Danıştay 10. Daire 2019/4901 Esas 2021/1422 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No: 2019/4901
Karar No: 2021/1422


TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACILAR) : … Apartmanı Yönetimini Temsilen Yöneticiler … ve …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı dava konusu işlemin iptali yolundaki kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı apartman yönetimi tarafından, işe giriş ve işyeri bildirgeleri ile 2014/02-12, 2015/01, 02 dönemlerine ait aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içinde Kuruma verilmediğinden bahisle 33.669,00 TL idari para cezası ile tecziyesine ilişkin İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü Kadıköy Sosyal Güvenlik Merkezinin … tarih ve … sayılı işlemi ile bu işleme karşı yapılan itirazın reddine dair Komisyon Kararının iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; 24/03/2015 tarihli denetmen raporunda yer alan ifade tutanaklarından ...'in apartmanda kapıcı olarak çalıştığı, bu kişiye ilişkin bildirimlerin yapılmadığı ve primlerinin yatırılmadığının sabit olduğu, bununla birlikte para cezası hesaplanırken asgari ücretin 4, 8, 12 ve 6 katının toplamının alındığı, hesaplama yönteminin anlaşılamaması nedeniyle [örneğin işe giriş bildirgesinin denetim sonucu verilmediğinin anlaşılması halinde asgari ücretin iki katı ceza verilmesi, aylık prim ve hizmet belgesi verilmemesi durumunda her fiil için (olayımızda 13 ay) asgari ücretin iki katı tutarında ceza verilmesi gerekirken] her bir madde uyarınca verilen cezaların ve artırma sebeplerinin açıklanmasının 03/05/2016 tarihli ara karar ile davalı idareden istenildiği, ara kararına cevap verilmediği görüldüğünden para cezasının hatalı hesaplandığı anlaşılan dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, denetmen raporuna istinaden ceza uygulandığı, ara karara cevap verilmediği gerekçesiyle tekit yazısı yazılmaksızın dava konusu işlemin iptal edildiği, iş yoğunluğunun nazara alınmadığı, idare mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacılar tarafından, davalı idarenin temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Danıştay Başkanlık Kurulunun 07/03/2019 tarih ve 2019/24 sayılı kararıyla Danıştay Onbeşinci Dairesinin kapatılması üzerine Danıştay Onuncu Dairesine gönderilen dava dosyasında, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacı apartmana ait iş yerinde kayıtdışı çalışan bulunduğu yolunda yapılan ihbar üzerine Sosyal Güvenlik Denetmeni tarafından 05/02/2015 tarihinde fiili denetim yapıldığı, denetim sonucu hazırlanan … tarih ve … sayılı Araştırma, Soruşturma ve İnceleme Raporuyla, işyeri bildirgesi, bir işçinin işe giriş bildirgesi ile 2014/02-12 ile 2015/01, 02 dönemlerine ait aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içinde Kuruma verilmediğinden bahisle davacının 33.669,00 TL idari para cezası ile cezalandırıldığı, bu işleme karşı yapılan itirazın reddi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 8. maddesinde, "İşverenler, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılan kişileri, 7 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sigortalılık başlangıç tarihinden önce, sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirmekle yükümlüdür." hükmü; 11. maddesinin 3. fıkrasında, "İşveren, örneği Kurumca hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte, Kuruma vermekle yükümlüdür." hükmü; işlem tarihinde yürürlükte olan haliyle 86. maddesinde, "İşveren bir ay içinde 4 üncü ve 5 inci maddeye tabi çalıştırdığı sigortalıların ve sosyal güvenlik destek primine tabi sigortalıların; a) Ad ve soyadlarını, T.C. kimlik numaralarını, b) 80 inci maddeye göre hesaplanacak prime esas kazançlarını, c) Prim ödeme gün sayıları ile prim tutarlarını gösteren ve örneği Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenen asıl veya ek aylık prim ve hizmet belgesini, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındakiler için en geç Kurumca belirlenecek günün sonuna kadar, diğer sigortalılar için ise ait olduğu ayı takip eden ayda Kurumca belirlenecek günün sonuna kadar Kuruma vermekle veya sigortalı çalıştırmadığı takdirde, bu hususu sigortalı çalıştırmaya son verdiği tarihten itibaren, onbeş gün içinde Kuruma bildirmekle yükümlüdür." hükmü; 102. maddesinin 1. fıkrasının "a/2" bendinde, "8 inci maddenin birinci fıkrasında belirtilen bildirgenin verilmediğinin, mahkeme kararından veya Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan tespitlerden ya da diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarının kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemelerden veya bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden anlaşılması halinde bildirgeyi vermekle yükümlü olanlar hakkında her bir sigortalı için asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası uygulanır." hükmü; "b" bendinde; "11. maddesinde belirtilen bildirgeyi, Kurumca belirlenen şekle ve usûle uygun vermeyenler veya Kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu halde, anılan ortamda göndermeyenler veya bu Kanunda belirtilen süre içinde Kuruma vermeyenlere; .. 2) Diğer defterleri tutmak zorunda olanlar için asgari ücretin iki katı tutarında, .. idari para cezası uygulanır." hükmü; “c” bendinde, “86 ncı maddesinin birinci fıkrası uyarınca verilmesi gereken belgeleri, Kurumca belirlenen şekilde ve usûlde vermeyenler ya da Kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu halde anılan ortamda göndermeyenler veya belirlenen süre içinde vermeyenlere her bir fiil için;.... 4) Belgenin mahkeme kararı, Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca yapılan tespitler veya diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler neticesinde ya da bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden, hizmetleri veya kazançları Kuruma bildirilmediği veya eksik bildirildiği anlaşılan sigortalılarla ilgili olması halinde, belgenin asıl veya ek nitelikte olup olmadığı, işverence düzenlenip düzenlenmediği dikkate alınmaksızın, aylık asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası uygulanır.” hükmü yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
5510 sayılı Kanunu’nun 102. maddesinde düzenlenen idari para cezaları, Kanunda belirtilen yükümlülüklere aykırı davranışların önlenmesi amacıyla idarenin doğrudan işlemiyle idare hukukuna özgü usullerle verilen ve maddenin birinci fıkrasında sayılan işlem ve eylemlere uygulanan yaptırımlardır.
Dosyanın incelenmesinden; davacı apartmana ait iş yerinde kayıtdışı çalışan bulunduğu yolunda yapılan şikayet üzerine Sosyal Güvenlik Denetmeni tarafından 05/02/2015 tarihinde fiili denetim yapıldığı, işyeri durum tespit tutanağının Sosyal Güvenlik Denetmeni ve şikayetçi ... tarafından imzalandığı, apartman yöneticilerinin ifadeleri ile komşuların bilgilerine başvurulduğu, bunun üzerine idari para cezası işleminin tesis edildiği, İdare Mahkemesince; idari para cezası hesaplanırken asgari ücretin 4, 8, 12 ve 6 katının toplamının alındığı, hesaplama yönteminin anlaşılamadığı ve idari para cezası miktarının hatalı hesaplandığı anlaşılan dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verildiği anlaşılmaktadır

