BAM Hukuk Mahkemeleri Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 22. Hukuk Dairesi 2019/173 Esas 2021/1905 Karar Sayılı İlamı

T.C. ANKARA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ BAM 22. HUKUK DAİRESİ

T.C.
A N K A R A
B Ö L G E A D L İ Y E M A H K E M E S İ
22. H U K U K D A İ R E S İ

....

T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
...
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : KAYSERİ 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : 24/10/2018
ESAS-KARAR NO ...
DAVANIN KONUSU : Menfi Tespit
KARAR TARİHİ : 25/11/2021
YAZILDIĞI TARİH : 25/12/2021

Taraflar arasında yukarıda bilgileri belirtilen kararın Dairemizce incelenmesi davacı vekili ile davalı vekili tarafından istenmiş, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 352. maddesi uyarınca, yapılan ön inceleme sonucu, istinaf dilekçesinin süresi içinde verildiği ve eksiklik bulunmadığı anlaşıldığından inceleme aşamasına geçilmiştir. İncelemenin dosya üzerinde yapılmasına karar verildi.
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ
İDDİANIN ÖZETİ
Davacı vekili, müvekkilinin dava dışı ...... ait olan ve kendisine ciro ile teslim edilen 35.000,00 TL bedelli,......seri numaralı, 26/12/2012 keşide tarihli çeki cirolayarak davalı .......verdiğini, onun da dava dışı ......... ciro yoluyla çeki teslim ettiğini, çekin karşılıksız çıkması üzerine ... A.Ş.'nin 07/01/2013 tarihinde Kayseri 7. İcra Müdürlüğü'nün.... Esas sayılı dosyası ile çekte imzası bulunan borçlular aleyhine takip başlattığını, çek keşidecisi ....... Şirketi'ne 10.000,00 TL ödendiğini, davalının icra dosyasında 27.391,00 TL tutarında çek tahsili nedeni ile rücu belgesi aldığını, dava ya da takip tarihi için zamanaşımının söz konusu olduğunu, davalı şirketin bu tarihten yaklaşık altı ay sonra 10/11/2016 tarihinde Kayseri 2. İcra Müdürlüğü'nün.... E. sayılı dosyası ile rücu takibi yaptığını, öncelikle bu takibin süresinde yapılmadığını, müvekkili şirket tarafından çek borcu ile ilgili 10/01/2013 tarihinde davalı şirkete 9.986,87 TL ödeme yapıldığını, dava dışı keşideci ... şirketi tarafından ise davalı şirkete aynı çek sebebi ile 09/05/2014 tarihinde 3.000,00 TL, 03/01/2014 tarihinde 2.500,00 TL, 06/08/2013 tarihinde 2.500,00 TL, 03/10/2013 tarihinde 2.000,00 TL olmak üzere toplam 10.000,00 TL ödeme yapıldığını, davalı şirketin rücu belgesinin süresinde işleme koymadığı gibi tahsilatları da düşmeyip kötü niyetli olarak yüksek bedelli takip yaptığını, rücu belgesi 27.391,00 TL iken bu belgedeki borcun 9.986,87 TL'sinin müvekkilinden rücu belgesini almadan yaklaşık dört ay önce tahsil etmiş olmasına rağmen 46.183,67 TL üzerinden takip yaptığını, bu takibin öncelikle zamanaşımı nedeni ile iptali gerektiğini, 19.986,87 TL ödeme rücu belgesinde yazan 27.391,00 TL' den düşüldüğünde kalan 7.404,13 TL asıl alacak yönünden ancak takibin devam edebileceğini belirterek Kayseri 2. İcra Müdürlüğü'nün .... Esas sayılı takibin iptaline, müvekkilinin borçlu olmadığının tespitine, alacağın % 20'si oranında kötü niyet tazminatının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
SAVUNMANIN ÖZETİ
Davalı vekili, öncelikle davanın süresinde açılmadığını, hak düşürücü süre ve zaman aşımı nedeni ile reddi gerektiğini, davalı şirket aleyhine Kayseri 2. İcra Müdürlüğü'nün ... Esas sayılı dosyasında yapılan takibe itiraz edilmediğinden takibin kesinleştiğini, takibin ilamsız takip olduğunu, süresinde itiraz edilmemiş olması nedeni ile genel alacak zaman aşımı olan 10 yıllık zaman aşımı süresine tabi olduğunu, müvekkili şirketin Kayseri 7. İcra Müdürlüğü'nün .... Esas sayılı takip dosyasında icra tehdidi altında ana para, faiz, çek tazminatı, çek komisyonu, icra masrafları ve vekalet ücretlerinin ödenmek zorunda kalındığını, iddiaların aksine ödenen 9.986,87 TL'nin çek bedelinden düşülerek takip başlatıldığını, iddiaların aksine davacının takip miktarı kadar borçlu olduğunu bildirerek davanın reddini ve müvekkili lehine kötüniyet tazminatına karar verilmesini istemiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ
