Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2021/11453 Esas 2022/4483 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Kadastro Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Kullanım Kadastrosu

Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiş olup, hükmün asli müdahil ..., davacı ..., asli müdahil ..., davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; dosya incelendi, gereği düşünüldü:

K A R A R

Davacı ... vekili Av. dava dilekçesi; Erzincan İli İliç ilçesi ... Köyü sınırları içerisinde bulunan 224 ada 4 ve 8; 225 ada 9 ve 14; 226 ada 1; 227 ada 4, 7, 11 ve 14; 228 ada 2, 8 ve 18; 229 ada 1 ve 4; 230 ada 1, 3 ve 7 nolu parsellerin tespitleri Hazine adına ham toprak olarak tespit görmüş olduğunu, oysa ki adı geçen taşınmazların müvekkilin murisi olan ... ...'ın malik sıfatıyla zilyetliğinde ve vefatı ile mirasçılarına intikal etmiş olduğunu, söz konusu zilyetliğin 60 yılı aşkın zamandır olduğunu ve zaman zaman müvekkillerce bizzat ve zaman zaman da kiraya verilmek suretiyle kullanıldığını, söz konusu taşınmazların mülkiyet hakkının müvekkillerinde bulunduğunu ve yapılan tespitin iptali ile ... ...'a tespit yapılmasını talep etmiştir.
Asli müdahil ..., ..., ... ..., ..., ..., ... ve ... vekilli; Erzincan İli İliç İlçesi ... Köyü Kerer Mevkii 217 ada 11; 223 ada 5, 9 ve 12; 224 ada 8; 225 ada 9 ve 14; 226 ada 1; 227 ada 4, 7, 11 ve 14; 228 ada 2, 8 ve 18; 229 ada 1 ve 4; 230 ada 1, 3 ve 7 nolu parseller davalı Hazine adına tespit yapıldığını, bahsi geçen taşınmazların İliç İcra Müdürlüğünün 1954/10 Esas sayılı ilamlı takip dosyası kapsamında teslim tesellüm zabıt varakası düzenlenmek sureti ile borçlu ... ... tarafından alacaklılar ..., ... ve ... ...'a teslim edildiğini, bahsi geçen yerlerden ... ...'ın hisseleri 19.04.1976 tarihli satış senedi ile ... ...'ın hisseleri 19.09.2005 tarihli satış senedi ile müvekkiller ve babası ... tarafından satın alındığını, hissedarlardan olan ... ... müvekkillerinin murisi olduğunu ve ölümü ile hisselerinin müvekkillere intikal ettiğini, hissedar ... ...'ın ilama dayalı hisselerini tapulamak sureti ile ayırmış olduğunu ve bahsi geçen taşınmazların müvekkillerin 20 yılı aşkın süredir aralıksız nizasız fasılsız zilyetliğinde olduğunu ve bu taşınmazlarda yapılan tespitin iptali ile müvekkilleri adına tescilini talep etmiştir.
Asli müdahil ...; Erzincan İli İliç İlçesi ... Köyü Kerer Mevkii 217 ada 11; 223 ada 5, 9 ve 12; 224 ada 4 ve 8; 225 ada 9 ve 14; 229 ada 1 ve 4; 230 ada 1, 3 ve 7 parsel sayılı taşınmazların davalı Hazine adına tespit yapıldığını, bahsi geçen taşınmazların İliç İcra Müdürlüğünün 1954/10 Esas sayılı ilamlı takip dosyası kapsamında teslim tesellüm zabıt varakası düzenlenmek sureti ile borçlu ... ... tarafından alacaklılar ..., ... ve ... ...'a teslim edildiğini, bahsi geçen yerlerden ... ...'ın hisseleri 19.04.1976 tarihli satış senedi ile ... ...'ın hisseleri 19.09.2005 tarihli satış senedi ile müvekkiller ve babası ... tarafından satın alındığını, hissedarlardan olan ... ... müvekkillerinin murisi olduğunu ve ölümü ile hisselerinin müvekkillere intikal ettiğini, hissedar ... ...'ın ilama dayalı hisselerini tapulamak sureti ile ayırmış olduğunu ve bahsi geçen taşınmazların müvekkillerin 20 yılı aşkın süredir aralıksız nizasız fasılsız zilyetliğinde olduğunu ve bu taşınmazlarda yapılan tespitin iptali ile dilekçesinin ekindeki belgeler ve zilyetlik durumu göz önünde bulundurularak tescilini talep etmiştir.
