MAHKEMESİ:İş Mahkemesi

TÜRK MİLLETİ ADINA
Davacı, kesilen ölüm aylığının tekrar bağlanmasına, biriken aylıkların tahsiline, aksi yöndeki Kurum işleminin iptaline, Kuruma borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, bozmaya uyarak ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.Hükmün, taraf vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
K A R A R
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre, davacının tüm, davalı ..."nın aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki diğer temyiz itirazlarının reddine,
2- Dava, davacının boşandığı eski eşiyle birlikte yaşamaya devam etmesi sebebiyle babasından almakta olduğu yetim aylığının durdurulması ve yersiz ödeme gerekçesiyle adına borç çıkarılmasına dair kurum işleminin iptali ile ölüm aylığının yeniden bağlanması ve ödenmeyen aylıkların ödenmesi istemine ilişkindir.Mahkemenin 28/05/2015 tarihli davalı Kurum"un 09/03/2010 tarihinden önce davacıya ödenen aylıkların geri ödenmesine ilişkin işlemin iptali yönündeki talebin kabulü ile SGK"nın ... sayılı işleminin bu yönden iptaline, ölüm aylığının yeniden bağlanması ve ödenmeyen aylıkların ödenmesine ilişkin talebin reddine dair hükmü davalı temyizi üzerine Dairemizin 04/02/2016 tarih 2015/20092 Esas 2016/1158 Karar sayılı ilamı ile davacı ve boşandığı eşinin boşanma sonrasında fiili olarak birlikte yaşamaya devam edip etmediklerini, birlikte yaşamış iseler hangi tarihten itibaren birlikte yaşamaya başladıklarını tereddüte yer vermeyecek şekilde açıklığa kavuşturup tespit tarihinden geriye dönük olarak davacıdan tahsili istenen aylıklar yönünden elde edilecek sonuca göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olduğu gerekçesiyle bozulmasına karar verilmiştir. Davanın, yasal dayanağı 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 56. maddesinin ikinci fıkrasıdır. Fıkrada: “Eşinden boşandığı halde, boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığı belirlenen eş ve çocukların, bağlanmış olan gelir ve aylıkları kesilir. Bu kişilere ödenmiş olan tutarlar, 96. madde hükümlerine göre geri alınır.” düzenlemesine yer verilmiştir. Düzenleme ile ölen sigortalının kız çocuğu veya dul eşi yönünden, boşanılan eşle boşanma sonrasında fiilen birlikte olma durumunda, ölüm aylığının kesilmesi ve ödenmiş aylıkların geri alınması öngörülmektedir. Buna göre, daha önce sosyal güvenlik kanunlarında yer almayan, boşanılan eşle fiilen birlikte yaşama olgusu, gelir veya aylık kesme nedeni ve bağlama engeli olarak benimsenmiştir.5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 59/2. maddesinde: “Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarının görevleri sırasında tespit ettikleri Kurum alacağını doğuran olay ve bu olaya ilişkin işlemler, yemin hariç her türlü delile dayandırılabilir. Bunlar tarafından düzenlenen tutanaklar aksi sabit oluncaya kadar geçerlidir.” hükmü yer almaktadır.5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 56"ncı maddesinin ikinci fıkrasına dayalı açılan bu tür davalarda eylemli olarak birlikte yaşama olgusunun tüm açıklığıyla ve özellikle taraflar arasındaki uyuşmazlık konusu dönem yönünden ortaya konulması önem arz etmektedir. Bu nedenle Anayasanın 20"nci maddesi ile 5510 sayılı Kanun, 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu, 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri Ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun, 4857 sayılı İş Kanunu, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu ve diğer ilgili mevzuat hükümleri göz önünde bulundurulmak suretiyle yöntemince araştırma yapılmalı, tarafların göstereceği tüm kanıtlar toplanmalı, bildirilen ve dinlenilmesi istenilen tanıkların ifadeleri alınmalı, davacının ve boşandığı eşinin su, elektrik, telefon aboneliklerinin hangi adreste kimin adına tesis edildiğini saptanmalı, varsa çalışmaları nedeniyle resmi/özel kurum ve kuruluşlara verilen belgelerde yer alan adresler dikkate alınmalı, boşanan eşler 4857 sayılı Kanun hükümleri kapsamında yer almakta iseler adlarına ödeme yapılabilecek özel olarak açılan banka hesabı bulunup bulunmadığı belirlenmeli, davacının ve boşandığı eşinin kayıtlı olduğu adreslerde kapsamlı Emniyet Müdürlüğü/Jandarma Komutanlığı araştırması yapılmalı, tanık sıfatıyla bilgi ve görgülerine başvurulmalı, boşanılan eşle eylemli olarak birlikte yaşama olgusunun gerçekleşip gerçekleşmediği, toplanan kanıtlar ışığı altında değerlendirildikten sonra elde edilecek sonuca göre karar verilmelidir. Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davacının 28/08/2007 tarihinde eşinden boşandığı, 19/01/2016 tarihinde yeniden eski eşi ile evlendiği, 15/01/2008 tarihinde vefat eden babasından dolayı yetim aylığı aldığı, Sosyal Güvenlik Denetmeni tarafından düzenlenen 22/03/2010 tarihli rapora göre davacı ve boşandığı eşinin birlikte yaşadıklarının tespit edildiği, bu rapora dayanılarak davalı Kurumca gerçekleştirilen işlemle 24/10/2008 tarihi itibariyle kesilerek yersiz ödendiği ileri sürülen aylıklar yönünden borç tahakkuk işleminin tesis edildiği, davacının boşandıkan sonra oturduğu evin eski eşi üzerine kayıtlı olduğu, eski eşi ile aralarında kira sözleşmesi düzenledikleri, elektrik aboneliğinin eski eşi üzerine olduğu ve Sosyal Güvenlik Denetmen raporundan sonra 28/05/2010 tarihinde aboneliğin davacı üzerine alındığı, daha sonra 05/03/2012 tarihinde aboneliğin yeniden eski eş üzerine alındığı, tanıkların bir kısmının davacının boşandığı eşinin kızını görmek için zaman zaman davacının otuduğu eve geldiğini beyan ettiği, son olarak davacı ile boşandığı eşinin birlikte yaşadığına dair tutanak düzenleyen polis memuru talimat mahkemesince alınan ifadesinde davacı ile boşandığı eşinin birlikte yaşayıp yaşamadıklarını önce muhtara sorduklarını, muhtarın birlikte yaşadıklarını söylemesi üzerine komşulara sorduklarını, komşularında birlikte yaşadıklarını söylemesi üzerine eve bizzat gittiklerinde davacı ve eski eşinin birlikte yaşadıklarını gördüğünü beyan ettiği anlaşılmaktadır.Somut olayda ; denetim raporunun içeriği, tanık beyanlarının çelişkili oluşu, tutanağı düzenleyen görevlinin beyanları ve boşandığı eşinin tekrar evlenmeleri hususları birlikte değerlendirildiğinde davacı ve eşinin, boşandıkları süreçte de birlikte yaşamaya devam ettikleri sabit olup, 5510 sayılı yasanın 59/2. maddesi gereğince Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurları tarafından düzenlenen tutanak içeriğinin de aksi ispat edilemediğinden, davanın reddine karar verilmesi gerekirken kısmen kabulüne karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 17/12/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.