Mahkemece, toplanan delillere ve tüm dosya kapsamına göre, dava konusu çekin karşılığı ödenmeyince dava dışı alacaklının, davacı ve diğer borçlu cirantalar ile feri katılan keşideciye karşı başlattığı icra takibinde dosya borcuna mahsuben davalıdan haricen 27.391,00 TL tahsilat yaptığı, icra dosyasında alacağa ilişkin rücu belgesi tanzim edildiği, davalının çeke mahsuben yaptığı ödemenin icra dosyası içeriği ve rücu belgesine göre sabit olduğu, ödeme yapan davalının çekte ciranta olan davacıya rücu hakkının bulunduğu, feri katılan ...... ..... ve davacının davalıya yaptıkları ödemelerin ödeme tarih ve miktarları dikkate alınmak suretiyle bilirkişi tarafından mahsubunun yapılmasından sonra İcra Müdürlüğü'nce tanzim edilerek davalı .... edilen rücu belgesi nedeniyle, davalının, davacı ....... ....alacaklı olduğu tutarın 7.404,13 TL olduğu ve işlemiş faiz tutarının ise 2.544,14 TL olduğu anlaşılmakla, Kayseri 2. İcra Müdürlüğü'nün .... esas sayılı takip dosyası nedeniyle 7.404,13-TL asıl alacak ve 2.544,14-TL işlemiş yasal faizi olmak üzere toplam 9.948,27-TL'den davacının sorumlu olduğundan bakiye 17.609,00-TL asıl alacak, 3.386,00-TL vekalet ücreti, 5.397,00-TL diğer alacaklar ve 9.834,40-TL bakiye işlemiş faiz olmak üzere toplam 36.235,40-TL'den borçlu olmadığının tespitine, 07/09/2017 tarihinde İİK.nun 72/3. maddesi gereği icra veznesine giren paranın davalıya ödenmemesine ilişkin ihtiyati tedbir kararı infaz edildiğinden İİK.nun 72/4. maddesi gereği davanın reddine karar verilen 9.948,27 TL alacak üzerinden % 20 oranında tazminatın davalıdan alınarak davacıya ödenmesine, davacının takipte kötü niyetli olduğu davacı tarafça ispat edilemediğinden davalının kötü niyet tazminatı isteminin reddine karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ
İstinaf eden-davacı vekili tarafından;
Mahkemece rücu süresinin 3 yıl olduğu gözetilmeksizin davanın kısmen kabulüne karar verilmesinin doğru olmadığı, takibe giren miktar hesaplanırken rücu belgesi tarihi ile takip tarihi arasında faiz işletilmesinin doğru olmadığı, tahsilatların tamamının takipten önce olduğu, hatta bir tanesinin de rücu belgesi tarihinden önce olduğu ve davalının kötüniyetli olduğu gözetilmeksizin kötüniyet tazminatı isteminin reddi doğru olmadığı gibi müvekkilinin aleyhine hükmedilen kötüniyet tazminatının da doğru olmadığı,
İstinaf eden-davalı vekili tarafından;
Müvekkilinin anapara, faiz, çek tazminatıi çek komisyonu, icra masrafları ve icra vekalet ücretlerini ödemek zorunda kaldığı, müvekkili tarafından ödenen bedel düşülmek suretiyle icra takibi yapıldığı, mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunun yerinde olmadığı, takibin dayanakları arasında rücu belgesi bulunmadığı, icra tehditi altında ödenmek zorunda kalınan tüm kalemlerin takipte belirtildiği bildirilerek başvurulmuştur.
UYUŞMAZLIK KONUSU OLAN HUSUSLAR
Uyuşmazlık çek müracaat borçluları arasında müracaat hakkının düşüp düşmediği, rücu edilebilecek miktar var ise kapsamı noktasında toplanmaktadır.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE
Dava, müracaat borçlularından biri tarafından yapılan ödemenin diğer müracaat borçlusuna rücuen tahsili talebi ile başlatılan takip nedeniyle borçlu olunmadığının tespiti istemine ilişkindir.
İnceleme, 6100 sayılı HMK’nin 355. maddesi uyarınca istinaf dilekçesinde ileri sürülen sebeplerle sınırlı, ancak kamu düzenine ilişkin nedenler resen göz önünde tutularak yapılmıştır.
Kayseri 2. İcra Müdürlüğü'nün.... Esas sayılı takip dosyasının incelenmesinde, ... ........... aleyhine 10.11.2016 tarihinde 25.013,13 TL çek bedeli 3.386,00 TL vekalet ücreti 5.397,00 TL diğer ve 12.387,54 TL işlemiş faiz toplam 46.183,67 TL alacağın tahsili istemi ile ilamsız takip yapıldığı anlaşılmıştır.