Asli müdahil ...'nun; müteveffa ... oğlu ...'nun varisi bulunan ...'nun mağdur olduğunu, bu dosyada müdahale talebinin kabul edilmesini talep ve dava etmiştir.
Asli müdahil ... (...), ... (...) ve ... (...)'ın; dava konusu 2013/37 Esas ve 2013/38 Esas nolu dosyalarda adı geçen ... ...'ın kızı olan Hanım ...'un varisleri olduğunu, bu davadaki haklarını talep ettiklerini ve gereğinin yapılmasını talep etmişlerdir.
Birleşen 2009/27 Esas sayılı dosya davacıları ... ve ...'ın; Erzincan İli İliç ilçesi ... Köyü 178 ada 17, 28 ve 223 ada 4 nolu parsellerin kök muris ... oğlu Laz ...'a ait 14 Haziran 1951 tarihli ve 129 yevmiye nolu fermanı olduğunu, bu nedenle dava ettikleri taşınmazların kök murisleri olan ... oğlu Laz ...'a tapuya tescilini talep etmişlerdir.
Birleşen 2007/237 Esas sayılı dosya davacıları ..., ..., ..., ... ve ...'ın; Erzincan ili İliç İlçesi ... Köyü 178 ada 23, 24, 25, 26 parsel ve 222 ada 2 parsel ve 223 ada 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 10, 11, 13 parsel ve 224 ada 7, 9, 10 parsel ve 227 ada 1, 2, 3, 5, 6, 8, 9, 12, 13, 15 parsel ve 228 ada 1, 3, 4, 5, 6, 7, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17 parsel ve 229 ada 2, 3, 5 parsel ve 230 ada 2, 4, 5, 6, 8, 9, 10, 11 parsel ve 224 ada 2, 3, 5 parsel ve 225 ada 10, 11, 12, 13 nolu parselleri İliç İcra Müdürlüğünün 1954/10 Esas sayılı ilamlı takip dosyasıyla teslim tesellüm zabıt varakası düzenlendiğini, 19.04.1974 tarihli satış senediyle ... ...'ın hisseleri 19.09.2015 tarihli satış senediyle kendileri tarafından satın alındığını, ayrıca "kuz mağarası" Mevkiinde 26.09.1988 tarihli satış senedi ile ...'dan satış yolu ile aldıklarını, bahsi geçen tüm taşınmazlar malik sıfatıyla ile zilyetliğinde bulunduklarını, bu nedenle adlarına tescilini talep etmiştir.
Birleşen 2010/28 Esas sayılı dosya davacısı ...'ın; dava konusu taşınmazlar olan Erzincan İli İliç İlçesi ... Köyü 224 ada 1, 6 ve 230 ada 12, 13, 14 nolu parsellerin ataları ve dedelerine ait olduğunu, 100 yılı aşan nizasız ve fasılsız süren bir zilyetliklerinin olduğunu, tapu yerine geçen senetler ve İliç İcra Memurluğunun 1954/10 Esas sayılı devir teslim varakasının olduğunu, bu nedenle adlarına tescilini talep etmiştir.
Birleşen 2009/3 Esas sayılı dosya davacısı ...'ın; dava konusu taşınmazlar olan Erzincan İli İliç İlçesi ... Köyü 223 ada 5, 9, 12 ve 224 ada 4, 8 ve 225 ada 9, 14 ve 226 ada 1 ve 227 ada 4, 7, 11, 14 ve 228 ada 2, 8, 18 ve 229 ada 1, 4 ve 230 ada 1, 3, 7 nolu parsellerin ataları ve dedelerine ait olduğunu, 100 yılı aşan nizasız ve fasılsız süren bir zilyetliklerinin olduğunu, tapu yerine geçen senetler ve İliç İcra Memurluğunun 1954/10 Esas sayılı devir teslim varakasının olduğunu, bu nedenle adlarına tescilini talep etmiştir. Davacının bu davasının İliç Asliye Hukuk Mahkemesinin 2008/34 Esasını aldığı, daha sonra İliç Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından görevsizlik kararı vererek dosyayı İliç Kadastro Mahkemesine gönderdiği, gönderilen bu dosyanın İliç Kadastro Mahkemesinin 2009/3 Esas nosunu aldığı, daha sonra bu dosyanın da mahkememizin bu dosyasıyla birleştirildiği anlaşılmıştır.
