Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2021/11806 Esas 2022/4583 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Kadastro Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Kadastro Tespitine İtiraz

Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiş olup, hükmün asli müdahil Orman İdaresi vekili, davalı Hazine vekili, asli müdahil ... ve arkadaşları vekili, asli müdahil ... ve arkadaşları vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; dosya incelendi, gereği düşünüldü:

K A R A R

Mahkemenin verdiği önceki karar Yargıtay tarafından bozulmuş olup, bozma ilamında özetle “dayanılan tapu ve vergi kayıtlarının usulünce uygulanması, tapunun değişir sınırlı olduğu da gözetilerek kapsamının 3402 sayılı Kanun'un 20/c ve 21. maddelerine göre tayin edilmesi ve bundan sonra tüm deliller değerlendirilerek karar verilmesi” gereğine değinilmiştir.
Bozma ilamı üzerine yargılamaya Tunceli Kadastro Mahkemesinin 2003/1 Esas sayılı dosyası üzerinden devam olunmuştur.
Öte yandan Orman İdaresi çekişmeli taşınmazların orman sayılan yerlerden olduğuna dayanarak orman vasfıyla Hazine adına tescili talebiyle davaya müdahil olmuştur.
Yine ..., ..., ayrı tarihli müdahale dilekçeleriyle çekişmeli taşınmazların murislerinden kaldığına dayanarak davaya müdahil olmuşlardır.
Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda; müdahil davacı ... ve ...'ın davasının feragat nedeniyle reddine, davacı ... ve müdahil davacılar ... ve ...'ın davalarının kabulüne, diğer tüm müdahil davacıların davalarının reddi ile Tunceli İli Merkez Aktuluk Mahallesi 159 ada 69 nolu (eski parsel numarası ile 589), 159 ada 65 nolu (591) ve 159 ada 73 nolu (592) parsellerin tespitinin iptali ile 159 ada 69, 65, 73 nolu parsellerin tamamı 128 hisse kabul edilerek bu parsellerden ayrı ayrı 32 hissenin davacı ...'a ait olduğu, ölümü ile veraset ilamına göre 8 hissenin eşi ..., 3'er hissenin mirasçı çocuklar ..., ... adına, 48 hissenin müdahil davacı ..., 48 hissenin müdahil davacı ... adlarına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiş; hüküm, asli müdahil Orman İdaresi vekili, davalı Hazine vekili, asli müdahil ... ve arkadaşları vekili, asli müdahil ... ve arkadaşları vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1- Asli müdahil ... ve arkadaşları vekili ile asli müdahil ... ve arkadaşları vekilinin temyiz itirazları bakımından; dosya muhtevasına, dava evrakı ile yargılama tutanakları münderecatına ve uyulan bozma ilâmında açıklandığı üzere işlem yapılıp sonucu Dairesinde hüküm tesis edildiğine göre yerinde olmayan temyiz itirazlarının reddine karar verilmesi gerekmiştir.
2- Asli müdahil Orman İdaresi vekili ve davalı Hazine vekilinin temyiz itirazları bakımından;
Mahkemece, çekişmeli taşınmazların orman sayılmayan yerlerden olduğu ve davalılar yararına zilyetlikle mülk edinme koşullarının oluştuğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir. Ne var ki, orman bilirkişisince 1959 tarihli memleket haritasının yapımına esas en eski tarihli ... fotoğrafı incelenmemiş, ziraatçi bilirkişiden taşınmazın niteliği, üzerinde sürdürülen zilyetliğin şekli ve süresi yönünden ayrıntılı rapor alınmamış; yine söz konusu hususların tespiti amacıyla yöntemine uygun şekilde kadastro tespit tarihinden 20 yıl önceki ... fotoğrafı incelemesi yaptırılmamış olması nedeniyle yapılan araştırma ve inceleme hüküm vermeye yeterli bulunmamaktadır. Eksik araştırma ve inceleme ile hüküm verilemez.
