Danıştay 7. Daire 2016/8271 Esas 2021/1735 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/8271
Karar No : 2021/1735

TEMYİZ EDENLER : 1- (DAVALI) : … Vergi Dairesi Başkanlığı
(… Vergi Dairesi Müdürlüğü) …

2- (DAVACI) : …


İSTEMİN KONUSU : … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:.., K:… sayılı kararının taraflarca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Hakkında ikrazatçılık yaptığı yolunda düzenlenen vergi inceleme raporu done alınmak suretiyle, takdir komisyonu kararına dayanılarak, davacı adına 2008 yılının Şubat ilâ Aralık dönemlerine ilişkin olarak re'sen tarh edilen banka ve sigorta muameleleri vergileri ve kesilen vergi ziyaı cezaları ile tesis edilen mükellefiyet kaydının iptali istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Dosyanın incelenmesinden, davacı tarafından adına tesis edilen mükellefiyetin 25/11/2014 tarihinde kendisine tebliğ edilen inceleme raporları ve uzlaşma davetiyesi ile öğrenilmesi üzerine 30 günlük yasal dava açma süresi geçirildikten sonra 31/12/2014 tarihinde açılan davanın buna ilişkin kısmının süre aşımı nedeniyle esasının incelenme olanağı bulunmadığı; vergi incelemesinin 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 135. maddesinde sayılan yetkililer tarafından yapılması ve takdir komisyonunca bunun dışında herhangi bir inceleme yapılmaksızın, bu rapor esas alınarak matrah belirlenmesi halinde ise, tarhiyatın vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın başından başlayarak beş yıl içerisinde yapılması gerektiği, takdire done olmak üzere Kanun'un 135. maddesinde sayılan yetkililer tarafından inceleme yapılmasına ve düzenlenen inceleme raporlarının takdir komisyonunca done olarak kullanılmasına yasal bir engel bulunmamakta ise de; bu usulün, 114. maddede düzenlenen, tarhiyatın vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın başından başlayarak beş yıl içinde yapılmasını zorunlu kılan zamanaşımı hükmünü aşmak amacıyla bir yöntem olarak kullanılmasının, idare hukukunda geçerli olan kanuni idare ilkesi ve hukuki güvenliğin korunması prensibine, dolayısıyla hukuka aykırı olacağı, bu durumda, 22/10/2014 tarihli vergi tekniği raporuna istinaden 20/11/2014 tarihli takdir komisyonu kararlarına dayalı olarak salınan 2008 dönemine ilişkin vergi ve cezaların zamanaşımına uğradığı gerekçesiyle mükellefiyet kaydının iptali istemi yönünden davanın süre aşımı nedeniyle reddine, vergi ve cezaların ise iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, davacının tefecilik faaliyetinde bulunduğunun vergi inceleme raporuyla tespit edildiği, Vergi Usul Kanunu'nun 114. maddesi hükmü uyarınca olayda zamanaşımının söz konusu olmadığı; davacı tarafından ise, mükellefiyet kaydının iptal edilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

