Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2020/775 Esas 2021/589 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/775
Karar No : 2021/589

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ... Elektrik Üretim A.Ş.
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1-... Kurumu
VEKİLİ : Av. ...
2-... Genel Müdürlüğü (... )
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Onüçüncü Dairesinin 22/10/2019 tarih ve E:2016/2789, K:2019/3204 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 25/04/2016 tarih ve 29694 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren, 21/04/2016 tarih ve 6234 sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu kararında yer alan 5 no.lu bölgeye dair üretime ilişkin sistem kullanım ve sistem işletim tarifesi ile Ek-1'de yer alan Yöntem Bildirimi'nin 1, 2, 3, 4, 5, 6 ve 7. maddelerinin iptaline karar verilmesi istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Onüçüncü Dairesinin 22/10/2019 tarih ve E:2016/2789, K:2019/3204 sayılı kararıyla;
25/04/2016 tarih ve 29694 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren, 21/04/2016 tarih ve 6234 sayılı Kurul kararının iptali için açılan davanın Danıştay Genel Yazı İşleri Müdürlüğü evrak kaydına 24/06/2016 tarihinde giren dilekçeyle açıldığı anlaşıldığından davanın süresinde olduğu;
6234 sayılı Kurul kararıyla belirlenen iletim tarifesinin TEİAŞ'ın 2016 yılında uygulayacağı tarife olduğu anlaşıldığından, TEİAŞ'ın husumet itirazının reddi gerektiği;
Davacı şirketin, Çanakkale ili, Biga ilçesi Karabiga beldesinde inşaatı devam eden üretim tesisine ait elektrik üretim lisansı sahibi olduğu ve 5 no.lu tarife bölgesinde yer aldığı;
Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği'ne 28/03/2015 tarihinde eklenen Geçici 27. maddeyle iletim kayıplarının TEİAŞ tarafından satın alınmasının öngörüldüğü, anılan Yönetmelik değişikliğiyle birlikte iletim kayıplarının sistem kullanım, SBDT'nın sistem işletim tarifesinin bir unsuru olarak öngörüldüğü, iletim sistemi kullanıcılarına tahsis edilen üretim/tüketim kapasite (MW) değerleri esas alınarak 01/01/2016 tarihinden itibaren uygulanmaya başlayacak olan TEİAŞ iletim sistemi sistem kullanım ve sistem işletim tarifeleri ile Yöntem Bildiriminin belirlenmesine ilişkin 6234 sayılı Kurul kararının tesis edildiği; anılan Kurul kararında yer alan 5 no.lu bölgeye dair üretime ilişkin sistem kullanım ve sistem işletim tarifesi ile Ek-1'de yer alan Yöntem Bildirimi'nin 1, 2, 3, 4, 5, 6 ve 7. maddelerinin iptali için bakılan davanın açıldığı;
6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu'nun 8. maddesinin birinci ve ikinci fıkraları, 17. maddesinin altıncı fıkrasının (b) bendi, Elektrik Piyasası Tarifeler Yönetmeliği'nin 4. maddesinin birinci fıkrasının (n), (o) ve (ö) bentleri, 7. maddesi, 16. maddesi, 22. maddesinin birinci fıkrası, İletim Gelirinin Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ'in 5. maddesinin birinci ve ikinci fıkraları, 12. maddesinin birinci ve ikinci fıkraları, 14. maddesinin ikinci ve üçüncü fıkralarına yer verilerek;
6446 sayılı Kanun'un 1. maddesinde hedeflenen rekabete dayalı elektrik piyasasının kurulması maksadıyla üretim ve tüketim noktaları arasında enerji akışının gerçekleştiği elektrik iletim sistemlerinin, serbest üreticilerin elektrik piyasalarında rekabet edebilmelerine olanak sağlayacak şekilde tasarlanmak zorunda olduğu, iletim sistem kullanım maliyetinin hesaplanma yöntemlerinden biri olan Yatırım Maliyetine Dayalı Fiyatlandırma Yöntemi (YMDFY) yönteminin, iletim sistemi üzerindeki her bir şebeke noktasındaki tüketimin ya da üretimin artması sonucunda iletim sisteminde yapılması gerekecek yatırımların marjinal maliyetlerini dikkate aldığı;
Ülkemizde YMDFY ile iletim sistemi sistem kullanım tarifelerinin 22 bölge bazında ilk kez 2003 yılında hesaplandığı; bu yöntemde, verilen hizmetler, bu hizmetlerin verilmesine ilişkin artan maliyetleri yansıtacak şekilde fiyatlandırıldığında, kullanıcılara etkin ekonomik sinyaller sağlanabildiği; sistem kullanım fiyatlarının, iletim sisteminin farklı yerlerindeki kullanıcıların sistem kullanım miktarlarını marjinal olarak artırmaları ya da azaltmalarının TEİAŞ’ın maliyetlerine olan etkilerini yansıtacak şekilde tasarlandığı;
2015-2017 dördüncü uygulama döneminde, Yönetmelik değişikliğiyle birlikte iletim kayıpları ve SBDK tutarlarının TEİAŞ'ın iletim tarifesinin birer unsuru olarak yer aldığı; her iki kalemin, 14 tarife bölgesinde üreticilere ve tüketicilere tahsis edilen kapasite miktarı üzerinden sabit bileşenli olarak belirlenmişken, dava konusu tarifenin 01/05/2016 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 21/04/2016 tarih ve 6234 sayılı Kurul kararıyla, tahsis edilen kapasite miktarı üzerinden sabit ve sisteme verilen veya çekilen enerji miktarı uyarınca değişken bileşenli olarak revize edilmesine karar verildiği;
