Danıştay 9. Daire 2018/1268 Esas 2021/2223 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2018/1268
Karar No : 2021/2223

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Turizm Tekstil Petrol İnşaat Deri Taşımacılık San. ve Tic. Ltd. Şti.

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Vergi Dairesi Başkanlığı - … (… Vergi Dairesi Müdürlüğü)
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:.., K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı adına, 2011 yılına ilişkin defter ve belgelerini incelemeye ibraz etmediğinden bahisle düzenlenen vergi inceleme raporuna dayanılarak 2011/Ocak-Aralık, 2012/Ocak dönemlerine ilişkin re'sen tarh edilen katma değer vergisi ile kesilen üç kat vergi ziyaı cezasının kaldırılması istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... Vergi Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K: … sayılı kararıyla; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nda re'sen araştırma ilkesinin benimsendiği, resen inceleme ilkesi gereği davacının defter ve belgelerinin Mahkemeye sunulması üzerine defter ve belgelerin inceleme yapılması için davalıya gönderildiği, inceleme sonucu hazırlanan görüş ve öneri raporunda, davacının 2011 yılı defter ve belgeleri üzerinde belgesel düzeyde herhangi bir eksikliğin tespit edilemediği, 2011 Ba formunun sorgulanması neticesinde, mal ve hizmet aldığı mükellefler hakkında sahte belge düzenleme yönünden vergi tekniği raporuna rastlanmadığı, zamanaşımı göz önüne alındığında özel tüketim vergisi yönünden 2011 yılına yönelik işlem yapılamayacağı tespitlerine yer verildiği, bu tespitler ışığında davacının katma değer vergisi indirimlerinin reddini gerektirecek bir durum bulunmadığı anlaşıldığından, dava konusu vergi ziyaı cezalı tarhiyatta hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne, vergi ziyaı cezalı katma değer vergisi tarhiyatının kaldırılmasına karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: 2011 yılına ait defter ve belgelerinin ibrazına ilişkin yazının 17 Kasım 2015 tarihinde davacının işyeri adresinde şirketin çalışanına usulüne uygun olarak tebliğ edilmesine rağmen incelemeye ibraz edilmediği, defter ve belgelerin muhafaza biçim ve süreleri ile ibraz yükümlülüğünü düzenleyen yasal hükümler karşısında, davacı tarafından haklı mazeret olarak kabulü gerekebilecek başkaca bir iddia da ileri sürülmediği, bu durumda hiçbir mücbir sebep hali bulunmaksızın defter ve belgelerini incelemeye ibraz etmeyen davacının dava aşamasında bunları Mahkemeye ibraz etmesi üzerine, bu defter ve belgeler Mahkemece incelenerek verilen kararda hukuka uygunluk görülmediği gerekçesiyle davalının istinaf başvurusunun kabulüne, Vergi Mahkemesi kararının kaldırılmasına, davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Defter ve belgelerin ibrazına ilişkin yazının tebligatından sonradan haberdar olunduğu, ibraz edilmek istenilmişse de bu yazıda öngörülen sürenin geçirilmesi sebebiyle ibraz edemedikleri, defter ve belgelerinin her zaman incelenmesi için ibraza hazır olduğu, mahkeme veya davalı tarafından istenilmesi halinde bunları sunabilecekleri iddialarıyla kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Savunma verilmemiştir.


DANIŞTAY TETKİK … DÜŞÜNCESİ: Temyiz istemine konu Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Davacı adına, 2011 yılına ilişkin defter ve belgelerini incelemeye ibraz etmediğinden bahisle düzenlenen vergi inceleme raporuna dayanılarak 2011/Ocak-Aralık, 2012/Ocak dönemlerine ilişkin re'sen tarh edilen katma değer vergisi ile kesilen üç kat vergi ziyaı cezasının kaldırılması istemine ilişkindir.