O halde Mahkemece, yöreye ait en eski tarihli memleket haritası ve ... fotoğraflarının tamamı ile varsa amenajman planı ve komşu parsellere ait kadastro tutanakları, tutanaklar kesinleşmiş ise tapu kayıt örnekleri ve tapu kayıtları Mahkeme kararı sonucu oluşmuş ise Mahkeme karar örnekleri ilgili yerlerden getirtilip, yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan aynı köyde ve komşu köylerde ikamet eden şahıslar arasından seçilecek ayrı ayrı 3’er kişilik yerel bilirkişi kurulu ve taraf tanıkları ile önceki bilirkişiler dışında halen Tarım ve Orman Bakanlığı ve bağlı birimlerinde görev yapmayan bu konuda uzman orman mühendisleri arasından seçilecek bir orman mühendisi bilirkişi, bir ziraat mühendisi bilirkişi, bir fen elemanı ve bir jeodezi ve fotogrametri mühendisi aracılığıyla yeniden keşif yapılmalıdır. Keşifte getirtilen belgeler çekişmeli taşınmaz ile birlikte çevre araziye de uygulanmak suretiyle taşınmazın öncesinin bu belgelerde ne şekilde nitelendirildiği belirlenmeli; 3116, 4785 ve 5658 sayılı Kanun'lar karşısındaki durumu saptanmalı; zilyetlikle veya hukuki değeri kalmamış olan tapu kayıtlarıyla ormandan yer kazanılamayacağı, öncesi orman olan bir yerin üzerindeki orman bitki örtüsü yok edilmiş olsa dahi, salt orman toprağının orman sayılan yer olduğu düşünülmeli; toprak yapısı, bitki örtüsü ve çevresi incelenmeli; keşifte, hakim gözetiminde, taşınmazın dört yönden renkli fotoğrafları çektirilip, onaylanarak dosyaya eklenmeli; yukarıda değinilen diğer belgeler fen, jeodezi ve fotogrametri ile uzman orman bilirkişiler eliyle yerine uygulattırılıp; orijinal-renkli (renkli fotokopi) ... fotoğrafları ve memleket haritasının ölçeği kadastro paftası ölçeğine, yine kadastro paftası ölçeği de ... fotoğrafları ve memleket haritası ölçeğine (Net-Cad veya benzeri programlar kullanılarak)denetime elverişli olacak şekilde çevrildikten sonra komşu ve yakın komşu parselleri de içine alacak şekilde birbiri üzerine aplike edilmek suretiyle çekişmeli taşınmaz, çevre parsellerle birlikte memleket haritası ve ... fotoğrafları üzerinde gösterilmeli; taşınmazın gerçek eğimi klizimetre aletiyle ölçülerek memleket haritalarındaki münhanilerden (yükseklik eğrilerinden) de faydalanılmak suretiyle belirlenmeli; stereoskopik ... fotoğraflarının stereoskop vasıtasıyla üç boyutlu incelemesi yapılarak, temyize konu taşınmazın niteliği ve kullanım durumu ile tasarruf sınırlarını belirgin olarak görünüp görünmediği belirlenmeli, taşınmazın üzerindeki bitki örtüsünün cinsi, yaşı, dağılımı, kapalılık oranı ile taşınmazın imar-ihyaya konu olup olmadığını, olmuş ise imar-ihyaya en erken ne zaman başlanıldığını ve imar-ihyanın hangi tarihte tamamlandığını, taşınmazın ekonomik amacına uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle zilyetliğine ne zaman başlanıldığını ve dava konusu taşınmazın 6831 sayılı Orman Kanunu'nun 17/2. maddesinde belirtilen orman içi açıklık vasfında olup olmadığını belirten müşterek imzalı, tereddüte mahal bırakmayacak şekilde, yalnız büro incelemesine değil, uygulamaya ve araştırmaya dayalı, bilirkişilerin onayını taşıyan krokili bilimsel verileri bulunan yeterli ve dosyadaki belgeler ile karşılaştırıldığında denetime elverişli rapor alınmalıdır.