TARAFLARIN SAVUNMALARI : Davacı tarafından istemin reddi gerektiği savunulmuş; davalı idarece savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Davalı idarenin temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan kararın iptale ilişkin hüküm fıkrasının onanması gerektiği; davacının temyiz istemi yönünden ise, Dairemizce eksik olan başvuru harcının tamamlatılması amacıyla davacıya 25/07/2016 tarihinde yapılan tebligatta, eksik olan harcın belirlenen süre içinde yatırılması gerektiği, eksikliğin giderilmemesi halinde temyiz isteminden vazgeçilmiş sayılacağı hususu bildirilmesine rağmen başvuru harcının yatırılmadığının anlaşılması karşısında davacı tarafından kararın redde ilişkin hüküm fıkrasının temyiz edilmemiş sayılmasına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 48. maddesinin 6. fıkrasında, temyiz dilekçesi verilirken gerekli harç ve giderlerin tamamının ödenmemiş olması halinde kararı veren merci tarafından verilecek yedi günlük süre içerisinde tamamlanması, aksi halde temyizden vazgeçilmiş sayılacağı hususunun temyiz edene yazılı olarak bildirileceği, verilen süre içinde harç ve giderler tamamlanmadığı takdirde, ilgili mercinin, kararın temyiz edilmemiş sayılmasına karar vereceği, bu karara karşı, tebliğ tarihini izleyen günden itibaren yedi gün içinde temyiz yoluna başvurulabileceği; 7. fıkrasında temyiz dilekçesi verilirken gerekli harç ve giderlerin ödenmemiş olduğu, dilekçenin 3. madde esaslarına göre düzenlenmediği, temyizin kanuni süre içinde yapılmadığı veya kesin bir karar hakkında olduğunun anlaşıldığı hâllerde, 2. ve 6. fıkralarda sözü edilen kararların, dosyanın gönderildiği Danıştayın ilgili dairesi ve kurulunca, kesin olarak verileceği belirtilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dayandığı hukuki ve kanuni nedenlerle gerekçesi yukarıda açıklanmış bulunan mahkeme kararının iptale ilişkin hüküm fıkrası, aynı gerekçe ve nedenlerle Dairemizce de uygun görülmüş olup, davalı idare tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar, sözü geçen hüküm fıkrasının bozulmasını sağlayacak durumda bulunmamıştır.
Mahkeme kararının, redde ilişkin hüküm fıkrasına yönelik davacının temyiz istemine gelince;
Dosyanın incelenmesinden, davacı tarafından temyize cevap dilekçesinde vergi mahkemesince davanın süre yönünden reddi yolunda verilen hüküm fıkrasına karşı temyiz isteminde bulunulmakla birlikte, Dairemizce eksik olan başvuru harcının tamamlatılması amacıyla davacıya 25/07/2016 tarihinde yapılan tebligatta, eksik olan harcın belirlenen süre içinde yatırılması gerektiği, eksikliğin giderilmemesi halinde temyiz isteminden vazgeçilmiş sayılacağı hususu bildirilmesine rağmen başvuru harcının yatırılmadığının anlaşılması karşısında kararın redde ilişkin hüküm fıkrasının temyiz edilmemiş sayılmasına karar verilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin reddine,
2. … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının iptale ilişkin hüküm fıkrasının ONANMASINA,
3. Kararın redde ilişkin hüküm fıkrasının TEMYİZ EDİLMEMİŞ SAYILMASINA,
4. … TL maktu harç tutarının temyiz eden davacıdan alınmasına,
5. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
6. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 23/03/2021 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.




X- KARŞI OY :
Temyiz başvurusu; ikrazatçılık yaptığından bahisle, takdir komisyonu kararına istinaden, davacı adına, 2008 yılının Şubat ilâ Aralık dönemlerine ilişkin olarak re'sen tarh edilen banka ve sigorta muameleleri vergisi ile kesilen vergi ziyaı cezasına ilişkin işlemleri iptal eden mahkeme kararının bozulması istemine ilişkindir.
213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 114. maddesinin 2. fıkrasında; " Şu kadar ki, vergi dairesince matrah takdiri için takdir komisyonuna başvurulması, zamanaşımını durdurur. Duran zamanaşımı mezkûr komisyon kararının vergi dairesine tevdiini takip eden günden itibaren kaldığı yerden işlemeye devam eder. Ancak işlemeyen süre her hâl ve takdirde bir yıldan fazla olamaz." hükmü yer almaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, davaya konu vergi ve cezaların tarh zamanaşımı süresi dolmadan 06/12/2012 tarihinde takdir komisyonuna sevk edildiği, 20/11/2014 tarihli takdir komisyonu kararı ile matrah takdir edildiği, takdir edilen matrah üzerinden de uyuşmazlığa konu cezalı tarhiyat yapılarak 01/12/2014 tarihinde davacıya tebliğ edildiği anlaşılmıştır.
Bu durum karşısında, söz konusu vergilerin zamanaşımına uğradığından söz edilemeyeceğinden, temyiz isteminin esasının incelenmesi suretiyle karar verilmesi gerektiği oyu ile, Dairemiz kararına katılmıyorum.


