Danıştay 7. Daire 2018/2567 Esas 2021/1764 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/2567
Karar No : 2021/1764

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı adına … Gümrük Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACILAR) : … Ortakları
1- … 2- … 3- …
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem: Davacı adına tescilli ... tarih ve ... sayılı serbest dolaşıma giriş beyannamesi muhteviyatı "sonar cihazı" cinsi eşyaya ilişkin olarak tahakkuk ettirilen katma değer vergisi ile bu vergi üzerinden 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 234. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi uyarınca hesaplanarak karara bağlanan para cezasına vaki itirazın reddine dair işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... Vergi Mahkemesi … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; olayda, davacının ithalini gerçekleştirdiği "sonar cihazı" isimli eşyanın monte edildiği teknenin güvenli seyrini sağlamak amaçlı makine ve teçhizat mahiyetinde olduğu, idarece teknenin asıl amacı olan seyir etmek haricinde balıkçı teknelerinde balık bulmak ya da balık tutulmasında yardımcı olmak amacıyla kullanıldığı yönünde somut bir tespitin de bulunmaması karşısında 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 167. maddesinin 9. fıkrasının (d) bendi, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 16. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi ve 2581 sayılı Deniz Ticaret Filosunun Geliştirilmesi ve Gemi İnşa Tesislerinin Teşviki Hakkındaki Kanun'un 1. maddesi uyarınca ithali katma değer vergisinden muaf olduğu anlaşılan eşyaya ilişkin olarak tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu kararın hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı idare tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Uyuşmazlık konusu "sonar cihazı" isimli eşyanın ulaşım faaliyetleri dışında balık avlama teknelerinde kullanıldığı, bu bakımdan ilgili mevzuat uyarınca katma değer vergisinden muaf olmadığı, tesis edilen işlemin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun vergiden muafiyet ve istisna başlıklı 167. maddesinin 9. fıkrası uyarınca, eşyanın ulaştırmacılıkta kullanılması halinde vergiden muaf olacağı açık olup, dosyanın incelenmesinden, davacının beyanname muhteviyatı "sonar cihazı" isimli eşyayı balıkçılıkta kullanmak amacıyla satın aldığının anlaşılması karşısında anılan eşyanın vergiden muaf olmadığı sonucuna ulaşıldığından davalı idarenin temyiz isteminin kabulü ile yazılı gerekçeyle işlemin iptali yönünde verilen mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Balıkçılık faaliyetinde bulunan davacı adına tescilli ... tarih ve ... sayılı beyanname muhteviyatı "sonar cihazı" cinsi eşyanın katma değer vergisinden muaf olmadığının tespit edildiğinden bahisle tahakkuk ettirilen katma değer vergisi ile bu vergi üzerinden 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 234. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi uyarınca hesaplanarak karara bağlanan para cezasına vaki itirazın reddine dair işlemin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun gümrük vergilerinden muafiyet ve istisnaların düzenlendiği 167. maddesinin "Ulaştırmacılıkta kullanılan eşya" başlıklı 9. fıkrasının (d) bendinde, Deniz ve hava ulaşım araçlarına ait donatım ve işletme malzemesinin gümrük vergilerinden muaf olduğu düzenlenmiştir.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 16. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde; aşağıdaki teslim ve hizmetler vergiden müstesnadır; 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 167. maddesi, geçici ithalat ve hariçte işleme rejimleri ile geri gelen eşyaya ilişkin hükümleri kapsamında gümrük vergisinden muaf veya müstesna olan eşyanın ithali, (Bu Kanun'un 11. maddesinde düzenlenen ihracat istisnasından yararlanarak ihraç olunan ancak, Gümrük Kanunu'nun 168.,169. ve 170. maddelerinde belirtildiği şekilde geri gelen eşyanın ithalat istisnasından faydalanabilmesi için, bu eşyayla ilgili olarak ihracat istisnasından faydalanılan miktarın gümrük idarelerine ödenmesi veya bu miktar kadar teminat gösterilmesi şarttır.) olduğu hükme bağlanmıştır.
2581 sayılı Deniz Ticaret Filosunun Geliştirilmesi ve Gemi İnşa Tesislerinin Teşviki Hakkındaki Kanun'un 1.maddesinde ise "Yurt dışında inşa suretiyle veya hazır olarak satın alınan gemilerle, yurt içinde inşa, tadil veya onarılan gemilerde (yüzer havuzlar dahil) ve bu gemilerin donatım ve seyirlerinde kullanılan makine, teçhizat ve demirbaş ile gemi üretim tesislerinin inşa, tadil, tevsi veya onarımlarında kullanılan makine, teçhizat ve demirbaşlar, ilgili mercilerin müsaadesi şartıyla gümrük vergisi ile ithalde alınan diğer vergi ve resimlerden (damga resmi dahil) muaftır." hükmüne yer verilmiştir.
