Danıştay 5. Daire 2018/4383 Esas 2021/822 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
BEŞİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/4383
Karar No : 2021/822

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALILAR): … Bakanlığı / …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU: … Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Kayseri 2. Hava İkmal Bakım Merkez Komutanlığı emrinde teğmen olarak görev yapan davacının, 667 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararname'nin 4. maddesinin 1. fıkrası hükmü uyarınca kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Milli Savunma Bakanlığı işleminin iptali ile bu işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal hakların yasal faiziyle birlikte ödenmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında; davacının dava konusu işlemin iptali ve bu işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle ilk olarak … İdare Mahkemesinde dava açtığı, açılan bu davanın, … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla, uyuşmazlığın görüm ve çözümünde Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin görevli olduğu gerekçesiyle görev yönünden reddine karar verildiği, bu kararın 28/12/2016 tarihinde davacı vekiline tebliğ edildiği, bunun üzerine davacının 03/03/2017 tarihinde Askeri Yüksek İdare Mahkemesi nezdinde dava açtığı, sonrasında Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin yargılama faaliyetlerinin sona erdiği gerekçesiyle … İdare Mahkemesi kayıtlarına giren bu davanın, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı yetki yönünden reddine ilişkin kararıyla Mahkemeleri kayıtlarına girdiğinin anlaşıldığı, olayda; … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı uyuşmazlığın görüm ve çözümünde Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin görevli olduğu gerekçesiyle, davanın görev yönünden reddine ilişkin kararı üzerine bu kararın tebliği tarihinden itibaren otuz gün içinde Askeri Yüksek İdare Mahkemesine dava açılması gerekmekte iken, incelenen dosyalardaki bilgilerden, … İdare Mahkemesince verilen görev ret kararının 28/12/2016 tarihinde davacı vekiline tebliğ edildiği, kanun yoluna başvurulmadığı da dikkate alındığında, açılan işbu davanın, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi nezdinde en son 27/01/2017 tarihinde açılması gerekirken bu süre geçirildikten sonra, 03/03/2017 tarihinde açıldığı, bu haliyle davanın süre aşımı nedeniyle esasının incelenme olanağı bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle davanın süre aşımı nedeniyle reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını gerektirecek nitelikte görülmediği belirtilerek, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından; Mahkemelerin her birinin kendisini yetkisiz ve görevsiz görerek davayı bir başka Mahkemeye göndermesinin sonucunun kendisine yüklenemeyeceği, görevli ve yetkili Mahkemenin …İdare Mahkemesi olduğu, burada açılan ilk davanın süresinde olması nedeniyle bu davanın da süresinde olduğu, ... İdare Mahkemesinin kendisinden önceki mahkemelerde açılan davanın süresinde açılıp açılmadığını denetleyemeyeceği, davanın süresi içerisinde açılmamış olması halinde Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin görevsizlik ve yetkisizlik kararı değil süre ret kararı vereceği belirtilerek Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından; davacının kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin işlemin hukuka uygun olarak tesis edildiği, davacının temyiz isteminin haksız olduğu ve Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Beşinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Kayseri 2. Hava İkmal Bakım Merkez Komutanlığı emrinde teğmen olarak görev yapan davacının, 667 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararname'nin 4. maddesinin 1. fıkrası hükmü uyarınca Milli Savunma Bakanlığı'nın … tarih ve … sayılı işlemiyle kamu görevinden çıkarılmasına karar verilmiştir.
Bunun üzerine, söz konusu işlemin iptali ile bu işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal hakların yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasa'nın "Anayasanın bağlayıcılığı ve üstünlüğü" başlıklı 11. maddesinde, Anayasa hükümlerinin, yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını ve diğer kuruluş ve kişileri bağlayan temel hukuk kuralları olduğu; "Hak arama hürriyeti" başlıklı 36. maddesinde, herkesin, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı ve davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahip olduğu; "Temel hak ve hürriyetlerin korunması" başlıklı 40. maddesinin ikinci fıkrasında ise, "Devletin, işlemlerinde, ilgili kişilerin hangi kanun yolları ve mercilere başvuracağını ve sürelerini belirtmek zorunda olduğu hükümlerine yer verilmiştir.
Anılan fıkranın gerekçesinde, değişikliğin, bireylerin yargı ya da idari makamlar önünde sonuna kadar haklarını arayabilmelerine kolaylık ve imkân sağlanması amacıyla ve son derece dağınık mevzuat karşısında kanun yolu, mercii ve sürelerin belirtilmesinin hak arama, hak ve hürriyetlerin korunması açısından zorunluluk hâline gelmesi nedeniyle yapıldığına değinilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen Anayasal düzenlemeler ve değinilen gerekçe birlikte değerlendirildiğinde; Devletin, kurumları vasıtasıyla tesis edilen her türlü işlemlerinde, bu işlemlere karşı başvurulacak yargı yeri veya idari makamlar ile başvuru süresinin gösterilmesinin bir anayasal zorunluluk hâline getirildiği anlaşılmaktadır. Anayasa'nın bağlayıcılığı karşısında, bu zorunluluğa; yasama, yürütme ve yargı organlarının, idare makamlarının ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının uymakla yükümlü oldukları kuşkusuzdur.
Olayda, her ne kadar İdare Mahkemesince, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:.. sayılı kararıyla uyuşmazlığın görüm ve çözümünde Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin görevli olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddi üzerine, bu kararın tebliği tarihinden davacı tarafından itibaren otuz gün içinde Askeri Yüksek İdare Mahkemesi nezdinde dava açılması gerekmekte iken, bu süre geçirildikten sonra açılan davanın süre aşımı nedeniyle esasının incelenme olanağı bulunmadığı sonucuna varıldığı görülmüş ise de; İdare Mahkemesince verilen bahse konu görev ret kararında davacının ne kadar süre içerisinde Askeri Yüksek İdare Mahkemesi nezdinde dava açması gerektiği yönünde bir açıklamaya yer verilmediği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, İdare Mahkemesince verilen görev ret kararında Anayasa'nın 40. maddesinin ikinci fıkrasındaki düzenlemeye aykırı olarak Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde dava açma süresinin belirtilmediği nazara alındığında, dava açma süresinin işlemeye başladığından söz edilemeyeceğinden, davanın süresinde açıldığının kabul edilmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, davanın süre aşımı nedeniyle reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddine ilişkin temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle süre aşımı nedeniyle reddine ilişkin … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesine gönderilmesine, 29/03/2021 tarihinde oyçokluğuyla kesin olarak karar verildi.


(X)KARŞI OY :
Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde belirtilen nedenlerin hiçbirisine uymadığından, istemin reddi ile temyize konu …Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:… K:… sayılı kararının onanmasına karar verilmesi gerektiği oyuyla çoğunluk kararına katılmıyorum.