XX-KARŞI OY :
Uyuşmazlık, ikrazatçılık yaptığından bahisle, takdir komisyonu kararına istinaden, davacı adına, 2008 yılının Şubat ilâ Aralık ayı dönemlerine ilişkin olarak re'sen tarh edilen banka ve sigorta muameleleri vergisi ile kesilen vergi ziyaı cezasına ilişkindir.
213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 30.maddesinde re'sen vergi tarhı tanımlanmış olup, maddede öngörülen re'sen tarh nedenlerinin varlığı halinde vergi idaresince takdir komisyonuna başvurmaya yahut vergi incelemesi yaptırmaya engel yasal bir düzenleme bulunmamaktadır. İdarenin ne takdir komisyonunda matrah belirlenirken bir takım verilerin tespiti ve değerlendirilmesi amacıyla vergi incelemesi, yoklama gibi yöntemleri kullanmasında ne de vergi incelemesi ile eş zamanlı olarak takdir komisyonuna başvurmasında hukuka aykırı bir yön bulunduğundan söz edilemez. Anılan madde kapsamında re'sen tarh nedenlerinin varlığı halinde yasa takdir komisyonuna matrah takdiri için başvurmaya izin vermekte olup, bu hususun idari yargıda iptal davalarında idari işlemlerin hukuki denetim unsurlarından olan ve subjektif niteliği nedeniyle oldukça nadir başvurulan "amaç yönünden hukuka aykırılık" sebebine dayanılarak geçersiz kılınması da mümkün bulunmamaktadır. Bununla birlikte, idarenin re'sen takdir nedeni bulunmadığı halde takdire başvurması gibi bir durumun varlığı halinde takdire sevk işleminin hukuki dayanağı kalmayacağından, ancak bu halde hukuka aykırı sevk işlemi nedeniyle bu işlemin tesis edildiği tarih itibarıyla hukuki sonuçlarını doğurması ve dolayısıyla zaman aşımını durdurması beklenemez. Aynı zamanda bu husus, idarenin takdir komisyonuna başvurmasında hukuken korunacak bir değer niteliği göstermeyen bir saikin etkili olup olmadığı konusunda belirleyici objektif bir gösterge mahiyetindedir.
Dava konusu olay belirtilen bağlamda değerlendirildiğinde, Cumhuriyet Savcılığınca yürütülen soruşturma üzerine yazılan yazı neticesinde beyan harici ödünç verme işiyle uğraşıldığı yönündeki belirlemenin matrahın re 'sen takdiri için yeterli olduğu, davaya konu 2008 yılı muhtelif dönemlerine ilişkin vergi ve cezaların tarh zamanaşımı süresi dolmadan 06/12/2012 tarihinde takdir komisyonuna sevk edildiği, 20/11/2014 tarihli takdir komisyonu kararı ile matrah takdir edildiği, takdir edilen matrah üzerinden de uyuşmazlığa konu cezalı tarhiyat yapılarak 01/12/2014 tarihinde davacıya tebliğ edildiği anlaşılmıştır.
Bu itibarla, temyize konu kararın redde ilişkin kısmının temyiz edilmemiş sayılmasına dair kısmına iştirak etmekle birlikte dava konusu vergilerin zamanaşımına uğradığından söz edilemeyeceğinden, davalı idarenin temyiz isteminin esasının incelenmesi suretiyle karar verilmesi gerektiği oyu ile, Dairemiz kararının onamaya ilişkin kısmına katılmıyorum.