddesi gereğince ... ilamının tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine, peşin harcın istek halinde temyiz eden davalı ... ile ... Büyükşehir Belediye Başkanlığına ayrı ayrı iadesine 04.04.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.