Birleşen 2009/31 Esas sayılı dosya davacıları ... ve ...'ın; Erzincan İli İliç İlçesi ... Köyü 176 ada 2, 4, 7, 9 ve 179 ada 2, 5, 6, 11, 15 ve 180 ada 1, 3, 7, 13, 14, 17, 19, 25, 31, 34, 35 ve 178 ada 14, 15, 23 ve 223 ada 5, 9, 12 ve 224 ada 8, 1, 6, 4 ve 227 ada 4, 7, 11, 14 ve 228 ada 2, 8, 18 ve 217 ada 11 ve 219 ada 1 ve 225 ada 14, 9 ve 226 ada 1 ve 229 ada 1, 4 ve 230 ada 1, 3, 7, 12, 13, 14 nolu parsellerin kök muris ... oğlu Laz ...'a ait 14 Haziran 1951 tarih ve 129 yevmiye nolu fermanı olduğunu, bu nedenle dava ettikleri taşınmazların kök murisleri olan ... oğlu Laz ...'a tapuya tescilini talep etmiştir.
Birleşen 2013/38 (İliç 2007/237) Esas sayılı dosya davacısı ...'ın; Erzincan İli İliç İlçesi ... Köyü sınırları içerisinde bulunan 178 ada 24, 25, 26, 12, 13, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22 nolu parseller ile 219 ada 2, 3, 4, 5 nolu parseller ve 222 ada 2 parsel ve 223 ada 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 10, 11, 13 nolu parseller ve 224 ada 2, 3, 5, 7, 9, 10 nolu parseller ve 225 ada 10, 11, 12, 13 nolu parseller ve 227 ada 1, 2, 3, 5, 6, 8, 9, 12, 13, 15 nolu parseller ve 228 ada 1, 3, 4, 5, 6, (7 veya 9), 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17 nolu parseller ve 229 ada 2, 3, 5 nolu parseller ve 230 ada 2, 4, 5, 6, 8, 9, 10, 11 nolu parsellerin ... oğlu Laz ... adına tespitinin yapıldığını, taşınmazların ... ...'ın malik sıfatıyla zilyetliğinde olduğunu, onun vefatıyla mirasçılarına kaldığını, 60 yılı aşkın bir süredir ekip biçtiğini ve kiraya verdiğini, bu nedenle dava ettiği taşınmazların ... ...'ın mirasçılarına tespitini talep etmiştir.
Mahkemece yapılan yargılama sonucunda; kısmen kabulüne karar verilmiş, karara karşı asli Müdahil ..., davacı ..., Asli Müdahil ... davalı Hazine tarafından temyiz yoluna başvurulmuştur.
Dava kadastro tespitine itiraz davasıdır.
1. Dava konusu taşınmazlardan bir kısmı Laz ... adına tespit görmüştür. Kadastro tespitine itiraz davalarında husumetin tespit malikine, tespit malikinin ölü olması halinde ise mirasçılarına yöneltilmesi ve tüm mirasçıların davada yer alması zorunludur. Taraf teşkilinin sağlanması dava şartı olup, bu koşul yerine getirilmeden işin esasına girilemez. Kamu düzenine ilişkin bu hususun, yargılamanın her safhasında Mahkemece re'sen dikkate alınması gerekir. Somut olayda, dava konusu taşınmazların bir kısmı Laz ... adına tespit gördüğünden Laz ...’ın mirasçıları davada taraf olarak yer almaları sağlanmalı tespit edilemediğinde kayyum tayini ile temsil edilmelidir. Yöntemince taraf teşkili sağlanmadan işin esası hakkında karar verilmesi cihetine gidilmiştir.