Kayseri 7. İcra Müdürlüğü'nün ... Esas sayılı takip dosyasının incelenmesinde, ... ....... aleyhine kambiyo senetlerine mahsus yolla 35.000,00 TL çek miktarı ve ferileri ile birlikte toplam 38.777,60 TL alacağın tahsili istemi ile takip yapıldığı 21.05.2013 tarihli rücu belgesi verildiği anlaşılmıştır.
Dosya kapsamında alınan 15/08/2018 tarihli bilirkişi raporunda, Kayseri 7. İcra Müdürlüğü'nün....Esas Sayılı icra takip dosyasında, ödenen kısma ilişkin icra müdürlüğünce tanzim edilerek davalı ... ... edilen rücu belgesi nedeniyle, davalının, davacı ... ... alacaklı olduğu tutarın 7.404,13 TL, ferisi faiz tutarının ise takip tarihi itibariyle 2.544,14 TL olabileceği, davalının rücu belgesi nedeniyle davacıdan belirtilen tutarlarda alacaklı konumda olmasından dolayı, Kayseri 2. İcra Müdürlüğü'nün.... Esas sayılı icra takip dosyası nedeniyle de davacı .... .... takip tarihi itibariyle borçlu olduğu tutarın 7.404,13 TL, ferisi faiz tutarının ise 2.544,14 TL olabileceğini belirlemiştir.
Menfi tespit istemine konu takip talebi incelendiğinde takibin dayanağının rücu belgesi olmadığı anlaşılmaktadır. Mahkemece öncelikle davalı yana takip talebindeki talebinin dayanağının asıl alacak ilişkisinden mi yoksa kambiyo hukukundan mı kaynaklandığı, temel ilişki ya da kambiyo dışında başka bir talebinin olup olmadığını HMK 31 vd maddeleri uyarınca açıklattırıldıktan sonra, davacının dava dilekçesindeki talepleri ile ispat yükünün tayinini yapılarak özellikle 10.01.2018 tarihli celsenin 4 nolu ara kararı ile zamanaşımı itirazı ile ilgili olarak esas hükümle birlikte karar verileceğine dair ara karara karşın gerekçeli kararda bu yönde bir değerlendirme yapılmadığı da gözetilerek gerekçeli kararda yasa maddeleri yazıldıktan sonra hükme esas alınan bilirkişi raporu ile bu yasa maddelerinin nasıl bağdaştırıldığı hususu da izah edilerek bir değerlendirme yapılması gerekmektedir. Davalı yanca bilirkişi raporuna gerekçelerini de belirtmek suretiyle itiraz edildiği, mahkemece rapora itirazların nasıl karşılandığı hususunun ise denetime ve tetkike elverişli bir şekilde karar yerinde tartışılmadığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, dava dosyasının kapsamı ile mevcut delil durumu ve ileri sürülen istinaf sebepleri birlikte değerlendirildiğinde; mahkemenin hüküm kurmasını sağlayacak olan tüm esaslı delillerin toplanmamış, mahkemece değerlendirilmemiş olması nedeniyle, tarafların istinaf başvurusunun açıklanan nedenlerden ötürü kabulüne, yerel mahkeme kararının 6100 sayılı HMK’nun 353/1-a-6.maddesi uyarınca kaldırılmasına ve dosyanın ilk derece mahkemesine gönderilmesine karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM :Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davacı vekili ile davalı vekilinin istinaf başvurusunun KABULÜ ile;
Kayseri 1. Asliye Ticaret Mahkemesi, .... Karar sayılı ve 24/10/2018 tarihli kararının KALDIRILMASINA,
2-HMK.'nin 353/1-a-6.maddesi uyarınca davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren mahkemeye GÖNDERİLMESİNE,
3-İstinaf başvurma harcı dışında alınan istinaf karar ilam harcının istek halinde taraflara İADESİNE,
4-İstinaf yargılaması sırasında duruşma açılmadığından istinaf kanun yoluna başvuran vekiline vekalet ücreti takdirine yer olmadığına,
5-Taraflarca yapılan istinaf yargılama giderlerinin ilk derece mahkemesince verilecek nihai kararda dikkate alınmasına,
6-Kararın tebliğinin ilk derece mahkemesince yapılmasına,
HMK'nin 353/1-a maddesi gereğince kesin olmak üzere dosya üzerinden yapılan inceleme sonucu 25/11/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

...


NOT: BU BELGE ELEKTRONİK İMZA İLE İMZALANMIŞ OLUP, AYRICA FİZİKİ OLARAK İMZALANMAYACAKTIR.
"5070 sayılı Kanun m. 5 ve 6098 sayılı TBK m. 15. uyarınca elektronik imza ile oluşturulan belgeler elle atılan fiziki imza ile aynı sonucu doğurur."