Danıştay 2. Daire 2021/4583 Esas 2021/821 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/4583
Karar No : 2021/821

TEMYİZ EDEN DAVACI : … Trzm.Elekt.Gıda Teks. Nak.ve Met. Ürünleri San. ve Tic. Ltd.Şti.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF DAVALI : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

MÜDAHİL (DAVALI YANINDA) : … Gıda San. ve Tic. Ltd.Şti
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay (Kapatılan) Onyedinci Dairesi'nin 16/06/2016 günlü, E:2015/9740, K:2016/4669 sayılı bozma kararına uyularak … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı davanın reddine ilişkin kararın,
davacı tarafından 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; Iğdır ili, … ilçesi'nde petrol istasyonu işletmekte olan davacı tarafından ; aynı yerde … Gıda Taşımacılık Hayvancılık Akaryakıt İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. adına pafta …, ada ..., parsel …'de, petrol istasyonu işletmek üzere verilen … gün ve … sayılı işyeri açma ve çalıştırma ruhsatının iptali istemiyle açılmıştır.

… İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K: … sayılı kararıyla, uyuşmazlığa konu taşınmazı da kapsayan alanda bulunan … tarihli, … sayılı belediye meclisi kararıyla kabul edilen imar planlarının yargı kararıyla iptal edildiği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş olup anılan iptal kararının, davalı ve davalı idare yanından davaya katılan tarafından temyiz edildiği, dava konusu işlemin dayanağını teşkil eden … tarih ve … sayılı belediye meclisi kararı ile kabul edilen imar planlarının iptali istemiyle dava açılıp açılmadığı, anılan planlarda taşınmazın hangi fonksiyonda öngörüldüğü, ruhsatın dayanağı planlara uygun olup olmadığı, imar planlarının iptaline yönelik … İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararının ne şekilde sonuçlandığı hususlarının araştırılması gerektiği, bu durumda, İdare Mahkemesince, belirtilen hususlarda yapılan araştırmalar sonucunda herhangi bir aykırılık bulunmaması halinde, mahallinde keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılarak daha önce verilen yargı kararında belirtilen eksikliklerin giderilip giderilmediği, dava konusu ruhsatın 3572 sayılı Kanun ve ilgili Yönetmelik hükümlerine uygun olup olmadığı değerlendirilerek dava konusu işlem hakkında bir karar verilmesi gerektiği, dava konusu işlemin iptali yolunda verilen kararda hukuki isabet bulunmadığı gerekçesiyle Danıştay (Kapatılan) Onyedinci Dairesi'nin 16/06/2016 günlü, E:2015/9740, K:2016/4669 sayılı kararıyla BOZULMASINA karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti: Bozma kararına uyulmak suretiyle … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararı ile; dava konusu işyeri açma ve çalıştırma ruhsatının, Mahkemenin E:2014/703, K:2014/892 sayılı kararıyla iptal edilmesinden sonra yeniden işyeri açma ve çalıştırma ruhsatının verilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddi üzerine … İdare Mahkemesi'nin E:… esasına kayden dava açıldığı, söz konusu dava açılmadan önce işyerine ait 2011 yılında verilen ilk işyeri açma ve çalıştırma ruhsatına karşı ...İdare Mahkemesi'nin E:… esasına kayden açılan davada 27/05/2013 tarihinde verilen iptal kararının içeriğinde yer alan işletmeye ait eksikliklerin giderildiğinin … Sulh Hukuk Mahkemesi'nin … D.İş sayılı dosyasında yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu hazırlanan rapor ile belgelendiği, … İdare Mahkemesi tarafından yapılan yargılama sonucu Sulh Hukuk Mahkemesi'nden alınan bilirkişi raporu da dikkate alınarak … günlü, E: …, K: … sayılı kararıyla işlemin iptal edildiği, bu durumda müdahil şirkete ait akaryakıt istasyonunun bulunduğu alanı, akaryakıt ve LPG satış istasyonu olarak özgüleyen … Belediye Meclisinin … gün ve … sayılı kararıyla kabul edilen imar planının yürürlükte olduğu hususu ile 20/04/2017 günlü ara kararıyla temin edilen … Sulh Hukuk Mahkemesi'ne ait … D.