Danıştay 2. Daire 2021/11175 Esas 2021/820 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/11175
Karar No : 2021/820

TEMYİZ EDEN DAVALI : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF DAVACI : … Gıda Taşımacılık, Hayvancılık, Akaryakıt, İnşaat, Dayanıklı Tüketim Malları Hizmet İşletmesi, Gıda, Tekstil, Turizm Sanayi ve Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı dava konusu işlemin iptaline ilişkin kararın,
davalı idare tarafından 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; davacı şirket tarafından, Iğdır ili, … ilçesi … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan petrol istasyonuna işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin davalı idarenin … tarih ve … sayılı işleminin iptali istemiyle açılmıştır.

İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti: … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla, davalı idarece davacının ruhsat başvurusu talebininin reddine dayanak gösterilen … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı iptal kararının; imar planında konut alanına tahsisli taşınmazın akaryakıt istasyonu olarak belirlenmesine dair plan değişikliğine ilişkin Tuzluca Belediye Meclisi'nin … günlü ve … sayılı kararının, herhangi bir inceleme ve araştırma yapılmaksızın oluşturulduğu, plan değişikliğine ilişkin plan raporu hazırlanmadığı ve plan müellifinin bulunmadığı, Belediye Meclisince kabul edilen plan değişikliğinin bir ay süre ile ilan edilmediğine yönelik usuli bir gerekçeye dayalı olduğu, dava konusu işlem gerekçesinde belirtilen bir diğer karar olan ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının da, yukarıda değinilen 2010 yılı plan değişikliğine ilişkin mahkeme kararına bağlı olarak bu yerin planda artık akaryakıt istasyonu olarak belirli olmadığından bahisle 3194 sayılı Kanunun 3. maddesi uyarınca planda belirlenen kullanım amacına aykırı olarak akaryakıt istasyonu olarak kullanılmasını sağlayacak şekilde işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı verilmesine yönelik … gün ve … sayılı işyeri açma ve çalıştırma ruhsatının iptaline ilişkin olduğu, bunun yanında anılan mahkeme kararlarında konu edilen 2010 yılı plan değişikliğinden sonra İller Bankasınca hazırlanan Iğdır ili, Tuzluca ilçesine ait Kesin İmar Planlarının Tuzluca Belediye Meclisinin … gün ve … sayılı kararı ile onaylanarak yürürlüğe konulduğu ve taşınmazın bu planlarda akaryakıt istasyonu olarak belirtildiği, halihazırda bu planların geçersizliğine ve yargı merciince iptal edildiğine yönelik bir kararın bulunmadığı, dolayısıyla davacının Iğdır ili, … ilçesi … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan petrol istasyonuna 15/06/2015 tarihinde işyeri açma ve çalışma ruhsatı için gerekli evraklarla birlikte ruhsat verilmesi istemiyle davalı idareye yaptığı başvurusunun, Tuzluca Belediye Meclisinin … gün ve … sayılı kararı ile onaylanarak yürürlüğe konulan ve halihazırda yürürlükte olduğu anlaşılan Iğdır İli Tuzluca İlçesine ait Kesin İmar Planları kapsamında değerlendirildikten sonra 3572 sayılı Kanun ile bu Kanuna dayalı olarak çıkarılan Yönetmelikte öngörülen kriterler yönünden araştırma ve inceleme yapılması gerekirken idarece bunun yapılmadığı, ayrıca davacı tarafından işyerinin giriş noktasına, havalandırma borularının komşu parsele ve idari binaya olan mesafesine vs... hususlar yönünden ... İdare Mahkemesinin … esas sayılı dosyasında belirtilen eksikliklerin ve ilgili mevzuatta işyeri ruhsatı verilebilmesi için gerekli kriterlerin tamamlandığı belirtilerek bu iddiasına ilişkin bilgi, belgeler ile … Sulh Hukuk Mahkemesinde yapılan tespitlerin dosyaya ibraz edildiği, buna karşılık davalı idarece anılan hususlar yönünden de mahallinde herhangi bir tespit yapılmaksızın ve konuya yönelik eksiklikleri tespit eden ayrıntılı bir tutanak düzenlenmeksizin davacının başvurusunun doğrudan reddedildiği, dava konusu işlemde bu yönüyle hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesi ile dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: İdarenin soyut, dayanaksız ve keyfi olarak yaptığı bir işlemden sözedilemeyeceği, … İdare Mahkemesi tarafından yapılan keşifte eksikliklerin bulunduğunun tespit edildiği, iki kez mahkeme kararı ile işyeri ruhsatının iptal edildiği, bu eksiklikler giderilmeden işyeri ruhsatı başvurusunda bulunulduğu, keşif yapılmadan karar verildiği, imar planı değişikliğinin yargı kararı ile iptal edildiği, 2012 yılı imar düzenlemelerinin bu dava ile ilgisinin bulunmadığından, Mahkeme kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN CEVABI : Cevap verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmüştür.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İkinci Dairesince, Danıştay Onuncu Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K: 2020/62 sayılı kararının "Ortak Hükümler" kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY : Davacı şirket tarafından işletilen Iğdır ili, … ilçesi … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan petrol istasyonuna ilişkin olarak daha önce verilen işyeri açma ve çalıştırma ruhsatının iptali istemiyle açılan davada, Mahkemenin … günlü, … esas sayılı kararıyla işlemin yürütmesinin durdurulmasına karar verildiği, bu karar nedeniyle işyeri ruhsatının 14/02/2013 tarihinde iptal edildiği, ancak idarece eksikliklerin giderildiği bahsiyle, … gün ve … sayılı işyeri açma ve çalıştırma ruhsatının düzenlendiği, bu işleme karşı açılan davada … İdare Mahkemesince … günlü ve E:…, K:… sayılı kararla, dava konusu işlemin iptaline karar verildiği, söz konusu mahkeme kararında bahsi geçen … İdare Mahkemesinin … günlü ve E:…, K:… sayılı, uyuşmazlık konusu taşınmazın bulunduğu alanda imar planı değişikliği yapılmasına ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davada ise anılan mahkemece; Yasa ve Yönetmelik hükümleri dikkate alınmaksızın tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verildiği, akabinde devam eden süreçte yapının işyeri açma ve çalışma ruhsatının, yapı ruhsatının, yapı kullanma izin belgesinin ve bayilik lisansının iptal edildiği, şirket tarafından 15/06/2015 tarihinde işyeri açma ve çalışma ruhsatı için gerekli evraklarla birlikte ruhsat verilmesi istemiyle davalı idareye yapılan başvurunun; … İdare Mahkemesinin E:… ve E:… sayılı dava dosyalarında verilen iptal kararları ve işyerinin giriş noktasının anayol kavşağına olan mesafesinin, istasyondaki sundurmanın yola olan mesafesinin, havalandırma bacalarının komşu parsele olan mesafesinin, yer altı tankları arasındaki mesafesinin LPG tankları ile yer altı yakıt tankları arasındaki mesafenin, idari binanın karayoluna olan mesafesinin ilgili mevzuattaki şartları taşımadığı gerekçesiyle reddedilmesi üzerine bu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT :
3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun'un 3'üncü maddesinde, işyeri açma ve çalışma ruhsatını vermeye yetkili merciler sayılmış, 4'üncü maddesinde; iznin verilmesi için yapılacak beyan ve incelemelerde a) İnsan sağlığına zarar vermemek, b) Çevre kirliliğine yol açmamak, c) Yangın, patlama, genel güvenlik, iş güvenliği, işçi sağlığı, trafik ve karayolları, imar, kat mülkiyeti ve doğanın korunması ile ilgili düzenlemelere aykırı davranmamak, kriterlerine göre düzenlenecek yönetmeliğin esas alınacağı, 5'inci maddesinde ise; işyeri veya işletme açmak isteyen kişinin; işin özelliğine göre 4 üncü maddede belirtilen yönetmelikte öngörülen kriterlere uygun olarak işyerini düzenledikten sonra başvuru formunu doldurarak 3'üncü maddede belirtilen mercie ibraz edeceği, başvurunun Yönetmelikte öngörülen kriterlere uygun olarak doldurulduğunun tespiti halinde, başkaca bir işleme gerek kalmaksızın işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenerek ilgiliye verileceği, ilgilinin, bu belgeye dayanarak işyeri açabileceği hükme bağlanmıştır.
İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin, ikinci ve üçüncü sınıf gayrisıhhî müesseselerin düzenlendiği 23. maddesinde, " İkinci ve üçüncü sınıf gayrisıhhî müessese açmak isteyen gerçek ve tüzel kişiler; işin özelliğine göre bu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen kriterlere uygun olarak işyerini düzenledikten sonra bu Yönetmeliğin eki Örnek 2’de yer alan başvuru formunu doldurarak yetkili idareye ibraz eder.
Yetkili idareler, ikinci ve üçüncü sınıf gayrisıhhî müesseseler için yapılacak beyan ve incelemelerde; insan sağlığına zarar verilmemesi, çevre kirliliğine yol açılmaması, yangın, patlama, genel güvenlik, iş güvenliği, işçi sağlığı, trafik ve karayolları, imar, kat mülkiyeti ve doğanın korunması ile ilgili düzenlemeleri esas alır.