2- Dava konusu taşınmazın bir kısmı mera parseli olarak tespit edilmesine rağmen yöntemine uygun mera araştırması yapılmamış, taşınmazın öncesinin ne olduğu, mera olup olmadığı kesin olarak saptanmamış; hükme esas alınan ziraat bilirkişi kurulu raporunda, çekişmeli taşınmazın önceki niteliği, zilyetlik durumu, zilyetliğin sürdürülüş biçimi, imar - ihyanın tamamlanıp tamamlanmadığı ve tamamlanmış ise sonrasındaki kullanım süresi belirlenmemiştir Mahkemece öncelikle tespit tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ait stereoskopik ... fotoğraflarının farklı dönemlerde çekilmiş en az üç tanesi tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Müdürlüğü’nden dosya arasına celp edilmeli, çekişmeli taşınmazı kapsayacak şekilde mera tahsisi bulunup bulunmadığı ilgili kurumlardan sorulup varsa tahsis kararı ve krokisi getirtilmeli, dosya bu şekilde ikmal edildikten sonra mahallinde, 3 ziraat mühendisi, fen bilirkişisi ile jeodezi ve fotogrametri uzmanı ya da harita mühendisinden oluşacak bilirkişi heyeti ve taşınmazın bulunduğu köy ile komşu köylerden yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen ve davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek 3 kişilik yerel bilirkişi kurulu ve taraf tanıklarının katılımıyla yeniden keşif yapılmalı ve yapılacak bu keşifte, dava konusu taşınmaz ile mera parseli arasında ayırıcı unsur bulunup bulunmadığı belirlenmeli, taşınmazın kadim ya da tahsisli mera olup olmadığı hususu üzerinde durulmalı; dinlenilecek yerel bilirkişiler ve taraf tanıklarının sözleri komşu parsel tutanak ve dayanakları ile denetlenmeli; ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan, taşınmazın niteliğiyle ilgili ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı, dava konusu taşınmazın her yönünden tüm özelliklerini gösterir fotoğrafları çektirilmeli; ... ve uydu fotoğrafları üzerinde bilirkişilere bilimsel yöntemlerle (... fotoğrafı ve memleketi haritası ile kadastro paftası ölçeği harita çizim programları aracılığıyla eşitlenerek çekişmeli taşınmazın konumunun çevre parsellerle birlikte harita üzerinde gösterilmesi ve ... fotoğrafları ile kadastro paftası çakıştırılıp stereoskop aletiyle incelenmesi suretiyle) inceleme yaptırılarak, çekişme konusu taşınmazın tarım arazisi olarak zilyetliğine ne zaman başlanıldığının ve ... ve uydu fotoğraflarının çekildiği tarihlerde çekişmeli taşınmaz bölümü ile mera parseli arasındaki ayırıcı unsur bulunup bulunmadığının belirlenmelidir.
Yukarıda açıklanan yöntemle yapılacak araştırma sonucu, dava konusu yerin mera olmadığının belirlenmesi halinde, zilyetlik yolu ile kazanma koşullarının oluşup oluşmadığı araştırılmalı, bu kapsamda; yerel bilirkişi ve tanıklardan, taşınmazın öncesinin ne olduğu, kim veya kimler tarafından, hangi tarihten beri ve ne şekilde kullanıldığı, imar-ihya gerektiren yerlerden olup olmadığı, böyle yerlerden ise imar-ihyaya konu edilip edilmediği ve edilmiş ise imar - ihyasının hangi tarihte tamamlandığı, tarımsal faaliyet varsa ne zaman sona erdiği hususları etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, ziraatçi bilirkişi kurulundan, taşınmazın evveliyatını, toprak yapısını, niteliğini ve zilyetlikle mülk edinilebilecek yerlerden olup olmadığını, komşu taşınmazlarla karşılaştırmalı şekilde açıklayan, bilimsel esaslara ve somut verilere dayalı, ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; fen bilirkişisinden ise, keşfi takibe ve denetlemeye olanak verir rapor ve kroki düzenlemesi istenilmeli; tanık ve yerel bilirkişi ifadeleri bilimsel esaslara ve maddi bulgulara dayanılarak hazırlanan söz konusu bilirkişi raporlarıyla denetlenmelidir. Mahalinde yapılan keşifte HES barajı nedeniyle su altında kaldığı tespit edilen taşınmazlar yönünden parselerin hak sahipleri belirlenmeli ancak su altında kalması nedeniyle tespit harici bırakılmasına karar verilmesi gerekir.
Davada bir kısım davacılar davadan feragat ettikleri anlaşıldığından feragat edenler yönünden davanın reddine karar verilmesi gerekir. Yazılı şekilde karar verilmiş olması bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, asli müdahil ..., davacı ..., asli müdahil ..., davalı Hazine temyiz itirazları yerinde görüldüğünden kabulüyle hükmün 6100 sayılı HMK'nin Geçici 3. maddesi yollamasıyla uygulanacak olan 1086 sayılı HUMK'un 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, taraflarca HUMK'un 440/I maddesi gereğince Yargıtay ilamının tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine, istek halinde peşin harcın temyiz edenlere ayrı ayrı iadesine 12.05.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.