Öte yandan, davacı apartman yöneticiliğine karşı açılan işçi ile işveren ilişkisinden kaynaklanan alacak davasında, ... İş Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; ...'in 01/09/2010 - 05/11/2014 tarihleri arasında apartman yöneticiliğinde kapıcı olarak 4 yıl, 2 ay, 15 gün çalıştığı tespit edilerek alacak davasının kısmen kabulüne kısmen reddine karar verildiği, temyiz edilen bu kararın ... Hukuk Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla onanarak kesinleştiği görülmektedir.
Bu durumda, şikayetçi ...'in sigortasız olarak çalıştırıldığı hususunun gerek kesinleşen adli yargı kararı gerekse de dava dosyası içerisinde bulunan bilgi ve belgeler ile sabit olduğu, idari para cezası hesaplanırken Sosyal Güvenlik Denetmeni tarafından 05/02/2015 tarihinde yapılan fiili denetim tarihinden geriye yönelik bir yıllık sürenin baz alındığı, idari para cezası hesap cetvelinde gösterilen tabloda belirtilen 1.071,00 TL x 4 kısmının işe giriş (*2) ve işyeri bildirgesinin (*2) süresinde verilmediğinden, 1.071,00 TL x 8 kısmının 2014 yılı 2, 3, 4, 5. aylarına (4 ay *2) ait, 1.134,00 TL x 12 kısmının 2014 yılı 6, 7, 8, 9, 10, 11. (6 ay *2) aylarına ait, 1.201,50 TL x 6 kısmının 2014 yılı 12, 2015/1, ve 2 . (3 ay *2) aylarına ait aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içinde Kuruma verilmediğinden bahisle uygulanan idari para cezası miktarlarını gösterdiği, bu haliyle hesap tablosunun anlaşılabilir olduğu, idari para cezası toplamının kesin ve net bir biçimde ortaya konulduğu görüldüğünden davanın reddine karar verilmesi gerekirken, bu değerlendirme yapılmadan dava konusu işlemin iptali yönünde verilen İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin iptali yolundaki ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 25/03/2021 tarihinde dava konusu işlemin aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içinde Kuruma verilmediğinden bahisle uygulanan para cezasına ilişkin kısmı yönünden oy birliği, işyeri bildirgesi ile işe giriş bildirgesinin süresi içinde Kuruma verilmediğinden bahisle uygulanan para cezasına ilişkin kısmı yönünden oy çokluğuyla karar verildi.

(X) KARŞI OY :

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 8. maddesinde, "İşverenler, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılan kişileri, 7 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sigortalılık başlangıç tarihinden önce, sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirmekle yükümlüdür." hükmü; 11. maddesinin 3. fıkrasında, "İşveren, örneği Kurumca hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte, Kuruma vermekle yükümlüdür." hükmü yer almaktadır.
Uyuşmazlıkta; gerek dosya kapsamında bulunan bilgi ve belgeler, gerek şikayetçinin yerel denetim tutanağındaki beyanı, gerekse de adli yargı kararı uyarınca ...'in davacı apartman yöneticiliği bünyesinde 01/09/2010 tarihinden beri sigortasız olarak istihdam edildiği hususu sabittir.
Bu durumda, davacı apartman yöneticiliğinin 01/09/2010 tarihinden itibaren sigortasız işçi çalıştırdığı ve işe giriş ile işyeri bildirgesinin bu tarih baz alınarak Kuruma verileceği açık olduğundan, bu iki kalem ceza yönünden idari para cezası verileceği sabit olmakla birlikte davacı lehine olan 2010 yılının ikinci altıncı ayına ait asgari ücret miktarı esas alınarak idari para cezası işlemi tesis edilmesi gerekirken 2014 yılının birinci altı ayına ait asgari ücret baz alınarak idari para cezası işlemi tesis edilmesi nedeniyle fazla hesaplanan miktar yönünden dava konusu işlemin iptali gerektiği oyuyla Daire kararının bu kısmına katılmıyoruz.