Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2021/3700 Esas 2022/3652 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Kadastro Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Kullanım Kadastrosuna İtiraz

Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın reddine karar verilmiş olup hükmün davacı ... tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece dosya incelendi, gereği düşünüldü.


K A R A R

Mahkemenin verdiği karar Yargıtay tarafından bozulmuş olup, bozma ilamında özetle; “Kullanım kadastrosu kesinleşerek tapuya tescil edilen taşınmazın beyanlar hanesindeki şerhe yönelik davanın dinlenebilmesi için davanın, 6292 sayılı Kanun uyarınca taşınmazın satış işleminden önceki bir tarihte ve Hazine ile şerh sahiplerine yöneltilerek açılması gerektiği, taşınmaz Hazinenin mülkiyetinden çıkıp 3. şahıs adına tapuya tescil edildikten sonra artık 6292 sayılı Kanun'un uygulanma olanağının kalmadığı, bu nedenle şerhe yönelik davanın dinlenme olanağı bulunmadığından, Mahkemece davanın reddine karar verilmesi” gereğine değinilmiştir.
Mahkemece yapılan yargılama sonunda; davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı ... tarafından temyiz edilmiştir.
1. Çekişmeli 1840 ada 58 parsel sayılı taşınmaza yönelik temyiz itirazlarının incelenmesinde; Mahkemece verilen ilk hüküm dahili davalı ... vekili tarafından çekişmeli 1831 ada 21 parsele ilişkin olarak temyiz edilmiş ve Yargıtay (kapatılan) 16. Hukuk Dairesinin 28.12.2018 tarihli ve 2018/3013 Esas, 2018/8510 Karar sayılı ilamı mezkur parsel yönünden bozulmuştur. Mahkemece bozma ilanıma uyulmuş, uyulan bozma ilamı doğrultusunda bozulan çekişmeli parsel ile usulen kesinleşen 1840 ada 58 parsele yönelik olarak da karar verilmiştir. Hüküm 1840 ada 58 parsel yönünden bozma öncesi temyizin kapsamı dışında bırakılarak kesinleşmiştir. Bozma kapsamı dışında kalan ve kesinleşen yönlere ilişkin yeniden hüküm kurulamaz. Mahkemece bu husus dikkate alınmaksızın 1840 ada 58 parsel yönünden yeniden hüküm kurulması doğru olmamıştır.
2. Çekişmeli 1831 ada 21 parsel sayılı taşınmaza yönelik temyiz itirazlarının incelenmesinde; Dairemizce ve öncesinde Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesince istikrar bulan uygulama ile, 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun Ek 4. maddesi uyarınca yapılan kullanım kadastrosu ya da güncelleme çalışmasının kesinleşmesi ve akabinde taşınmazın maliki olan Hazine tarafından 6292 sayılı Kanun uyarınca kullanıcısı ya da kullanıcısının muvafakati ile diğer kişilere satılması ve kişiler adına tapu kaydı oluşması halinde bu taşınmazlar hakkında kullanıcı şerhine yönelik olarak açılmış ya da açılacak davaların dinlenemeyeceği kabul edilmiştir.
Eldeki dosya kapsamına göre, davanın konusunu oluşturan ... ilçesi Gümüşsuyu Mahallesi kadastro çalışma alanında bulunan taşınmazın 17.01.2017 tarihinde 6292 sayılı Kanun gereğince satışı yapıldığı belirtilerek ... adına tapu kaydının oluştuğu, beyanlar hanesinde de yine davalı ... ve ... adına tespitte oluşan kullanıcı şerhinin korunduğu anlaşılmaktadır.
Her ne kadar, 6292 sayılı Kanun uyarınca taşınmazın davalı ... Başkanlığına satışı nedeniyle ... adına tapu kaydı oluşmuş ise de, taşınmazın 6292 sayılı Kanun'un 8. maddesi uyarınca devredildiğinin anlaşılması halinde, anılan Yasa maddesinin 2. bendinde, “... hak sahipleri ve mevcut hakları da belirtilmek suretiyle ..” devrin yapılacağının düzenlendiği, 7. bendinde ise “Devralan idareler devraldıkları taşınmazları; hak sahiplerinin talebi üzerine fiili durumuna uygun olarak ifraz edilmek suretiyle müstakil parsel veya paylı olarak, üzerinde çok katlı bina bulunan taşınmazlarda ise kat mülkiyeti tesisi suretiyle, bunun mümkün olmaması hâlinde paylı olarak hak sahipleri ile bunların kanuni veya bu Kanun'un yayımı tarihinden önce yapılmış olan akdî haleflerine tabi oldukları mevzuatına göre bu Kanun'da belirtilen satış ve ödeme koşullarını da dikkate alarak rayiç bedel üzerinden doğrudan satabileceği gibi; hak sahipleri taşınmazı doğrudan satın almış olsaydı Hazineye ödeyeceği bedeli devralan