İş sayılı dosyasında yer alan bilirkişi raporunun birlikte değerlendirilmesinden, daha önce söz konusu işletmeye ait yapı ruhsatının iptali istemiyle … İdare Mahkemesi'nin E: … esasına kayıtlı dava dosyasında yapılan bilirkişi incelemesi keşif sonucu hazırlanan rapor ile tespit edilen ilgili mevzuatta öngörülen çekme ve yaklaşma mesafelerindeki eksikliklerin giderildiği, mevzuat hükümlerine uygun olarak tanzim edilen işyeri açma ve çalıştırma ruhsatında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Akaryakıt İstasyonunun en başından beri usulsüz yapıldığı, usulsüzlüğü örtmek için yeni işlemler yapıldığı, yapılan usulsüz değişikliği 2012 yılı imar planının içine koydukları, plan değişikliği hakkında … İdare Mahkemesinde E:… sayısıyla iptal davası açıldığı, bu dava dosyasının incelenmediği, keşif ve bilirkişi incelemesinin yapılmadığı, Karayolları Kenarında Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkında Yönetmelik hükümlerine aykırılık bulunduğundan, Mahkeme kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN CEVABI : Cevap verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İkinci Dairesince, Danıştay Onuncu Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K: 2020/62 sayılı kararının "Ortak Hükümler" kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, 2577 sayılı Kanun'un 17. maddesinin 2. fıkrası uyarınca davacının duruşma istemi yerinde görülmeyerek, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :(Davalı yanında) Müdahil şirkete ait Iğdır ili, … ilçesi, … Mahalle, … Caddesi … Deresi Mevkiinde yer alan … ada, … parsel (eski: … pafta, … ada, … parsel) sayılı taşınmaz imar planında konut alanına özgülenmişken … Belediye Meclisi'nin … günlü ve … sayılı kararıyla kabul edilen imar planı değişikliğiyle söz konusu parselin bulunduğu imar adasının akaryakıt ve LPG satış istasyonu olarak fonksiyonunun değiştirildiği, inşa edilen akaryakıt istasyonu 2011 yılı içerisinde alınan işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı ile faaliyete başladığı, Tuzluca ilçesinde akaryakıt istasyonu işletmekte olan davacı … Turz. Elektrik Gıda Teks. Pet. Nak. ve Met. Ürün. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından, müdahil şirkete ait … ada, … parsel (eski: … pafta, … ada, … parsel) sayılı taşınmazı kapsayan alanda yapılan imar planı değişikliğine ilişkin işlemin iptali istemiyle … İdare Mahkemesinin E:… esasına kayden dava açıldığı, yapılan yargılama sonucunda … Belediye Meclisi'nin … günlü ve … sayılı kararıyla kabul edilen imar planı değişikliğinin usuli noktada birçok eksiklik içerdiğinden (plan değişikliğine ilişkin plan raporu hazırlanmadığı ve plan muellifinin bulunmadığı, plan değişikliğinin bir ay süre ile ilan edilmediği v.s) bahisle … İdare Mahkemesinin … günlü ve E:…, K:… sayılı kararıyla iptal edildiği, temyiz edilmeyerek kesinleştiği, ilgili parselin de bulunduğu ada için 2010 yılında yapılan imar planı değişikliğinin … Bankası A.Ş. tarafından yapılan, … Belediye Meclisi'nin … günlü ve … sayılı kararıyla kabul edilen ve usulüne uygun olarak ilan edilerek yürürlüğe giren tüm Tuzluca İlçesine ait imar planı ile hukuk aleminden kalktığı, söz konusu planda müdahile ait parselin bulunduğu alanın akaryakıt ve LPG satış istasyonu olarak özgülendiği, davacı … Turz. Elektrik Gıda Teks. Pet.Nak. ve Met. Ürün. San. ve Tic. Ltd.Şti. tarafından, uyuşmazlığa konu taşınmazda davalı yanında müdahil şirkete akaryakıt ve LPG istasyonu için düzenlenen işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptali istemiyle açılan davada, … İdare Mahkemesinin … tarihli, E:…, K:… sayılı kararıyla mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen rapor uyarınca "dava konusu akaryakıt istasyonunun mevcut yasal düzenlemelerde belirlenen sundurmanın karayoluna olan mesafesi (en az 25 m) ve havalandırma borularının idari binaya olan mesafesi (5 m) açısından asgari mesafe şartını sağlamadığı, aynı yönde birden fazla şeridi olan bölünmüş devlet ve il yoluna (Iğdır - Erzurum arasındaki yola) bağlantısının olduğu, bu nedenle araç geçiş yolu ekseninin, taşıt yolu kenar çizgisi ile kesiştiği noktanın ana yoldaki kavşak başlangıcına mesafesinin 100 m olması gerekirken 75 m olduğu, bu yönüyle de asgari mesafe şartını taşımadığı" gerekçeleriyle tesise verilen işyeri açma ve çalıştırma ruhsatının iptaline karar verildiği, anılan karar sonrasında 15/02/2013 tarihinde davalı idare görevlilerince yapılan denetim sonucu düzenlenen tutanakta eksikliklerin giderildiğinin belirtildiği, söz konusu tutanaktaki tespitlere dayalı olarak dava konusu akaryakıt istasyonu ve LPG satış istasyonu ruhsatının düzenlenmesi üzerine iptali istemiyle görülmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT :
3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun'un 3'üncü maddesinde, işyeri açma ve çalışma ruhsatını vermeye yetkili merciler sayılmış, 4'üncü maddesinde; iznin verilmesi için yapılacak beyan ve incelemelerde a) İnsan sağlığına zarar vermemek, b) Çevre kirliliğine yol açmamak, c) Yangın, patlama, genel güvenlik, iş güvenliği, işçi sağlığı, trafik ve karayolları, imar, kat mülkiyeti ve doğanın korunması ile ilgili düzenlemelere aykırı davranmamak, kriterlerine göre düzenlenecek yönetmeliğin esas alınacağı, 5'inci maddesinde ise; işyeri veya işletme açmak isteyen kişinin; işin özelliğine göre 4 üncü maddede belirtilen yönetmelikte öngörülen kriterlere uygun olarak işyerini düzenledikten sonra başvuru formunu doldurarak 3'üncü maddede belirtilen mercie ibraz edeceği, başvurunun Yönetmelikte öngörülen kriterlere uygun olarak doldurulduğunun tespiti halinde, başkaca bir işleme gerek kalmaksızın işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenerek ilgiliye verileceği, ilgilinin, bu belgeye dayanarak işyeri açabileceği hükme bağlanmıştır.
İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin, ikinci ve üçüncü sınıf gayrisıhhî müesseselerin düzenlendiği 23. maddesinde, " İkinci ve üçüncü sınıf gayrisıhhî müessese açmak isteyen gerçek ve tüzel kişiler; işin özelliğine göre bu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen kriterlere uygun olarak işyerini düzenledikten sonra bu Yönetmeliğin eki Örnek 2’de yer alan başvuru formunu doldurarak yetkili idareye ibraz eder. Yetkili idareler, ikinci ve üçüncü sınıf gayrisıhhî müesseseler için yapılacak beyan ve incelemelerde; insan sağlığına zarar verilmemesi, çevre kirliliğine yol açılmaması, yangın, patlama, genel güvenlik, iş güvenliği, işçi sağlığı, trafik ve karayolları, imar, kat mülkiyeti ve doğanın korunması ile ilgili düzenlemeleri esas alır. Başvurunun öngörülen kriterlere uygun olarak doldurulduğunun tespiti halinde, başkaca bir işleme gerek kalmaksızın işyeri açma ve çalışma ruhsatı beş gün içinde düzenlenerek ilgiliye verilir. İlgili, bu belgeye dayanarak işyeri açabilir." hükmü yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Dava, Iğdır ili, … İlçesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazda petrol istasyonu işletmek üzere verilen … gün ve … sayılı işyeri açma ve çalıştırma ruhsatının iptali istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince, uyuşmazlığa konu akaryakıt istasyonunun bulunduğu alanı, akaryakıt ve LPG satış istasyonu olarak özgüleyen … Belediye Meclisinin … gün ve … sayılı kararıyla kabul edilen imar planının yürürlükte olduğu, tespit edilen ilgili mevzuatta öngörülen çekme ve yaklaşma mesafelerindeki eksikliklerin giderildiği, mevzuat hükümlerine uygun olarak tanzim edilen işyeri açma ve çalıştırma ruhsatında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş olup, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden; uyuşmazlığa konu taşınmazda akaryakıt ve LPG istasyonu için düzenlenen işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptali istemiyle açılan davada, … İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen rapor uyarınca "dava konusu akaryakıt istasyonunun mevcut yasal düzenlemelerde belirlenen