Danıştay 10. Daire 2016/3784 Esas 2021/96 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/3784
Karar No : 2021/96

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı / …
(Mülga … Bakanlığı)
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …


DAVALI YANINDA MÜDAHİL : … Grup İn. Tur. Tic. A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Antalya ili, Alanya ilçesi, Kestel Mahallesi, … Mevkiinde bulunan … parsel sayılı 6,9065 hektar arazinin tarım dışı amaçla kullanılmasının uygun görülmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Tarım ve Orman Bakanlığı Tarım Reformu Genel Müdürlüğü işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri, dikili tarım arazileri ile sulu tarım arazileri dışında kalan tarım arazilerinin (kuru marjinal tarım arazisi gibi) tarım dışı amaçla kulanılmasına izin verilebilmesi için toprak koruma projelerine uyulması ve tarımsal bütünlüğün bozulmaması şartlarının birlikte arandığı, öte yandan bu konudaki Valilik kararlarına karşı Tarım ve Orman Bakanlığı'na itiraz edilebileceği, Bakanlık tarafından verilen kararın ise kesin olduğu, dava konusu taşınmaz hakkında hem valilik hem de bakanlık tarafından hazırlanan raporların birlikte değerlendirilmesinden, taşınmazın kuru marjinal tarım arazisi niteliğinde olduğu, yapılacak olan ilave imar planının tarımsal bütünlüğü bozmayacağı, çevre arazilerle arasında koruma bandı bırakılacağından toprak koruma projesine ihtiyaç bulunmadığı, mevzuatta belirtilen şartları taşıdığı anlaşılan taşınmazın tarım dışı amaçla kullanılmasının uygun görülmesine ilişkin işlemde hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.


TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, dava konusu arazinin tarım arazisi vasfında olduğu, tarım dışı kullanımının bölgedeki tarımsal faaliyeti olumsuz etkileyeceği ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, davacının temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Dava, Antalya ili, Alanya ilçesi, Kestel Mahallesi, … Mevkiinde bulunan, … parsel sayılı 6,9065 hektar arazinin tarım dışı amaçla kullanılmasının uygun görülmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Tarım ve Orman Bakanlığı Tarım Reformu Genel Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu'nun, "Tarım arazilerinin amaç dışı kullanımı" başlıklı 13. maddesinde, "Mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri, dikili tarım arazileri ile sulu tarım arazileri tarımsal üretim amacı dışında kullanılamaz. Ancak, alternatif alan bulunmaması ve Kurulun uygun görmesi şartıyla(...) c) Petrol ve doğal gaz arama ve işletme faaliyetleri, d) Bakanlıklarca kamu yararı kararı alınmış plân ve yatırımlar(...) f) (Ek: 26/3/2008-5751/1 md.) Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun talebi üzerine 20/2/2001 tarihli ve 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu uyarınca yenilenebilir enerji kaynak alanlarının kullanımı ile ilgili yatırımları için bu arazilerin amaç dışı kullanım taleplerine, toprak koruma projelerine uyulması kaydı ile Bakanlık tarafından izin verilebilir. Bakanlık bu yetkisini valiliklere devredebilir. Mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri, dikili tarım arazileri ile sulu tarım arazileri dışında kalan tarım arazileri; toprak koruma projelerine uyulması kaydı ile valilikler tarafından tarım dışı kullanımlara tahsis edilebilir." hükümleri bulunmaktadır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 31. maddesinin atıfta bulunduğu 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 266. maddesinde, "Mahkeme, çözümü hukuk dışında, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hâllerde, taraflardan birinin talebi üzerine yahut kendiliğinden, bilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına karar verir." hükmüne yer verilmiş olup; mahkemece gerek duyulması halinde bilirkişiye başvurulması da mümkündür.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlıkta, davacının, dava konusu arazinin dikili tarım arazisi olduğu yönündeki iddiasının ve ilk derece mahkemesi tarafından davalı idarece hazırlanan etüt raporunda yer alan tespitlerin doğruluğu araştırılmadan davanın reddine karar verildiği görülmektedir.
5403 sayılı Kanun'un temel amacı toprağın korunması olduğundan ve bu Kanun'un 13. maddesi kapsamında tarım dışı kullanım izni verilmesinde de tarım toprağının niteliği ve sınıfı önem arz ettiğinden öncelikle, arazilerin tarımsal niteliğinin ve sınıfının net bir şekilde tespit edilmesi gerekmektedir.
Bu nedenle, dava konusu arazinin toprak sınıfının ve bu arazi üzerinde tarım dışı faaliyet yapılmasının çevre arazilere etkisinin bilirkişi incelemesi yaptırılmak suretiyle tespiti ile dava konusu işlemin hukuka uygunluk denetiminin yapılması gerekirken, eksik inceleme ve değerlendirme sonucunda verilen davanın reddi yönündeki Mahkeme kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.Davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın reddine ilişkin temyize konu ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (on beş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 24/03/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.