idarelere ödemeyi kabul etmesi hâlinde, taşınmaz kendisine ait kabul edilerek hakları karşılanmak kaydıyla devir alan idarelerin kendi projelerinde ve mevzuatlarına göre değerlendirebileceği, üzerinde yapı ve eklentileri bulunan proje alanında kalan taşınmazların üzerindeki yapılar için; o yıla ait Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yapı birim fiyatlarından eksik imalat bedeli ve yıpranma payı düşüldükten sonra kalan bedelin ödeneceği ya da bu bedelin, devralan idareler tarafından gerçekleştirilen projeler kapsamında hak sahiplerine verilecek taşınmazların bedelinden mahsup edileceği, bu durumda hak sahipleri, bu hakların dışında taşınmazların doğrudan satış hakkından yararlanamayacakları” hükmünün getirildiği anlaşılmaktadır.
Diğer yandan, temyiz ya da karar düzeltme incelemesi için Dairemizde benzer ihtilafları içeren dosyaların bulunduğu, 2021/5943 Esas sayılı dosya üzerinden Dairemizce, ... ... Başkanlığına yapılan bu satışların mahiyeti (malik Hazine tarafından proje kapsamında devredilip devredilmediği) hakkında bilgi ve kayıtların getirtilmesi hususu Mahkemesinden yazı ile istenildiği, bunun üzerine; ... Emlak ve İstimlak Müdürlüğü tarafından verilen 01.12.2021 tarihli cevabi yazıda, Gümüşsuyu Mahallesi de dahil olmak üzere ... sınırları kapsamında olan ve isimleri belirtilen mahallelerde bulunan 2/B niteliğindeki taşınmazların Çevre ve Şehircilik Bakanlığının olurları ile proje alanında kalan ve uygun görülenlerin Emlak Vergi Değerleri üzerinden ...'ye devirlerinin yapıldığı, daha sonra devredilen taşınmazların 6292 sayılı Kanun'un 8. maddesi kapsamında hak sahiplerine satışının 10.01.2014 tarihli ve 2014/9 sayılı ... Belediyesi Encümen Kararıyla uygun görüldüğü bildirilmiştir.
Somut olayda; Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesinin 28.12.2018 tarihli ve 2018/3013 Esas, 2018/8510 Karar sayılı bozma ilamında taşınmazın yargılama sırasında ... adına 6292 sayılı Kanun uyarınca satılarak tescil edildiği, taşınmazın Hazine'nin mülkiyetinden çıkıp üçüncü şahıs adına tapuya tescil edildikten sonra 6292 sayılı Kanun'un uygulanma imkanı kalmadığından davanın reddine karar verilmesine değinilerek hükmün bozulmasına karar verilmiş ise de; taşınmazın 6292 sayılı Kanun'un 8. maddesi uyarınca Hazineye ait satış yetkisini de içeren şekilde ... ... Başkanlığına devredilip devredilmediğinin ve ... Encümen kararıyla bu taşınmazların kullanıcılarına satışına karar verilip verilmediği hususlarının araştırılmadığı bu yönüyle Yargıtay bozma ilamının maddi hataya dayandığı anlaşılmaktadır. Hal böyle olunca; Mahkemece, taşınmazın, 6292 sayılı Kanun'un 8. maddesi uyarınca Hazineye ait satış yetkisini de içeren şekilde ... ... Başkanlığına devredilip devredilmediği ve ... Encümen kararıyla bu taşınmazların kullanıcılarına satışına karar verilip verilmediği hususları araştırılmalı ve bu şekilde bir devir sonucu ... Encümen kararıyla bu taşınmazların kullanıcılarına satışına karar verildiğinin anlaşılması halinde Hazine tarafından yapılan bu mülkiyet devrinin gerçek kişilere yapılan satış işlemi gibi düşünülemeyeceği, eldeki davada, taşınmazın mülkiyeti hususunda bir ihtilaf bulunmayıp dava ve temyiz isteminin kullanıcı şerhine yönelik olduğu gözetilerek, davacının şerhe yönelik davası hakkında işin esasına girilmek suretiyle toplanmış ve toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilerek bir karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde karar verilmesi de doğru görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle 1840 ada 58 parsel ve (2) nolu bentte yazılı nedenlerle 1831 ada 21 parsele yönelik davacı ...'in temyiz itirazları yerinde görüldüğünden kabulüyle, Yerel Mahkeme hükmünün 6100 sayılı HMK'nin Geçici 3. maddesi yollamasıyla uygulanacak olan 1086 sayılı HUMK'un 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, taraflarca HUMK'un 440/I maddesi gereğince Yargıtay ilamının tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine, peşin harcın istek halinde temyiz edene iadesine, 28.02.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.