4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 234. maddesinin olay tarihinde yürürlükte olan şekliyle 1. fıkrasının (a) bendinde, serbest dolaşıma giriş rejimine veya kısmi muafiyet suretiyle geçici ithalat rejimine tabi tutulan eşyaya ilişkin olarak, yapılan beyan ile muayene ve denetleme veya teslimden sonra kontrol sonucunda; 15. maddede belirtilen Gümrük Tarifesini oluşturan unsurlarında veya vergilendirmeye esas olan sayı, baş, ağırlık gibi ölçülerinde aykırılık görüldüğü ve beyana göre hesaplanan gümrük vergisi ile muayene sonuçlarına göre alınması gereken gümrük vergisi arasındaki fark %5'i aştığı takdirde, gümrük vergisinden ayrı olarak bu farkının üç katı para cezası alınacağı hükme bağlanmıştır.
07/10/2009 tarih ve 27369 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 2009/15481 sayılı 4458 sayılı Gümrük Kanununun Bazı Maddelerinin Uygulanması Hakkında Kararın "Deniz ve Hava Ulaştırmacılığında Kullanılan Eşya" başlıklı bölümün "Muafiyetin kapsamı" alt başlıklı 97. maddesinde, " (1) Aşağıda belirtilen donatım ve işletme malzemesine muafiyet tanınır. a) Hava ve deniz ulaşım araçları tarafından yabancı limanlar ve meydanlardan kendi ihtiyaçları için getirilen veya bu araçlar adına gönderilen donatım ve işletme malzemesi. b) Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığınca yetkilendirilen hava aracı bakım kuruluşları tarafından hava ulaşım araçları için serbest dolaşıma sokulacak donatım ve işletme malzemesi. (2) Yolcu ve yük taşımacılığı faaliyetlerinde bulunan hava yolu şirketleri tarafından bu faaliyetlerinde kullanılmak üzere serbest dolaşıma sokulan hava taşıtları, motorları ile bunların birinci fıkranın (a) bendi kapsamında yer almayan aksam ve parçalarına muafiyet tanınır. (3) İkinci fıkra kapsamında muafiyet tanınacak hava taşıtlarının koltuk kapasitesinin yirmi ve üzeri olması gerekir. (4) Birinci fıkra kapsamı eşyanın cins ve nevileri Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı ile müştereken belirlenir." hükmüne yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, deniz ve hava ulaşım araçlarına ait donatım ve işletme malzemelerinin ancak ulaştırmacılık faaliyetinde bulunan deniz ve hava ulaşım araçlarında kullanılması halinde vergiden muaf olduğu anlaşılmaktadır.
Mahkemece, ithal edilen "sonar cihazı" isimli eşyanın, monte edildiği teknenin güvenli seyrini sağlamak amacıyla kullanılan makine ve teçhizat kapsamında değerlendirilerek yine teknenin asıl amacı olan seyir etmek dışında balıkçı teknelerinde ve balık bulmak ya da tutulmasında yardımcı olmak için kullanıldığı yönünde somut bir tespitin de bulunmadığı gerekçesiyle katma değer vergisinden muaf olduğu sonucuna ulaşılarak işlemin iptali yönünde karar verilmiş ise de; dosyanın incelenmesinden, davacının balıkçılık faaliyetinde bulunduğu ve balıkçı teknesinde kullanmak amacıyla "sonar cihazı" isimli eşyayı satın aldığının anlaşıldığı, ilgili mevzuata göre de ancak ulaştırmacılık faaliyetinde bulunan deniz araçlarında kullanılması halinde muafiyet kapsamında donatım ve işletme malzemesi olarak kabul edilebileceği hususları dikkate alındığında, balıkçılık faaliyetinde kullanılmak için alınan eşyanın vergiden muaf olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Öte yandan, Mahkemece yeniden verilecek kararda, para cezası kararı alınabilmesi için 4458 sayılı Kanun'un 234. maddesinin yukarıda yer verilen 1. fıkrasının (a) bendinde öngörülen koşulların olayda gerçekleşip gerçekleşmediğinin de ayrıca değerlendirilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Temyiz isteminin kabulüne,
2… Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Daireye gönderilmesine,
4. 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 13. maddesinin (j) bendi parantez içi hükmü uyarınca alınması gereken harç dahil olmak üzere, yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine, 25/03/2021 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.