Dava konusu edilen 6234 sayılı Kurul kararında yer alan 5 no.lu bölgeye dair üretime ilişkin sistem kullanım ve sistem işletim tarifesi ile Ek-1'de yer alan Yöntem Bildirimi'nin 1, 2, 3, 4, 5, 6 ve 7. maddelerinin hukuka uygunluğunun değerlendirilmesi için öncelikle 6234 sayılı Kurul kararının hukuka uygunluğunun değerlendirilmesi gerektiği;
Dairelerinin 09/02/2017 tarihli ara kararıyla, davalı EPDK'dan, dava konusu Kurul kararına istinaden yürürlüğe giren TEİAŞ iletim sistemi sistem kullanım ve sistem işletim tarifelerinin belirlenmesine ilişkin tüm kalemlerin (alt başlıklar hâlinde) bir önceki yıla ilişkin kalemlerle karşılaştırma yapılmak suretiyle tablo şeklinde ayrıntılı olarak istenilmesine ve 5991 sayılı Kurul kararının revize edilme (tarifenin sabit ve sisteme verilen veya çekilen enerji miktarı uyarınca değişken bileşenli olarak uygulanması) gerekçelerinin sorulduğu, ara kararına istinaden alınan cevabi yazıda, TEİAŞ'ın 2016 yılına ilişkin toplam gelir tavanının 5 milyar 528 milyon TL olduğu, iletim kayıplarının ve SBDK'nın 2016 yılı gelir tavanına eklendiği, her iki kalem için ayrı ayrı 1 milyar 200 milyon TL öngörüldüğünün belirtildiği;
Öte yandan, aynı ara kararıyla, davalı TEİAŞ'tan, İletim Gelirinin Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ'in 5. maddesinde düzenlenen iletim sistem kullanım faaliyetinin yürütülebilmesi için gerekli olan maliyet kalemlerinden dava konusu tarife kapsamında dikkate alınan unsurlar (alt başlıklar hâlinde) bir önceki yıl ile karşılaştırma yapılmak suretiyle tablo şeklinde ayrıntılı olarak istenildiği;
TEİAŞ tarafından ara kararına cevap yazısında, iletim tarifesinin artış göstermesinin, bu tarifeler belirlenirken temel alınan gelir tavanlarının artmasından kaynaklandığı, iletim kayıpları için öngörülen 1 milyar 200 milyon TL'ye karşılık 983.265.068.18-TL, SBDK için öngörülen 1 milyar 200 milyon TL'ye karşılık ise 1.409.516.248,15- TL harcama yapıldığı, sistem kullanım ve sistem işletim gelir tavanının işletme giderleri ile yatırım harcamalarının yanı sıra 2016 yılından itibaren iletim kayıplarının satın alınması ve Yönetmelik ve diğer ilgili mevzuat kapsamında yürütülen faaliyetler sonucu doğan giderleri de kapsadığı, iletim tarifesinin iletim sistemi kullanıcılarına emre amade tutulan kapasite esas alınarak hazırlandığının belirtildiği;
Elektrik Piyasası Tarifeler Yönetmeliği'nde hangi maliyet kalemlerinin sabit veya değişken bileşen olduğu belirtilmediği gibi, fiyatların güç seviyesi dikkate alınarak da düzenlenebileceğinin anlaşıldığı; kaldı ki, tarifede yer alan veya alacak maliyet unsurlarının yapısının zaman içerisinde değişkenlik göstermesi, yıllar itibarıyla iletim sisteminin büyüklüğü ve hangi tarife bölgesine ne kadar MW'lık yatırım yapıldığı ve iletim sisteminin ne kadarının kullanıldığı gibi zaman içerisinde değişen koşullar çerçevesinde maliyet unsurlarının sabit veya değişken bileşen olarak dikkate alınabileceğinin açık olduğu;
Dava konusu Kurul kararıyla sistem kullanım ve işletim tarifelerinin güç üzerinden sabit ve sisteme verilen veya çekilen enerji miktarına göre değişken bileşenli olarak tespit edildiği, üretilen ve/veya tüketilen enerji miktarı da kullanılmak suretiyle Mwh başına hesaplandığı, sistem kullanım tarifesinin, %50 sabit, %50 değişken bileşenden, sistem işletim tarifesinin de %100 değişken bileşenden oluştuğunun anlaşıldığı;
Bu noktada, 6446 sayılı Kanun'un amacı ile iletim kayıpları ve SBDK'nın kapasite miktarı üzerinden tüm piyasa katılımcılarına yansıtılması arasındaki mâkul dengenin kurulmaya çalışıldığının anlaşıldığı, Nitekim 21/04/2016 tarih ve 6234 sayılı Kurul kararının iptali için açılan davada, Dairelerinin 22/10/2019 tarih ve E:2016/2776, K:2019/3200 sayılı kararı ile davanın reddine karar verildiği;
Bu itibarla, 6234 sayılı Kurul kararında yer alan 5 no.lu bölgeye dair üretime ilişkin sistem kullanım ve sistem işletim tarifesi ile Ek-1'de yer alan Yöntem Bildirimi'nin 1, 2, 3, 4, 5, 6 ve 7. maddelerinde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı şirket tarafından, bilirkişi incelemesi yapılmadan davanın reddine karar verilmesinin hukuka aykırı olduğu; tarifede fahiş oranda artış gerçekleştiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI : Davalı idarelerden Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü tarafından, Danıştay Onüçüncü Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuş; Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra,dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Danıştay Onüçüncü Dairesinin temyize konu 22/10/2019 tarih ve E:2016/2789, K:2019/3204 sayılı kararının ONANMASINA,
3. Kullanılmayan ... TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
4. 24/03/2021 tarihinde oybirliği ile kesin olarak karar verildi.