Yargıtay 20. Hukuk Dairesi 2013/8321 Esas 2013/11572 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi


Taraflar arasındaki davanın yapılan duruşması sonunda kurulan hükmün Yargıtayca incelenmesi davalılardan Hazine ve Orman Yönetimi tarafından istenilmekle, süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya incelendi, gereği düşünüldü:

K A R A R

Davacı vekili, dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin ... Beldesi, 162 parsel sayılı taşınmazın maliki olduğunu ve lehine geçit hakkı kurulabilmesi için, mahkemenin 2007/960 Esas sayılı dava dosyası ile ayrıca dava açtıklarını, maliki olduğu taşınmaza geçebilmek için 161 ile 130 parsel sayılı taşınmazlar arasında kalan tescil harici fundalık alanın kullanılmasının gerektiği, bu alanın müvekkili ve diğer kişiler tarafından yol olarak kullanıldığını belirterek, yol olarak kullanılan 252 m2 alanın davalılardan hangi kuruma ait ise mülkiyetinin ve bedelinin tesbiti ile bedelini ödemek kaydıyla müvekkili adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmesini dava ve talep etmiştir. Daha sonra duruşmadaki beyanlarında, taşınmazın davalı Hazine adına tescilini talep etmiştir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile dosyanın tefrik edilmiş olduğu mahkemenin 2007/960 Esas sayılı dava dosyasında görev alan fen bilirkişileri tarafından düzenlenmiş 27/10/2009 tarihli bilirkişi raporunda (B) harfi ile gösterilen tescil harici fundalık alan içinde bulunan 252 m2"lik alanın bulunduğu adada son parsel numarası verilerek Hazine adına kayıt ve tesciline, geçit hakkına ilişkin açılan davanın reddine karar verilmiş, hüküm davalılar Hazine ve Orman Yönetimi tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, Genel arazi kadastrosu sırasında fundalık olarak tescil harici bırakılan taşınmazın tescili istemine ilişkindir.
Mahkemece, yapılan araştırma ve inceleme sonucunda davanın kabulü ile çekişmeli taşınmazın (B) harfi ile gösterilen tescil harici fundalık alan içinde bulunan 252 m2"lik alanın Hazine adına tesciline karar verilmiş ise de, karar dosya içeriğine uygun düşmemektedir.
Şöyle ki; davacı taraf, taşınmazın kendisi adına değil Hazine adına tescilini talep etmiştir. Somut istemde davacının taşınmazın fiilî kullanıcısı olmadığı da gözetildiğinde, herhangi bir şahsî hakkı bulunmadığı gibi davalı olan Hazine lehine tescil isteminde bulunmasında hukukî yararı ve aktif dava ehliyeti bulunmamaktadır. Kural olarak; bir hakkı dava etme yetkisi, o hakkın sahibine ait olup, buna aktif husumet denilir. Bir hakkın kendisinden istenebilecek durumunda olan yani hakka uymakla yükümlü kişi ise, borçlu kişi olup, buna da pasif husumet denilir. 6100 sayılı HMK."nın 114/1-d maddesinde "tarafların, taraf ve dava ehliyetine sahip olmaları" dava şartı olarak benimsenmiştir. Bir davada gerek aktif ve gerekse pasif husumet ehliyetinin bulunup bulunmadığı, mahkemece öncelikle ve re"sen gözetilecek hususlardandır ve şayet husumet ehliyeti yok ise, dava bu sebep ile reddedilir.
Bu itibarla, davacının üzerinde hiçbir bir fiilî kullanıma sahip olmadığı ve Hazine lehine tescil istemiyle açtığı davada davalı Hazinenin karşı tescil talebi bulunmadığı da gözetilerek davanın aktif dava ehliyeti yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesi gerekirken, kabulü ve taşınmazın davalı Hazine lehine tapuya tescili yolunda hüküm kurulması usûl ve kanuna aykırıdır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; davalı Hazine vekilinin ve davalı ... Yönetimi vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde iadesine
12/12/2013 gününde oy birliği ile karar verildi.