Mahkemesi :İş Mahkemesi

Dava, prime esas kazancın tespiti istemine ilişkindir.
Mahkeme, (kapatılan) 21. Hukuk Dairesinin bozma kararına uyarak ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Dava, davacının 2000/7. ay ile 2011/9. arasında davalı ... işyerindeki prime esas kazancının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, bozma ilâmına karşı uyma kararı verilmek suretiyle yapılan yargılama neticesi 2008/10 - 2011/9. aylar bakımından davanın kabulüne karar verilmiştir.
Uyulmasına karar verilen bozma ilamında “davacıya gıda yardımı adı ile ödenen yemek yardımları bakımından miktarı yıllar itibariyle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenen muafiyetin dikkate alınması” gerektiği hususu açıkça belirtilmiştir.
Bozma sonrası yargılamada; mahkemece temizlik yardımı yönünden verilen karar yerinde ise de, hükme esas alınan bilirkişi raporunda, davacıya gıda yardımı adı ile ödenen yemek yardımları bakımından miktarı yıllar itibariyle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenen muafiyet miktarının dikkate alınmadığı va bu miktarı aşan tutarın hesaplanmadığı anlaşılmıştır.
Mahkemece bozma ilamına uyulmuş ise de, bozmadan sonra yapılan yargılamada bozma gereği yerine getirilmeden, yine eksik inceleme ve araştırma ile sonuca gidilerek karar verilmiştir.
5510 sayılı Kanunun 80/1. maddesinde;
“4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların prime esas kazançları aşağıdaki şekilde belirlenir.
a)Prime esas kazançların hesabında;
1)Hak edilen ücretlerin,
2)Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan o ay içinde yapılan ödemelerin ve işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen tutarların,
3)İdare veya yargı mercilerince verilen karar gereğince yukarıdaki (1) ve (2) numaralı alt bentlerde belirtilen kazançlar niteliğinde olmak üzere sigortalılara o ay içinde yapılan ödemelerin, brüt toplamı esas alınır.
b)Ayni yardımlar ve ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları ile Kurumca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin % 30’unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları, prime esas kazanca tabi tutulmaz.
c)(b) bendinde belirtilen istisnalar dışında her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemeler ile ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemeler prime esas kazanca tabi tutulur. Diğer kanunlardaki prime tabi tutulmaması gerektiğine dair muafiyet ve istisnalar bu Kanunun uygulanmasında dikkate alınmaz
d)Ücretler hak edildikleri aya mal edilmek suretiyle prime tabi tutulur. Diğer ödemeler ise öncelikle ödendiği ayın kazancına dahil edilir ve ücret dışındaki bu ödemelerin yapıldığı ayda üst sınırın aşılması nedeniyle prime tabi tutulamayan kısmı, ödemenin yapıldığı ayı takip eden aydan başlanarak iki ayı geçmemek üzere üst sınırın altında kalan sonraki ayların prime esas kazançlarına ilâve edilir. Toplu iş sözleşmelerine tabi işyerleri işverenlerince veya kamu idareleri veya yargı mercilerince verilen kararlara istinaden, sonradan ödenen ücret dışındaki ödemelerin hizmet akdinin mevcut olmadığı veya askıda olduğu bir tarihte ödenmesi durumunda, 82 nci madde hükmü de nazara alınmak suretiyle prime esas kazancın tabi olduğu en son ayın kazancına dahil edilir. Bu durumlarda sigorta primlerinin, yukarıda belirtilen mercilerin kararlarının kesinleşme tarihini izleyen ayın sonuna kadar ödenmesi halinde, gecikme cezası ve gecikme zammı alınmaz ve 102 nci madde hükümleri uygulanmaz."
Yukarıdaki yasal düzenleme ışığında dava değerlendirildiğinde, davacıya gıda yardımı adı ile ödenen yemek yardımları bakımından miktarı yıllar itibariyle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenmiş olan muafiyet tutarı dikkate alınmalı ve ayrıca muafiyeti aşan kısım bakımından yapılan ödemelerin prime tabi tutulması gereği ile sonucuna göre bir karar verilmeli; 01.10.2008 sonrası dönem için kurumca tutarları yıllar itibariyle belirlenecek yemek ücretinin prime esas kazanca tabi tutulmayacağı, bu miktarı aşan yemek ücretinin prime esas kazanca tabi tutulacağı gözetilerek, buna göre miktarlar tespit edilmeli ve sonucuna göre bir karar verilmelidir.
Mahkemenin, yukarıda açıklanan esaslar doğrultusunda araştırma yaparak elde edilecek sonuca göre karar vermesi gerekirken, eksik araştırma ve inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm kurması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, davalılar vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalı ..."na iadesine, 22.03.2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.