İLGİLİ MEVZUAT:
Vergi Usul Kanunun 30. maddesinde, re'sen vergi tarhı, vergi matrahının tamamen veya kısmen defter, kayıt ve belgelere veya kanunî ölçülere dayanılarak tespitine imkân bulunmayan hallerde takdir komisyonları tarafından takdir edilen veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlarca düzenlenmiş vergi inceleme raporlarında belirtilen matrah veya matrah kısmı üzerinden vergi tarh olunması olarak tanımlanmış, bu Kanuna göre tutulması mecburi olan defterlerin hepsi veya bir kısmı tutulmamış veya tasdik ettirilmemiş olunması veya vergi incelenmesi yapmaya yetkili olanlara herhangi bir sebeple ibraz edilmemesi hali resen takdir nedenleri arasında sayılmıştır.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 29. maddesinin 1/a bendinde, mükelleflerin, yaptıkları vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, bu kanunda aksine hüküm olmadıkça faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisini indirebilecekleri, aynı Kanun'un 34. maddesinin 1. bendinde, yurt içinden sağlanan veya ithal olunan mal ve hizmetlere ait katma değer vergisinin alış faturası veya benzeri vesikalar ve gümrük makbuzu üzerinde ayrıca gösterilmesi ve bu vesikaların kanuni defterlere kaydedilmesi şartıyla indirilebileceği belirtilmiştir.
Bu düzenlemeler karşısında, katma değer vergisinin indirim konusu yapılabilmesi için, indirim konusu yapılacak verginin fatura veya benzeri belgeler ile gümrük makbuzu üzerinde ayrıca gösterilmesi ve söz konusu belgelerin kanuni defterlere kaydedilmesi gerekmektedir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından dava dilekçesinde uyuşmazlığa ilişkin defter ve belgelerin sunabileceğinin belirtmesi üzerine Mahkemenin 01/02/2017 tarihli verdiği ara kararla 2011-2012 yıllarına ait yasal defter ve belgelerin istenildiği, bu ara karara istinaden 24/02/2017 tarihinde 2011, 2012 yılları yevmiye defteri, envanter defteri, beyannameleri, alış faturası ve fişleri, satış faturası ve fişlerinin Mahkemeye ibraz edildiği, davacıdan temin edilen defter ve belgelerin 23/03/2017 tarihli ara kararla inceleme yapılması için davalıya iletildiği, davalı tarafından yapılan inceleme sonucunda hazırlanan görüş ve öneri raporunun 19/04/2017 tarihinde Mahkemeye sunulduğu anlaşılmaktadır.
Her ne kadar defter ve belgelerin mücbir sebep olmaksızın incelemeye ibraz edilmemesi re'sen tarh nedeni ise de; re'sen araştırma ilkesi ile vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelenin gerçek mahiyetinin esas olduğuna dair kural gereğince, Vergi Mahkemesinin ara kararına istinaden davacı tarafından vergilendirme dönemine ilişkin yasal defterler ve belgelerin Mahkemeye sunulduğu, ibraz edilen defter ve belgelerden vergi idaresinin haberdar edilmesi üzerine bu defter ve belgeler hakkında davalının görüşü ve saptamalarını içeren görüş ve öneri raporunun hazırlandığı, Mahkemece de bu rapordaki tespitler doğrultusunda dava konusu vergilendirme işleminin hukuka uygun olup olmadığı değerlendirilerek uyuşmazlık hakkında karar verildiği görülmüştür.
Bu durumda, defter ve belgelerin davacıdan temin edilerek davalıya tebliğ sonrası yapılan inceleme sonucunda hazırlanan görüş ve öneri raporuna göre yargılama yapan Vergi Mahkemesi kararı hakkında Bölge İdare Mahkemesince işin esası yönünden hukuki denetim yapılması gerektiğinden, davanın kabulüne ilişkin Vergi Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunu kabul ederek, davayı mücbir sebep olmaksızın belgelerini incelemeye ibraz etmeyen davacının dava aşamasında bu belgeleri mahkemeye ibraz etmesi üzerine mahkemece incelenerek karar verilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle reddeden Bölge İdare Mahkemesi kararında isabet görülmemiştir.
Nitekim, 25/07/2019 tarih ve 30842 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulunun 08/02/2019 tarih ve E:2013/3, K:2019/1 sayılı kararındaki hukuki değerlendirmede bu yöndedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kabulüne ilişkin Vergi Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunu kabul ederek, davayı reddeden … Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ... Vergi Dava Dairesi Dairesine gönderilmesine, 25/03/2021 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.