sundurmanın karayoluna olan mesafesi (en az 25 m) ve havalandırma borularının idari binaya olan mesafesi (5 m) açısından asgari mesafe şartını sağlamadığı, aynı yönde birden fazla şeridi olan bölünmüş devlet ve il yoluna (Iğdır - Erzurum arasındaki yola) bağlantısının olduğu, bu nedenle araç geçiş yolu ekseninin, taşıt yolu kenar çizgisi ile kesiştiği noktanın ana yoldaki kavşak başlangıcına mesafesinin 100 m olması gerekirken 75 m olduğu, bu yönüyle de asgari mesafe şartını taşımadığı" gerekçeleriyle tesise verilen işyeri açma ve çalıştırma ruhsatının iptaline karar verildiği, anılan karar sonrasında 15/02/2013 tarihinde davalı idare görevlilerince yapılan denetim sonucu düzenlenen tutanakta eksikliklerin giderildiğinin belirtildiği, söz konusu tutanaktaki tespitlere dayalı olarak dava konusu akaryakıt istasyonu ve LPG satış istasyonu ruhsatının düzenlenmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Olayda, Tuzluca Belediye Meclisinin … gün ve … sayılı kararıyla kabul edilen imar planı değişikliğinin … İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla iptal edilmesinden sonra, … gün ve … sayılı kararıyla kabul edilen imar planında dava konusu alanın akaryakıt istasyonu ve LPG satış istasyonu olarak düzenlendiği, söz konusu imar planına … İdare Mahkemesinin E: … sayısıyla dava açılmışsa da posta masrafları yatırılmadığı için davanın açılmamış sayılmasına karar verildiği, işyeri açma ve çalıştırma ruhsatının iptaline ilişkin Mahkemenin E:…, K:… sayılı kararından sonra eksiklikler giderildiğinden bahisle yeniden işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı verilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddi üzerine … İdare Mahkemesinin E:… sayısı ile dava açıldığı… günlü, K: … sayılı kararla dava konusu işlemin iptaline karar verildiği, idarece 15/02/2013 tarihli işyeri açma çalışma ruhsatının 12/10/2016 tarihi itibarıyla faal duruma getirildiği, … Sulh Hukuk Mahkemesinin … D.İş sayılı dosyasında yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu akaryakıt istasyonun mesafelere ilişkin tespitler bulunduğu, ancak dava konusu akaryakıt istasyonunun, aynı yönde birden fazla şeridi olan bölünmüş devlet ve il yoluna (Iğdır - Erzurum arasındaki yola) bağlantısının olduğu, bu nedenle araç geçiş yolu ekseninin, taşıt yolu kenar çizgisi ile kesiştiği noktanın ana yoldaki kavşak başlangıcına 100 m mesafe şartını taşıyıp taşımadığının, mevcut yasal düzenlemelerde belirlenen kanopinin ve idari binanın karayoluna olan mesafesi (en az 25 m), havalandırma borularının idari binaya olan mesafesi, lpg tankı ile yeraltı akaryakıt tankı arası mesafe (5 m) ve yeraltı tankları arası mesafe açısından asgari mesafe şartını sağlayıp sağlamadığının açık ve net olarak ortaya konulmadığı anlaşılmıştır.
Bu durumda, İdare Mahkemesince, mahallinde keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılarak daha önce verilen yargı kararında belirtilen eksikliklerin giderilip giderilmediği, dava konusu ruhsatın 3572 sayılı Kanun ve ilgili Yönetmelik hükümlerine uygun olup olmadığı değerlendirilerek dava konusu işlem hakkında bir karar verilmesi gerekirken, bu aşamada davanın reddi yolunda verilen kararda hukuki isabet bulunmamıştır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVACININ TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE,
2. … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun temyize konu kararın verildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle 49. maddesinin 1/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
3. Aynı maddenin 3622 sayılı Yasa ile değişik 3. fıkrası uyarınca, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen İdare Mahkemesi'ne gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Yasa'nın (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş (15) gün içinde Danıştay'da karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 24/03/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.