Danıştay 8. Daire 2020/838 Esas 2021/1842 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/838
Karar No : 2021/1842

Temyiz İsteminde Bulunan (Davalılar): 1- …Valiliği
Vekili : Av. …
2- … Bakanlığı - …
Vekili : Hukuk müşaviri …

Karşı Taraf (Davacı) : … Öğretim Kurumları A.Ş.
Vekili : Av. …

İstemin Özeti : Davalı idarelerce, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Yasanın 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

Savunmanın Özeti :Savunma verilmemiştir.

Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : İdare Mahkemesi kararının açıklama eklenmek suretiyle onanması gerektiği düşünülmektedir

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, gerçeğe aykırı reklam ve ilan verildiğinden bahisle davacı şirkete ait … İlkokulu, … Ortaokulu ve … Anadolu Lisesinin 15 gün geçici süre ile kapatılmasına dair Kocaeli Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince, davacının üzerine atılı fiili işlediği, soruşturma dosyasında yer alan mevcut bilgi ve belgelerin değerlendirilmesi neticesinde sabit olup yeni oluşan hukuki durum dikkate alındığında, 5580 sayılı Kanun'un 7/b fıkrasında yapılan değişiklik sonrası, özel öğretim kurumunun gerçeğe aykırı veya yanıltıcı reklam ya da ilan verdiğinin tespit edilmesi durumunda yasal dayanağı kalmayan geçici kapatma cezasının verilemeyeceği, lehe olan hükmün uygulanması ilkesi uyarınca, davacı şirkete ait okulların 15 gün geçici süre ile kapatılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka ve mevzuata uyarlık bulunmadığı, öte yandan, dava konusu işlem ile tesis edilen 15 gün süre ile geçici kapatma işlemi daha önce (yargılama devam ederken) fiilen uygulanmış ve davacı şirkete ait okullar kapatılmış ise, hukuk devleti ve ceza hukukunun temel ilkeleri arasında yer alan "aynı fiilden dolayı iki kez ceza verilemez (non bis in idem)" ilkesi gereğince, aynı işlem nedeniyle bu kez idari para cezası verilemeyeceği belirtilerek dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Uyuşmazlıkta, davacının üzerine atılı fiili işlediği, soruşturma dosyasında yer alan mevcut bilgi ve belgelerin değerlendirilmesi neticesinde sabit olup, uyuşmazlık tarihinde yürürlükte olan Kanun ve ilgili Yönetmelik maddesi, daha sonraki tarihli Kanun ve ilgili Yönetmelik değişikliği ile tamamen değiştirildiğinden, uyuşmazlığın çözülebilmesi için öncelikle davacının işlediği fiile hangi Kanun ve Yönetmelik hükmünün uygulanması gerektiği hususunun karara bağlanması gerekmektedir.
Ceza Hukuku kökenli bir ilke olan "lehe olan hükmün uygulanması ilkesi"; işlendiği zamanın hukuki normları uyarınca suç sayılan bir fiil sonradan yürürlüğe giren bir düzenleme ile suç olmaktan çıkarılmış bulunuyorsa veya sonradan yürürlüğe giren düzenleme suçun işlendiği zaman mevcut olan düzenlemeye göre suçlunun lehine ise, sonraki normun daha önce işlenmiş olan fiillere uygulanmasını öngörmektedir. Kural olarak idari işlemlerin yargısal denetimi tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mevzuata göre yapılmaktadır. Bu anlamda idari işlem niteliğindeki yaptırımın tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mevzuata göre yargısal denetiminin yapılması gerekmekte ise de, ilke olarak suç ve cezadan lehe olan normun uygulanması kuralının bu yaptırımlar yönünden de geçerli olduğunun kabulü gerekmektedir. Dolayısıyla, fiilin işlendiği tarih itibariyle yürürlükte bulunan mevzuat ile daha sonra yürürlüğe giren mevzuat hükümleri farklı ise yaptırım uygulanacak olan kişilerin lehine olan mevzuat hükmü dikkate alınmalıdır. Ancak lehe hükmün uygulanması amacıyla verilecek bir iptal kararının başka yaptırımların uygulanmasına engel olmayacağı da tabidir.
Bu kapsamda, yeni oluşan hukuki durum dikkate alınarak, davalı idarelerce davacının eylemine uyan Kanunun ve ilgili Yönetmeliğin eski halinde düzenlenen fiilin, Kanun ve ilgili Yönetmeliğin yeni halinde düzenlenip düzenlenmediği ve/veya söz konusu fiil için daha hafif bir ceza öngörülüp öngörülmediğinin araştırılarak, eski ve yeni mevzuat hükümlerinden davacı lehine olanın uygulanması sureti ile yeniden bir işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
Yukarıda yer verilen lehe kanun hükümlerinin uygulanabilmesi için değişiklikten önceki Kanun hükmü uyarınca dava konusu işlemin uygulanmasının tamamlanıp tamamlanmadığı hususu dikkate alınmalıdır.
Bu çerçevede lehe kanun hükümlerinin uygulanabilmesi için değişiklikten önceki Kanun hükmü uyarınca tesis edilen işlemin uygulanmasının tamamlanmamış olması gerekmektedir. Somut olayda olduğu gibi uygulanan ve uygulanmakla etkisi tükenen geçici kapatma cezası gibi idari işlemler söz konusu olduğunda, eski ve yeni mevzuat hükümlerinden davacı lehine olanın uygulanması sureti ile tesis edilecek yeni işlem davacı hakkında uygulanması muhtemel tekerrür hükümleri yönünden önem arz etmekte olup, lehe Kanun hükmünün uygulanması suretiyle tesis edilecek yeni idari işlemin davalı idarelerce mükerrer cezalandırmaya neden olabilecek şekilde ikinci kez idari yaptırım işlemi tesisi şeklinde anlaşılmaması gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, davalı idarelerin temyiz isteminin reddiyle … İdare Mahkemesince verilen ve hüküm fıkrası itibariyle hukuka uygun bulunan kararın yukarıda belirtilen açıklama ile onanmasına temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 25/03/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.