Danıştay 8. Daire 2020/24 Esas 2021/1810 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/24
Karar No : 2021/1810

DAVACI : … Sendikası
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …

DAVANIN KONUSU :
Davacı sendika tarafından, yazarı …, yayınevi … Basım Yayın Eğitim ve Turizm İşletmeleri Sanayi Ticaret A.Ş. olan "Ortaöğretim 11. sınıf Felsefe Ders Kitabı"nın 2010-2011 öğretim yılından itibaren beş yıl süre ile ders kitabı olarak kabul edilmesine ilişkin … gün ve … sayılı işlem ile dayanağı … gün ve … sayılı Talim ve Terbiye Kurulu kararıyla kabul edilen felsefe öğretim programının iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Dava konusu felsefe ders kitabı ve dayanağı olan felsefe öğretim programının içerdiği eksiklik ve olumsuzlukların öğretim programı olmasını engelleyecek nitelikte olduğu, eğitim bilim gereklerine, felsefe dersinin temel ilkelerine açıkça aykırı olduğu, mahkemece yaptırılacak bilirkişi incelemesi sonucunda söz konusu hususların kolaylıkla saptanacağı ileri sürülerek, Ortaöğretim 11. sınıf Felsefe Ders Kitabı"nın 2010-2011 öğretim yılından itibaren beş yıl süre ile ders kitabı olarak kabul edilmesine ilişkin … gün ve … sayılı işlem ile dayanağı … gün ve … sayılı Talim ve Terbiye Kurulu kararırının iptali istenilmiştir.

DAVALININ SAVUNMASI :
Usule ilişkin olarak davanın ehliyet yönünden reddi gerektiği, esasa ilişkin olarak da dava konusu öğretim programının gelişmiş ülkelerde uygulanan öğretim programları seviyesinde hazırlandığı, davacı sendika da dahil konu ile ilgili sunulan raporlar gözden geçirilerek, konu ile ilgili görüş ve eleştirilerini bildiren bütün kurum ve kişilerden gelen veriler değerlendirilip taslak programa yansıtılarak son şeklinin verildiği, öğretim programı ve ders kitabının hazırlık süreciyle ilgili tüm prensiplere uyulduğu öne sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : İdari Dava Daireleri Kurulunun bozma kararında yer alan gerekçelerle, dava konusu işlemin iptali gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …

DÜŞÜNCESİ : Dava; yazarı …, yayınevi … Basım Yayın Eğitim ve Turizm İşletmeleri Sanayi Ticaret A.Ş. olan "Ortaöğretim 11. sınıf Felsefe Ders Kitabı"nın 2010-2011 öğretim yılından itibaren beş yıl süre ile ders kitabı olarak kabul edilmesine ilişkin … günlü, … sayılı işlem ile dayanağı … günlü, … sayılı Talim ve Terbiye Kurulu kararıyla kabul edilen Felsefe Öğretim Programının iptali istemiyle açılmıştır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 46'ncı maddesinin 1'inci fıkrasında; Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarına karşı Danıştayda temyiz yoluna başvurulabileceği, 49’uncu maddesinin 2’nci fıkrasında, temyiz incelemesi sonunda Danıştayın; görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması, hukuka aykırı karar verilmesi ve usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması sebeplerinden dolayı incelenen kararı bozacağı; 4’üncü fıkrasında, Danıştayın ilk derece mahkemesi olarak baktığı davaların temyizen incelenmesinde bu madde ile ısrar hariç 50’nci madde hükümlerinin kıyasen uygulanacağı hükme bağlandığından; ilk derece mahkemesi sıfatıyla bakılan davaların temyiz incelemesi sonucu ilgili dava daireleri kurulunca; usul veya esas bakımından yeninden bir araştırma, inceleme yapılmasını veya maddi ve hukuki olayın yeninden yorumlanmasını gerektirmeyecek şekilde verilen bozma kararlarına karşı, ilk kararı veren Danıştay dava dairesine “ısrar hakkı” tanınmamıştır. Dolayısıyla, kararı bozulan Danıştay dava dairesi, bozma kararına uymak zorundadır.
Dosyanın incelenmesinden, Talim ve Terbiye Kurulu kararıyla kabul edilen Felsefe Öğretim Programının iptali istemiyle açılan davada; Danıştay Sekizinci Dairesi'nin 12/05/2015 günlü, E:2010/9092, K:2015/4515 sayılı kararıyla; 14/12/2009 tarih ve 235 sayılı Talim ve Terbiye Kurulu kararı yönünden davanın reddine, 30/06/2010 tarih ve 68 sayılı Talim ve Terbiye Kurulu kararı yönünden ise davanın konusu kalmadığından karar verilmesine yer olmadığına karar verildiği; bu kararın davanın reddine iişkin kısmının davacı tarafından temyiz edilmesi üzerine, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 15/02/2018 günlü ve E:2015/4324, K:2018/475 sayılı kararıyla, davacının temyiz isteminin kabulü ile anılan kararın bozulduğu; davalı idarenin kararın düzeltilmesi isteminin ise, Kurulun 04/07/2019 günlü ve E:2018/2233, K:2019/3493 sayılı kararı ile reddedildiği anlaşılmaktadır.
Buna göre, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun yukarıda sözü edilen maddeleri uyarınca Danıştay dava dairelerinin ilk derece mahkemesi olarak verdiği kararların bozulması halinde ısrar olanağı bulunmadığından, İdari Dava Daireleri Kurulunun bozma kararında yer alan gerekçelerle, dava konusu işlemin iptali gerekeceği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Yazarı …, yayınevi … Basım Yayın Eğitim ve Turizm İşletmeleri Sanayi Ticaret A.Ş. olan "Ortaöğretim 11. sınıf Felsefe Ders Kitabı"nın 2010-2011 öğretim yılından itibaren beş yıl süre ile ders kitabı olarak kabul edilmesine ilişkin 30/6/2010 gün ve 68 sayılı işlem ile dayanağı … gün ve … sayılı Talim ve Terbiye Kurulu kararıyla kabul edilen felsefe öğretim programının iptali istenilmiştir.