Ayrıca keşifte dayanılan vergi kaydı, mevkii ve hudutları tek tek okunarak yerel bilirkişiler yardımı ile zemine uygulanmalı, yerel bilirkişilerce bilinemeyen sınır yerleri bulunduğu takdirde bu konuda taraflara tanık dinletme olanağı sağlanmalı; ayrıca taşınmazların öncesinin ne olduğu, kim veya kimler tarafından, hangi tarihten beri ve ne şekilde kullanıldığı, imar-ihya gerektiren yerlerden olup olmadığı, böyle yerlerden ise imar-ihyaya konu edilip edilmediği ve edilmiş ise imar-ihyasının hangi tarihte tamamlandığı hususları etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, komşu parsellerin tutanak ve dayanakları uygulanmalı; dava konusu taşınmazları sınır olarak nasıl nitelendirdikleri araştırılmalı; yerel bilirkişiler ve tanıkların sözleri arasında doğabilecek çelişkiler gerektiğinde yüzleştirme yapılarak giderilmeye çalışılmalı; ziraat bilirkişisinden taşınmazın evveliyatını, toprak yapısını, niteliğini ve zilyetlikle mülk edinilebilecek yerlerden olup olmadığını, komşu taşınmazlarla karşılaştırmalı şekilde açıklayan, bilimsel esaslara ve somut verilere dayalı, ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; fen bilirkişisinden ise, keşfi takibe ve denetlemeye olanak verir rapor ve kroki alınmalı, tanık ve yerel bilirkişi ifadeleri bilimsel esaslara ve maddi bulgulara dayanılarak hazırlanan söz konusu bilirkişi raporlarıyla denetlenmeli, yapılan araştırma sonucunda dava konusu taşınmazların dayanağı vergi kayıtlarının dava konusu taşınmazlara uyduğu anlaşılsa dahi vergi kaydının ancak zilyetlikle birleştiği takdirde hukuken değer taşıdığı göz önünde bulundurulmalı; kayıt uygulaması yapılırken kayıt sınırlarında bulunan sabit / gayrisabit hudutlar tespit edilmeli; kayıt kapsamı dışında kalan bölümlere ilişkin 3402 sayılı Kanun'un 14. maddesi uyarınca, adına tescil kararı verilecek kişi ya da kişiler ile diğer mirasçılar ve onların miras bırakanları adına aynı çalışma alanı içerisinde kayıtsız ve belgesizden başkaca taşınmaz mal tesbit ya da tescil edilip edilmediği tapu müdürlüğü ve ilgili kadastro müdürlüğü ile hukuk mahkemeleri yazı işleri müdürlüğünden sorulup, aynı Kanunun 3/7/2005 tarihli ve 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu ile değiştirilen 14/2. maddesi hükmü gözetilerek sulu ve susuz olarak kazanılmış toprak miktarı belirlenip, Kanun'un getirdiği sınırlamanın aşılıp aşılmadığı saptanarak, toplanacak tüm kanıtlar birlikte değerlendirilip, ulaşılacak sonuca göre bir hüküm kurulmalıdır.
SONUÇ: Yukarıda (1.) bentte açıklanan nedenlerle, asli müdahil ... ve arkadaşları vekili ile asli müdahil ... ve Arkadaşları vekilinin temyiz itirazlarının reddine, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle, asli müdahil Orman İdaresi vekili ve davalı Hazine vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün 6100 Sayılı HMK'nin Geçici 3. maddesi yollamasıyla 1086 sayılı HUMK'un 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA, taraflarca HUMK'un 440/I maddesi gereğince Yargıtay ilamının tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine,
harçtan muaf olduğundan Hazineden harç alınmasına yer olmadığına, 7139 sayılı Kanun'un 33. maddesi uyarınca Orman İdaresinden harç alınmasına yer olmadığına, 35,90 TL peşin harcın onama harcına mahsubu ile kalan 44,80 TL'nin temyiz edenden alınmasına 17.05.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.