Başvurunun öngörülen kriterlere uygun olarak doldurulduğunun tespiti halinde, başkaca bir işleme gerek kalmaksızın işyeri açma ve çalışma ruhsatı beş gün içinde düzenlenerek ilgiliye verilir. İlgili, bu belgeye dayanarak işyeri açabilir." hükmü yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Dosyanın incelenmesinden uyuşmazlığa konu taşınmazda akaryakıt ve LPG istasyonu için düzenlenen işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptali istemiyle açılan davada, … İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen rapor uyarınca "dava konusu akaryakıt istasyonunun mevcut yasal düzenlemelerde belirlenen sundurmanın karayoluna olan mesafesi (en az 25 m) ve havalandırma borularının idari binaya olan mesafesi (5 m) açısından asgari mesafe şartını sağlamadığı, aynı yönde birden fazla şeridi olan bölünmüş devlet ve il yoluna (Iğdır - Erzurum arasındaki yola) bağlantısının olduğu, bu nedenle araç geçiş yolu ekseninin, taşıt yolu kenar çizgisi ile kesiştiği noktanın ana yoldaki kavşak başlangıcına mesafesinin 100 m olması gerekirken 75 m olduğu, bu yönüyle de asgari mesafe şartını taşımadığı" gerekçeleriyle tesise verilen işyeri açma ve çalıştırma ruhsatının iptaline karar verildiği, anılan karar sonrasında 15/02/2013 tarihinde davalı idare görevlilerince yapılan denetim sonucu düzenlenen tutanakta eksikliklerin giderildiğinin belirtildiği, söz konusu tutanaktaki tespitlere dayalı olarak dava konusu akaryakıt istasyonu ve LPG satış istasyonu ruhsatının düzenlenmesi üzerine iptali istemiyle açılan davada … İdare Mahkemesinin … günlü ve E:…, K:… sayılı kararıyla, dava konusu işlemin iptaline karar verildiği, Danıştay (kapatılan) Onyedinci Dairesinin bozma kararından sonra Mahkemece bozma kararına uyularak "tespit edilen çekme ve yaklaşma mesafesindeki eksikliklerin giderildiği gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiş ise de davacının temyiz talebi sonucunda Dairemizin 24/03/2021 günlü, E: 2021/4583, K: 2021/821 sayılı kararı ile mahallinde keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılarak daha önce verilen yargı kararında belirtilen eksikliklerin giderilip giderilmediği, dava konusu ruhsatın 3572 sayılı Kanun ve ilgili Yönetmelik hükümlerine uygun olup olmadığı değerlendirilerek dava konusu işlem hakkında bir karar verilmesi gerektiği gerekçesi ile …. İdare Mahkemesinin … günlü E:…, K: … sayılı kararın bozulmasına karar verilmiştir.
Olayda, Tuzluca Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla kabul edilen imar planı değişikliğinin … İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla iptal edilmesinden sonra, … gün ve … sayılı kararıyla kabul edilen imar planında dava konusu alanın akaryakıt istasyonu ve LPG satış istasyonu olarak düzenlendiği, söz konusu imar planına … İdare Mahkemesinde E: … sayısı ile dava açılmışsa da masraflar yatırılmadığı için davanın açılmamış sayılmasına karar verildiği, idarece 15/02/2013 günlü işyeri açma çalışma ruhsatının 12/10/2016 tarihi itibarıyla faal duruma getirildiği, … Sulh Hukuk Mahkemesinin … D.İş sayılı dosyasında yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu akaryakıt istasyonun mesafelere ilişkin tespitler bulunduğu, ancak dava konusu akaryakıt istasyonunun, aynı yönde birden fazla şeridi olan bölünmüş devlet ve il yoluna (Iğdır - Erzurum arasındaki yola) bağlantısının olduğu, bu nedenle araç geçiş yolu ekseninin, taşıt yolu kenar çizgisi ile kesiştiği noktanın ana yoldaki kavşak başlangıcına 100 m mesafe şartını taşıyıp taşımadığının, mevcut yasal düzenlemelerde belirlenen kanopinin karayoluna olan mesafesi (en az 25 m), havalandırma borularının idari binaya olan mesafesi, lpg tankı ile yeraltı akaryakıt tankı arası mesafe (5 m) ve yeraltı tankları arası mesafe açısından asgari mesafe şartını sağlayıp sağlamadığının açık ve net olarak ortaya konulamadığı anlaşılmıştır.
Bu durumda, İdare Mahkemesince, …. İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K: … sayılı kararının Dairemizin 24/03/2021 günlü E: 2021/4583, K:2021/821 sayılı kararı ile bozulduğu hususu da dikkate alınarak mahallinde keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılarak daha önce verilen yargı kararında belirtilen eksikliklerin giderilip giderilmediği, dava konusu akaryakıt işyeri ruhsatı başvurusunun 3572 sayılı Kanun ve ilgili Yönetmelik hükümlerine uygun olup olmadığı değerlendirilerek dava konusu işlem hakkında bir karar verilmesi gerekirken, bu aşamada dava konusu işlemin iptali yolunda verilen kararda hukuki isabet bulunmamıştır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVALI İDARENİN TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE,
2. … İdare Mahkemesi'nin … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun temyize konu kararın verildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle 49. maddesinin 1/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
3. Aynı maddenin 3622 sayılı Yasa ile değişik 3. fıkrası uyarınca, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen İdare Mahkemesi'ne gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Yasa'nın (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş (15) gün içinde Danıştay'da karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 24/03/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.