İLGİLİ MEVZUAT :
Dairemizce verilen 12/05/2015 gün ve E:2010/9092, K:2015/4515 sayılı 14/12/2009 tarih ve 235 sayılı Talim ve Terbiye Kurulu kararı yönünden davanın reddine, … tarih ve … sayılı Talim ve Terbiye Kurulu kararı yönünden ise davanın konusu kalmadığından karar verilmesine yer olmadığına dair kararı, davacının temyiz istemi üzerine Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu: davacının, temyiz dilekçesindeki iddialarının, davanın reddine ilişkin kısmına yönelik olduğu görüşü ile istemi bu kısım yönünden incelemiş ve 15/12/2018 gün E:2015/4324, K2018/475 sayılı kararı ile Dairemizce verilen kararın davanın reddi kısmının bozulmasına karar verilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 46. maddesinin 1. fıkrasında, Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının Danıştay'da temyiz edilebileceği; 2575 sayılı Kanunun 38. maddesinde, İdari Dava Daireleri Kurulunca idari dava dairelerinden ilk derece mahkemesi olarak verilen kararların temyizen inceleneceği; 2577 sayılı Kanunun 49. maddesinin 4. fıkrasında da, Danıştayın ilk derece mahkemesi olarak baktığı davaların temyizen incelenmesinde bu madde ile ısrar hariç 50. madde hükümlerinin kıyasen uygulanacağı kurala bağlanmıştır.
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri uyarınca İdare mahkemelerinin bozmaya uymayarak eski kararlarında ısrar edebilmeleri mümkün iken, Danıştay Dava Dairelerinin ilk derece mahkemesi olarak verdiği kararların temyizen bozulması durumunda ısrar olanağı tanınmamıştır.
Bu nedenle, bozma kararı gözönünde bulundurularak, kararın bozulan kısmı yönünden yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.
… tarih ve … sayılı, “Ortaöğretim Felsefe Dersi Öğretim Programı” konulu Talim ve Terbiye Kurulu kararının iptali isteminin incelenmesi:

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 31. maddesinde, bu Kanunda hüküm bulunmayan hususlarda ...bilirkişi, keşif, delilerin tespiti...hallerinde Hukuk Muhakemeleri Kanunu hükümlerinin uygulanacağı, ancak, davanın ihbarı ve bilirkişi seçiminin Danıştay, mahkeme veya hakim tarafından re'sen yapılacağı hükme bağlanmıştır.
Anılan Yasa hükmü ile göndermede bulunulan 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 266. maddesinde, mahkemenin, çözümü hukuk dışında, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hâllerde, taraflardan birinin talebi üzerine yahut kendiliğinden, bilirkişinin oy ve
görüşünün alınmasına karar vereceği, hâkimlik mesleğinin gerektirdiği genel ve hukuki bilgiyle çözümlenmesi mümkün olan konularda bilirkişiye başvurulamayacağı hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava konusu uyuşmazlığın özünü oluşturan Ortaöğretim Felsefe Dersi Öğretim Programı ile bu Programın uygulanmasına yönelik ders kitabının; felsefe dersinin temel ilkelerine ve Türk eğitim sistemine uygun olup olmadığı hususu, çözümü özel ve teknik bilgiyi gerektiren bir husus olduğundan, Dairemizce bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiş, … Üniversitesi Felsefe Bölümü Başkanı Öğretim Üyesi Prof. Dr. …, … Üniversitesi Felsefe Bölümü Başkanı Öğretim Üyesi Prof. Dr. … ve … Üniversitesi Felsefe Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. … tarafından hazırlanan 25/11/2011 tarihli Ortak Bilirkişi Raporu'nda; Ortaöğretim Felsefe Dersi Öğretim Programı'nın felsefe dersinin temel ilkelerine aykırı olduğu, kabul edilen ders kitabının da eksik, hatalı ve programa uygun olmadığı belirtilmiştir.
Dosya kapsamında yer alan bilgi ve belgelerin incelenmesinden; davalı idare tarafından, anılan Öğretim Programı hazırlanırken de çeşitli üniversitelerden görüş alındığı, yine bu görüşlerde de söz konusu Programa yönelik olumsuz eleştirilerde bulunulduğu ve Programın yeniden ele alınması gerektiği, hatta Programa ilişkin taslağın tümüyle geri çekilmesinin teklif edildiği anlaşılmaktadır.
Hem Programın hazırlanma aşamasında hem de Programın nihayet kazanıp kabul edilmesi üzerine buna karşı açılan işbu davada Dairemizce yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu hazırlanan raporlarda; yukarıda belirtilen ve bilimsel açıklamalara dayalı farklı olumsuz değerlendirmelerin yapıldığı göz önünde bulundurulduğunda, bu haliyle dava konusu Talim ve Terbiye Kurulu kararında hukuka uygunluk bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Dava konusu … tarih ve …. sayılı, “Ortaöğretim Felsefe Dersi Öğretim Programı” konulu Talim ve Terbiye Kurul kararının İPTALİNE,
3. Dava kısmen iptal, kısmen karar verilmesine yer olmadığı şeklinde sonuçlandığından ayrıntısı aşağıda gösterilen ve davacı tarafından yapılan …-TL yargılama giderinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, …-TL yargılama giderinin davalı üzerinde bırakılmasına,
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde taraflara iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 24/03/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.